Studia archeologiczne (3.1982)

Piotr Miglus
Uniwersytet Warszawski

DEKORACJA ARCHITEKTONICZNA ŚWIĄTYŃ MEZOPOTAMSKICH
W DRUGIM I PIERWSZYM TYSIĄCLECIU p.n.e.
Dekorację architektoniczną, o której będzie mowa, można zde-
finiować jako dekorację przestrzenną, wynikającą z bryły archi-
tektonicznej budowli i związanej z nią strukturalnie. Będą ją sta-
nowiły przede wszystkim części muru, które nie pełnią funkcji kon-
strukcyjnej w ogóle lub pełnią ją tylko w ograniczonym zakresie.
W artykule tym zajmuję się dekoracją świątyń drugiego i pierwsze-
go tysiąclecia p.n.e. (do upadku państwa babilońskiego), kiedy to,
w przeciwieństwie do okresów wcześniejszych, mamy do czynienia z
pewnymi typowymi motywami, które jeżeli się już zmieniają, to w
stosunkowo długim czasie. Strukturę, wielkość i kształty jej ele-
mentów determinowało użycie kwadratowej cegły dominującej w okre-
sie posumeryjskim w całym budownictwie.
Elementy dekoracji architektonicznej (jak również ich zespoły)
można podzielić na dwie grupy - grupę elementów wertykalnych i ho-
ryzontalnych. Pierwszą grupę (il. i) tworzą:
A. Półkolumny
a) o dużej średnicy, do skonstruowania których używano kilku
rodzajów cegły różnego kształtu (il. 2, j),
b) wąskich, szerokości"1 jednej cegły (tzw. trzcina^).
Podział ten uwarunkowany jest nie tylko ich wymiarami, lecz rów-
nież występowaniem i pełnioną funkcją.

>1
Nie jest to średnica, ponieważ małe kolumny są wysunięte
przed lico muru o 0,10 - 0,15 m.
“ G. Loud, Oh. B. Altman, Khorsabad II: Citadel and Town, OIP
40, Chicago 1958, a. 37n.