DOI Artikel:
Chabiera, Aleksandra: Malowidła z grobowca III w Wardian, Aleksandria
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52442#0012
10
Aleksandra Chabiera
Grobowiec III (fig. 1) obejmował dwa pomieszczenia: tzw. dziedziniec (1 na
planie) z fragmentem korytarza (3 na planie) i komorę grobową (2 na planie). Na
prawo od wejścia do komory grobowej zachowały się ślady sarkofagu typu kline
flankowanego dwoma pseudofilarami, pomiędzy' którymi umieszczono malowaną
scenę z trzema ptakami i ornamentem roślinnym (A na planie). Malowidło to nie
zachowało się. nie ma go w spisie inwentarza Muzeum Grecko-Rzymskiego'.
Ściana północna komory grobowej, na lewo od wejścia, była całkowicie znisz-
czona. ale zapewne i tu znajdował się sarkofag. Świadczy o tym ślad na malowidle ze
ściany wschodniej, którego dolna część zdobiona jest imitacją marmuru obramowaną
czarnym pasem. Malowidło to nie pokrywa ściany na całej szerokości: po lewej stro-
nie widać prostokątne wykucie, powstałe wcześniej od dolnej części malowidła - tam
zapewne przylegał krótszy bok zniszczonego sarkofagu (fig. 2). W ścianie na przeciw
wejścia wykuto w późniejszej epoce otwór, niszcząc część pokrywającego ją malo-
widła. Przed wejściem do komory- grobowej (po prawej stronie), na tzw. dziedzińcu
zachowały się cztery- malowidła na jednymi, profilowanym bloku skalnym (na plamę
kolejno: C. D, E i F).
Na przeciw komory' grobowej, pod przeciwległą ścianą „dziedzińca” znajdował
się sarkofag wykuty w podłożu skalnym, pokryty stłukłem z dekoracją malarską (4 na
plamę)5 6.
Grobowiec IV składał się z małego dziedzińca z dwiema kryptami (wykutymi
jedna za dragą w głębi skały') i sarkofagiem wykutymi w podłożu oraz z sal grobo-
wych z wkutymi w ścianach loculi.
Malowidła ścienne z grobowca III7
1. Malowidło z postacią leżącego mężczyzny (nr 270308, B na planie)
Wymiary bloku skalnego z malowidłem: wzs°kość: 106 cm + 47 cm profilowa-
nego gzymsu, szerokość: ok. 160 cm. W lewym dolnym rogu ubytek (17 cm x 33 cm)
- ślad po sarkofagu umieszczonym na ścianie obok. Sarkofag zapewne połączony był
zaprawą ze ścianą malowidła - zachowały się polichromowane wgłębienia, wyraźnie
Wchodzące poza lico ściany' wzdłuż granicy pomiędzy' malowidłem a wkutym
śladem po sarkofagu.
Malowidło jest bardzo zniszczone. Widać kilka większych ubytków' (wkucia),
ale głównie zniszczenia polegają na mikroskopijnych, bardzo licznych ubytkach
farby. W południowo-wschodniej części ściany wy kuto wtórnie otwór drzwiowy, za-
pewne mszcząc część pokrywających ścianę malowideł9.
5 Ibidem, plan 4.
6 Ten zabytek opublikowany został przez Riad’a w 1967 wraz ze zdjęciem, najwyraźniej in situ (Riad 1967:
93). Jednak Riad w liście z 14 września 1987 (VENIT 1988: 78. n. 21) napisał, że panel z duszą ba nie
należy do tego samego grobowca co malowidło z saąiyeh - postanowiłam więc w niniejszym artykule nie
omawiać tego malowidła.
7 Dokładny opis fresków powstał podczas pobytu autorki w Aleksandrii.
8 Według spisu inwentaryzacyjnego w Muzeum Grecko-Rzymskimi Aleksandria.
9 RIAD 1967: 93.
Aleksandra Chabiera
Grobowiec III (fig. 1) obejmował dwa pomieszczenia: tzw. dziedziniec (1 na
planie) z fragmentem korytarza (3 na planie) i komorę grobową (2 na planie). Na
prawo od wejścia do komory grobowej zachowały się ślady sarkofagu typu kline
flankowanego dwoma pseudofilarami, pomiędzy' którymi umieszczono malowaną
scenę z trzema ptakami i ornamentem roślinnym (A na planie). Malowidło to nie
zachowało się. nie ma go w spisie inwentarza Muzeum Grecko-Rzymskiego'.
Ściana północna komory grobowej, na lewo od wejścia, była całkowicie znisz-
czona. ale zapewne i tu znajdował się sarkofag. Świadczy o tym ślad na malowidle ze
ściany wschodniej, którego dolna część zdobiona jest imitacją marmuru obramowaną
czarnym pasem. Malowidło to nie pokrywa ściany na całej szerokości: po lewej stro-
nie widać prostokątne wykucie, powstałe wcześniej od dolnej części malowidła - tam
zapewne przylegał krótszy bok zniszczonego sarkofagu (fig. 2). W ścianie na przeciw
wejścia wykuto w późniejszej epoce otwór, niszcząc część pokrywającego ją malo-
widła. Przed wejściem do komory- grobowej (po prawej stronie), na tzw. dziedzińcu
zachowały się cztery- malowidła na jednymi, profilowanym bloku skalnym (na plamę
kolejno: C. D, E i F).
Na przeciw komory' grobowej, pod przeciwległą ścianą „dziedzińca” znajdował
się sarkofag wykuty w podłożu skalnym, pokryty stłukłem z dekoracją malarską (4 na
plamę)5 6.
Grobowiec IV składał się z małego dziedzińca z dwiema kryptami (wykutymi
jedna za dragą w głębi skały') i sarkofagiem wykutymi w podłożu oraz z sal grobo-
wych z wkutymi w ścianach loculi.
Malowidła ścienne z grobowca III7
1. Malowidło z postacią leżącego mężczyzny (nr 270308, B na planie)
Wymiary bloku skalnego z malowidłem: wzs°kość: 106 cm + 47 cm profilowa-
nego gzymsu, szerokość: ok. 160 cm. W lewym dolnym rogu ubytek (17 cm x 33 cm)
- ślad po sarkofagu umieszczonym na ścianie obok. Sarkofag zapewne połączony był
zaprawą ze ścianą malowidła - zachowały się polichromowane wgłębienia, wyraźnie
Wchodzące poza lico ściany' wzdłuż granicy pomiędzy' malowidłem a wkutym
śladem po sarkofagu.
Malowidło jest bardzo zniszczone. Widać kilka większych ubytków' (wkucia),
ale głównie zniszczenia polegają na mikroskopijnych, bardzo licznych ubytkach
farby. W południowo-wschodniej części ściany wy kuto wtórnie otwór drzwiowy, za-
pewne mszcząc część pokrywających ścianę malowideł9.
5 Ibidem, plan 4.
6 Ten zabytek opublikowany został przez Riad’a w 1967 wraz ze zdjęciem, najwyraźniej in situ (Riad 1967:
93). Jednak Riad w liście z 14 września 1987 (VENIT 1988: 78. n. 21) napisał, że panel z duszą ba nie
należy do tego samego grobowca co malowidło z saąiyeh - postanowiłam więc w niniejszym artykule nie
omawiać tego malowidła.
7 Dokładny opis fresków powstał podczas pobytu autorki w Aleksandrii.
8 Według spisu inwentaryzacyjnego w Muzeum Grecko-Rzymskimi Aleksandria.
9 RIAD 1967: 93.