DOI Artikel:
Prager, Jakub: Gliptyka Ur III
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.51310#0138
136
Jakub Prager
ma parami rogów. Tron bóstwa ukazywany czasami na postumencie może mieć
kształt pustego kwadratu lub podwójnego pustego kwadratu (tj. mniejszej figury
geometrycznej wkomponowanej w większą) oraz może stać na wysokich nogach2.
Najczęstszymi motywami wypełniającymi scenę są księżyc, półksiężyc z tarczą
słoneczną lub orzeł z rozpostartymi skrzydłami. Wszystkie postaci noszą szaty
odsłaniające prawe ramię. Dopełnieniem jest inskrypcja w ramce (COLLON 1981:
145-146, 158).
Należy zwrócić uwagę, iż w scenach prezentacji z okresu III dynastii z Ur nie są
znane przypadki, aby orędowniczka była ukazywana przed obliczem siedzącego boga.
Podgrupa II/2 to sceny prezentacji przed boginią (fig. 7). Nie różnią się
znacznie ikonograficznie od poprzedniej podgrupy. Jedyną różnicą jest przedsta-
wianie siedzącej na tronie bogini zamiast siedzącego boga (COLLON 1981: 145-146).
Przed siedzącą boginią może być ukazany mężczyzna-orant lub kobieta-orant
(orędowniczka), tak jak w scenach prezentacji z 1/3.
Porównanie podgrup ukazujących sceny prezentacji przed bogiem i boginią
Dwie wyżej wymienione podgrupy pieczęci przedstawiające sceny prezentacji
przed bogiem (II/l) i boginią (II/2) są zbliżone do podgrupy 1/3 przedstawiającej
sceny prezentacji przed boginią. Sceny prezentacji podgrupy II/2 są zbudowane we-
dług tego samego schematu, co sceny podgrupy 1/3, czyli orant bądź orędowniczka
wraz z boginią protektorką stojący przed główną boginią siedzącą na tronie. Sceny
prezentacji podgrup 1/3, II/l, II/2 ukazują te same rodzaje szat, w jakie ubrani są
bogowie i oranci (szaty plisowane, falbaniaste). Podobnie jest z rogatymi tiarami, na
których liczba rogów jest zależna od rangi bóstwa. Rodzaje damskich fryzur są te
same - ukazują kosmyk włosów zawinięty do tyłu. Trony bóstw mają kształt pustego
kwadratu lub podwójnego pustego kwadratu stojącego czasem na trzech nogach.
Najczęstszymi motywami wypełniającymi sceny są półksiężyc i orzeł z rozpostartymi
skrzydłami, które występują w grupie I. Innowacją II/l i II/2 jest połączony symbol
tarczy słonecznej i półksiężyca, symbolizujących boga Szamasza i boga Nannę
(Frankfort 1939: 135).
Inskrypcje w podgrupach II/l i II/2 nie różnią się ani sposobem zapisu, ani
tytulaturą od inskrypcji rytych na cylindrach grupy I.
Grupa II: sceny prezentacji (II/3)
Na podgrupę II/3 składają się sceny prezentacji przed siedzącym władcą
(fig. 5). Schemat przedstawienia jest podobny jak w podgrupach II/l, II/2 (COLLON
1981: 161; Van BUREN 1952). Orant w szacie z obramowanym brzegiem jest
prowadzony przez boginię protektorkę przed oblicze siedzącego władcy. Bogini jest
ubrana w plisowaną lub falbaniastą szatę, na głowie ma tiarę z rogami. Król siedzący
na wyściełanym tronie odziany jest w falbaniastą szatę. Jego nakrycie głowy jest
2 Typologia tronów występujących na pieczęciach ukazujących sceny prezentacji: METZGER 1985:
151-170.
Jakub Prager
ma parami rogów. Tron bóstwa ukazywany czasami na postumencie może mieć
kształt pustego kwadratu lub podwójnego pustego kwadratu (tj. mniejszej figury
geometrycznej wkomponowanej w większą) oraz może stać na wysokich nogach2.
Najczęstszymi motywami wypełniającymi scenę są księżyc, półksiężyc z tarczą
słoneczną lub orzeł z rozpostartymi skrzydłami. Wszystkie postaci noszą szaty
odsłaniające prawe ramię. Dopełnieniem jest inskrypcja w ramce (COLLON 1981:
145-146, 158).
Należy zwrócić uwagę, iż w scenach prezentacji z okresu III dynastii z Ur nie są
znane przypadki, aby orędowniczka była ukazywana przed obliczem siedzącego boga.
Podgrupa II/2 to sceny prezentacji przed boginią (fig. 7). Nie różnią się
znacznie ikonograficznie od poprzedniej podgrupy. Jedyną różnicą jest przedsta-
wianie siedzącej na tronie bogini zamiast siedzącego boga (COLLON 1981: 145-146).
Przed siedzącą boginią może być ukazany mężczyzna-orant lub kobieta-orant
(orędowniczka), tak jak w scenach prezentacji z 1/3.
Porównanie podgrup ukazujących sceny prezentacji przed bogiem i boginią
Dwie wyżej wymienione podgrupy pieczęci przedstawiające sceny prezentacji
przed bogiem (II/l) i boginią (II/2) są zbliżone do podgrupy 1/3 przedstawiającej
sceny prezentacji przed boginią. Sceny prezentacji podgrupy II/2 są zbudowane we-
dług tego samego schematu, co sceny podgrupy 1/3, czyli orant bądź orędowniczka
wraz z boginią protektorką stojący przed główną boginią siedzącą na tronie. Sceny
prezentacji podgrup 1/3, II/l, II/2 ukazują te same rodzaje szat, w jakie ubrani są
bogowie i oranci (szaty plisowane, falbaniaste). Podobnie jest z rogatymi tiarami, na
których liczba rogów jest zależna od rangi bóstwa. Rodzaje damskich fryzur są te
same - ukazują kosmyk włosów zawinięty do tyłu. Trony bóstw mają kształt pustego
kwadratu lub podwójnego pustego kwadratu stojącego czasem na trzech nogach.
Najczęstszymi motywami wypełniającymi sceny są półksiężyc i orzeł z rozpostartymi
skrzydłami, które występują w grupie I. Innowacją II/l i II/2 jest połączony symbol
tarczy słonecznej i półksiężyca, symbolizujących boga Szamasza i boga Nannę
(Frankfort 1939: 135).
Inskrypcje w podgrupach II/l i II/2 nie różnią się ani sposobem zapisu, ani
tytulaturą od inskrypcji rytych na cylindrach grupy I.
Grupa II: sceny prezentacji (II/3)
Na podgrupę II/3 składają się sceny prezentacji przed siedzącym władcą
(fig. 5). Schemat przedstawienia jest podobny jak w podgrupach II/l, II/2 (COLLON
1981: 161; Van BUREN 1952). Orant w szacie z obramowanym brzegiem jest
prowadzony przez boginię protektorkę przed oblicze siedzącego władcy. Bogini jest
ubrana w plisowaną lub falbaniastą szatę, na głowie ma tiarę z rogami. Król siedzący
na wyściełanym tronie odziany jest w falbaniastą szatę. Jego nakrycie głowy jest
2 Typologia tronów występujących na pieczęciach ukazujących sceny prezentacji: METZGER 1985:
151-170.