DOI Artikel:
Budziłło-Skowron, Danuta: Odnowienie kaplicy Świętej Trójcy w katedrze na Wawelu przez Franciszka Marię Lanciego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19897#0071
nie ankrami murów, które miała pokryć Kapi-
tuła 28. Na tym też posiedzeniu uznano, że wy-
cięcie skarpy nie zaszkodziło ani murom, ani skle-
pieniu świątyni, skoro po upływie trzech lat od
jej usunięcia nawet wystrzały armatnie, które
uszkodziły bardziej oddalone części kościoła, nie
spowodowały żadnych pęknięć w samej kaplicy:
„Senat, odstępując zatem od żądania przywróce-
nia skarpy do dawnego stanu Pani Hrabinie
Wąsowiczowej, mocne ankry dla wzmocnienia
i utrzymania kościoła własnym kosztem dać roz-
każe" 29.
W związku z tym, że kaplicę ponownie prze-
budowano podczas prac konserwatorskich prowa-
dzonych w katedrze przez Sławomira Odrzywol-
skiego w latach 1897—1904, z okresu restauracji
Lanciego zachowało się niewiele obiektów stano-
wiących jej poprzednie wyposażenie. Z tego czasu
dziś zobaczyć jeszcze możemy: pomnik, który jest
nagrobkiem fundatorki, popiersie jej matki Kon-
stancji Tyszkiewiczowej, dwa eliptyczne tonda
z płaskorzeźbami Chrystusa i Matki Boskiej Bo-
lesnej, obraz przedstawiający Chrystusa na krzy-
żu wiszący w zakrystii nad wejściem do skarbca
katedralnego — oraz ołtarz z herbami Tyszkie-
wiczów i Wąsowiczów na mensie 30.
Wnętrze kaplicy po konserwacji Lanciego uka-
zuje akwarela Bogusława Gąsiorowskiego wyko-
nana dla Szymona Dutkiewicza 31 (fig. 2). Wygląd
ściany północnej można odczytać z projektu Lan-
ciego 32 (fig. 3). Zachowała się również fotografia
ołtarza wykonana przez Ignacego Kriegera 33. Aby
poznać dokładniej architekturę i wystrój kaplicy,
możemy sięgnąć do nielicznych jej opisów. Naj-
pełniejszą relację podał Mączyński, który oglądał
kaplicę zaraz po jej ukończeniu. Ważnych wiado-
mości dostarcza również list Lanciego do Józefa
Hallera z 7 czerwca 1837 roku, zawierający pro-
jekt wyposażenia kaplicy. Inne prace niewiele
wnoszą do poznania interesującego nas obiektu.
Neogotyckie sklepienie kaplicy podzielone było
gipsowymi żebrowaniami na 6 lunet. Sklepie-
nie i ściany wyłożono ciemnozielonym stiukiem.
W miejscu, gdzie schodziły się żebra, ściany ozdo-
biono stiukowymi baldachimami neogotyckimi,
pod którymi na kroksztynach (w tym samym sty-
2. Bogumił Gąsiorowski, Kaplica Św. Trójcy na Wawelu,
widok wnętrza po konserwacji Franciszka Lanciego.
Bibl. Jag., Zbiory Graficzne
lu) ustawiono osiem rzeźb przedstawiających
uzbrojonych rycerzy w strojach hiszpańskich. Pod
środkową lunetą znajdowało się wejście do ka-
plicy, zamknięte gotycką kratą, a nad nim herby
Łabędź i Leliwa. Pod lunetą, naprzeciwko wej-
ścia, było duże okno w neogotyckim kamiennym
obramieniu z gipsowymi laskowaniami. Umiesz-
czono w nim kolorowy witraż, w partii ostrołu-
kowej przedstawiający św. Stanisława, który Wą-
sowiczowa zamówiła w Mediolanie 34. Szyba okrą-
głego okna na ścianie północnej odlana została
w Petersburgu z jednej tafli szkła zwierciadla-
28 Ibidem.
29 Ibidem.
30 KZSP, 1, s. 96, 102—103.
31 Biblioteka Jagiellońska, Zbiory Graficzne, IR
724 — akwarelę tę opublikował M. Rożek w arty-
kule Nieznany przekaz ikonograficzny do wyglądu wnę-
trza kaplicy Królowej Zofii (Sw. Trójcy) w katedrze na
Wawelu (Biuletyn HS, 3/4: 1973, s. 273—275). Zob. też
J. Banach, Ikonografia Wawelu, 1, 2, Kraków 1977
tu: 2, poz. 313, s. 174 (Źródła DW 9).
32 AP Kraków, WMK V-28, fasc. 11, 1837.
33 w Fototece Instytutu Historii Sztuki UJ, Kraków.
Zob. Banach, o. c, 2, nr 314, s. 176.
31 Potocka, o. c, s. 198—199; por. Aneks II.
67
tuła 28. Na tym też posiedzeniu uznano, że wy-
cięcie skarpy nie zaszkodziło ani murom, ani skle-
pieniu świątyni, skoro po upływie trzech lat od
jej usunięcia nawet wystrzały armatnie, które
uszkodziły bardziej oddalone części kościoła, nie
spowodowały żadnych pęknięć w samej kaplicy:
„Senat, odstępując zatem od żądania przywróce-
nia skarpy do dawnego stanu Pani Hrabinie
Wąsowiczowej, mocne ankry dla wzmocnienia
i utrzymania kościoła własnym kosztem dać roz-
każe" 29.
W związku z tym, że kaplicę ponownie prze-
budowano podczas prac konserwatorskich prowa-
dzonych w katedrze przez Sławomira Odrzywol-
skiego w latach 1897—1904, z okresu restauracji
Lanciego zachowało się niewiele obiektów stano-
wiących jej poprzednie wyposażenie. Z tego czasu
dziś zobaczyć jeszcze możemy: pomnik, który jest
nagrobkiem fundatorki, popiersie jej matki Kon-
stancji Tyszkiewiczowej, dwa eliptyczne tonda
z płaskorzeźbami Chrystusa i Matki Boskiej Bo-
lesnej, obraz przedstawiający Chrystusa na krzy-
żu wiszący w zakrystii nad wejściem do skarbca
katedralnego — oraz ołtarz z herbami Tyszkie-
wiczów i Wąsowiczów na mensie 30.
Wnętrze kaplicy po konserwacji Lanciego uka-
zuje akwarela Bogusława Gąsiorowskiego wyko-
nana dla Szymona Dutkiewicza 31 (fig. 2). Wygląd
ściany północnej można odczytać z projektu Lan-
ciego 32 (fig. 3). Zachowała się również fotografia
ołtarza wykonana przez Ignacego Kriegera 33. Aby
poznać dokładniej architekturę i wystrój kaplicy,
możemy sięgnąć do nielicznych jej opisów. Naj-
pełniejszą relację podał Mączyński, który oglądał
kaplicę zaraz po jej ukończeniu. Ważnych wiado-
mości dostarcza również list Lanciego do Józefa
Hallera z 7 czerwca 1837 roku, zawierający pro-
jekt wyposażenia kaplicy. Inne prace niewiele
wnoszą do poznania interesującego nas obiektu.
Neogotyckie sklepienie kaplicy podzielone było
gipsowymi żebrowaniami na 6 lunet. Sklepie-
nie i ściany wyłożono ciemnozielonym stiukiem.
W miejscu, gdzie schodziły się żebra, ściany ozdo-
biono stiukowymi baldachimami neogotyckimi,
pod którymi na kroksztynach (w tym samym sty-
2. Bogumił Gąsiorowski, Kaplica Św. Trójcy na Wawelu,
widok wnętrza po konserwacji Franciszka Lanciego.
Bibl. Jag., Zbiory Graficzne
lu) ustawiono osiem rzeźb przedstawiających
uzbrojonych rycerzy w strojach hiszpańskich. Pod
środkową lunetą znajdowało się wejście do ka-
plicy, zamknięte gotycką kratą, a nad nim herby
Łabędź i Leliwa. Pod lunetą, naprzeciwko wej-
ścia, było duże okno w neogotyckim kamiennym
obramieniu z gipsowymi laskowaniami. Umiesz-
czono w nim kolorowy witraż, w partii ostrołu-
kowej przedstawiający św. Stanisława, który Wą-
sowiczowa zamówiła w Mediolanie 34. Szyba okrą-
głego okna na ścianie północnej odlana została
w Petersburgu z jednej tafli szkła zwierciadla-
28 Ibidem.
29 Ibidem.
30 KZSP, 1, s. 96, 102—103.
31 Biblioteka Jagiellońska, Zbiory Graficzne, IR
724 — akwarelę tę opublikował M. Rożek w arty-
kule Nieznany przekaz ikonograficzny do wyglądu wnę-
trza kaplicy Królowej Zofii (Sw. Trójcy) w katedrze na
Wawelu (Biuletyn HS, 3/4: 1973, s. 273—275). Zob. też
J. Banach, Ikonografia Wawelu, 1, 2, Kraków 1977
tu: 2, poz. 313, s. 174 (Źródła DW 9).
32 AP Kraków, WMK V-28, fasc. 11, 1837.
33 w Fototece Instytutu Historii Sztuki UJ, Kraków.
Zob. Banach, o. c, 2, nr 314, s. 176.
31 Potocka, o. c, s. 198—199; por. Aneks II.
67