DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.7900#0096
?ORMIANUM. 81
cordis bovini; cst superficie lxvi, simili ab utraque parte, unde demonstrat condcnsa-
mentum cum interna concavitate, concharum valvis ambis convexis. Habct autcm,
jn extremitatc superiore ab utraque Valva, procesfus revolutos, & est substantia qux
calcinatur.
Talcm ego Bucardiam dono ClariiT. Viri D. D. Otthonis Spcrlingii poslideo , qux
conchas duas > parte ampliori , icd inxqualiter jun&as refert, substantix mollions &
gypleasj superficie extcrna coloris cincrci albicantis, aipera, inxquali, quibuidam fora-
minibus quaii erosus, cor utcunque, licct non exa&e, exprimit, pondcrc unciarum
quinque. Rcliquas spccies ab Impcrato-dcscriptas videre nondum contigit.
Fungites ieu fungos imitantes lapides ex Gotlandia habeo : subitantia lapidcm
Judaicum ferme xmulantur, quibusdam in locis masta crctacca &calcarca iis adhxrct,
convexapartc strix acentroad circumfcrentiam excurrunt minus promndx , scd con-
cava profundiorcs, &: in modiolum terminantur rotundum, in Diamctro vix digiti mi-
nimi latitudinem habentem ; colore ex albo in cccruleum tendunt, vcrum pcdiculos
non habent. Ex crustis componuntur pluribus, unuique lapis alten inicritur , & disfi-
culter scparantur.
Duritic rclpondent Judaico , adco ut existimentur in cosdem usus transfcrri poirc,
cum discrepantia non nisi in figura exiitat. Dc alio fungite , rungum cxactc rcferentc,
mox diccndum sub titulo fungi iaxci.
C a p. XIII.
De Lapuhbus minus pretwfis yanaritm figurarum , V^aturalid
Z$ oAruficialia reserentibus.
"\ i Ir e ludit Natura in omnibus rcrum naturalium (pccicbus, quod vcl in Iapidibus
** prx rcliquis vidcrc licet, aded ut vix iit animal, cujus non figuram aut partem ali-
quamin lapide exprimcre tentct, vix ab artifice claboratum opus, quod non in hoc gc-
ncre imitari gcitiat. Talium vcro cau(as c\: gcncrarionis modos licct iollicitc inquisi-
verint Philosophi, necdum tamcn invcntus qui omnibus iatisraccrc potucrit. Nos, an-
tequam ea qux aut inlapidcm convcrla, aut lapidea sua substantia. rcs alias exprimunr,
in Museo nostro extantia cnumcrcmus, pauca dc corum gcncrationc, cx mcntc prx-
stantilTimorum Philosophorum, prxlibabimus.
Duo sunt genera eorumqux hoccapitc tractabimus: unum sigura cxtcrna rcs varias
naturalcs & artificialcs cxprimit a primo ortu ; altcrum alterius ruit naturx, sed peculiari
vi in lapidem conversum. Primum gcnus nasci vidctur ubi succus lapidciccns in terrx
cavitatem aliquam incidcrir, in qua rcs illa antca jacuerir, cujus figuram cxprimit •, vcl
iinaturatalcm cavitatcm ipsa crrormaverit, qua materiem lapidclccntcm excipcrc po-
tcst. Postcrius gcnus fit, quando resnaturalis vcl artificialis transmutanda porola cit &:
penetrabili suo corpore, aquam, ipiritum, iuccum, aut talc quid admittit, vi (alina &:
lapidifica prxditum, intra corpus iuum quod transmutationem faci.it, & in lapidi simi-
lcm substantiam convertat. Cui rci maximc idonca vidcntur lalium mineralium cor-
pora & spiritus , quorum proprium cit corpora solvcrc &c coagulare, ccstc ex-
perientia.
Agricola lib.7. Foilil. cap. 11. ait succum lapidcsccnrem tam qui extra tcrram cst,
cum aqua permistum* quam qui intra terram latct, res omncs, quibus mcatus ejus iun:
capaccs, in lapides verterc. Paulo post, de arboribus lapidesccntibus m spccie monct
diligenter attcndendum ciTe , an corticem& mcdullam habcant arboris,cx qux lapi-
dex vidcntur. Hx cnim ii abiint, non stipites in lapidcs iunt converii, sed rtatura sccit
lapides stipitum simillimos. Circa fincm capitis iubdit, Lapidcs , qui cx iolo succo
lapideicentc concrcverunt, plerumque molles 8c fragilcs eile. Quod ramcn cxpericn-
tix minus rdpondet. Ostendam enim & panis & hominis effigicm seu itatuas iiliccx
&iaxex duritiei & naturx. Cxsalpinus, libro de Mctallis & foililibus, ait suceum la-
pidescentem , seu humorem qucndam optime claboratum &cocrum cx matena lapi-
dosa cum aquii mixtum, gcnitum, causam principalem transmutationis esse, eundemquc
succum, si cum aqua tantum sit eontusus &nonexactc commixtus, non transmutare
rcs, sed saxeo corticc induccre.
Insignem, qua Natura in hisce ludit, varietatem eleganter in classes certas digestit
L GarLircl-
cordis bovini; cst superficie lxvi, simili ab utraque parte, unde demonstrat condcnsa-
mentum cum interna concavitate, concharum valvis ambis convexis. Habct autcm,
jn extremitatc superiore ab utraque Valva, procesfus revolutos, & est substantia qux
calcinatur.
Talcm ego Bucardiam dono ClariiT. Viri D. D. Otthonis Spcrlingii poslideo , qux
conchas duas > parte ampliori , icd inxqualiter jun&as refert, substantix mollions &
gypleasj superficie extcrna coloris cincrci albicantis, aipera, inxquali, quibuidam fora-
minibus quaii erosus, cor utcunque, licct non exa&e, exprimit, pondcrc unciarum
quinque. Rcliquas spccies ab Impcrato-dcscriptas videre nondum contigit.
Fungites ieu fungos imitantes lapides ex Gotlandia habeo : subitantia lapidcm
Judaicum ferme xmulantur, quibusdam in locis masta crctacca &calcarca iis adhxrct,
convexapartc strix acentroad circumfcrentiam excurrunt minus promndx , scd con-
cava profundiorcs, &: in modiolum terminantur rotundum, in Diamctro vix digiti mi-
nimi latitudinem habentem ; colore ex albo in cccruleum tendunt, vcrum pcdiculos
non habent. Ex crustis componuntur pluribus, unuique lapis alten inicritur , & disfi-
culter scparantur.
Duritic rclpondent Judaico , adco ut existimentur in cosdem usus transfcrri poirc,
cum discrepantia non nisi in figura exiitat. Dc alio fungite , rungum cxactc rcferentc,
mox diccndum sub titulo fungi iaxci.
C a p. XIII.
De Lapuhbus minus pretwfis yanaritm figurarum , V^aturalid
Z$ oAruficialia reserentibus.
"\ i Ir e ludit Natura in omnibus rcrum naturalium (pccicbus, quod vcl in Iapidibus
** prx rcliquis vidcrc licet, aded ut vix iit animal, cujus non figuram aut partem ali-
quamin lapide exprimcre tentct, vix ab artifice claboratum opus, quod non in hoc gc-
ncre imitari gcitiat. Talium vcro cau(as c\: gcncrarionis modos licct iollicitc inquisi-
verint Philosophi, necdum tamcn invcntus qui omnibus iatisraccrc potucrit. Nos, an-
tequam ea qux aut inlapidcm convcrla, aut lapidea sua substantia. rcs alias exprimunr,
in Museo nostro extantia cnumcrcmus, pauca dc corum gcncrationc, cx mcntc prx-
stantilTimorum Philosophorum, prxlibabimus.
Duo sunt genera eorumqux hoccapitc tractabimus: unum sigura cxtcrna rcs varias
naturalcs & artificialcs cxprimit a primo ortu ; altcrum alterius ruit naturx, sed peculiari
vi in lapidem conversum. Primum gcnus nasci vidctur ubi succus lapidciccns in terrx
cavitatem aliquam incidcrir, in qua rcs illa antca jacuerir, cujus figuram cxprimit •, vcl
iinaturatalcm cavitatcm ipsa crrormaverit, qua materiem lapidclccntcm excipcrc po-
tcst. Postcrius gcnus fit, quando resnaturalis vcl artificialis transmutanda porola cit &:
penetrabili suo corpore, aquam, ipiritum, iuccum, aut talc quid admittit, vi (alina &:
lapidifica prxditum, intra corpus iuum quod transmutationem faci.it, & in lapidi simi-
lcm substantiam convertat. Cui rci maximc idonca vidcntur lalium mineralium cor-
pora & spiritus , quorum proprium cit corpora solvcrc &c coagulare, ccstc ex-
perientia.
Agricola lib.7. Foilil. cap. 11. ait succum lapidcsccnrem tam qui extra tcrram cst,
cum aqua permistum* quam qui intra terram latct, res omncs, quibus mcatus ejus iun:
capaccs, in lapides verterc. Paulo post, de arboribus lapidesccntibus m spccie monct
diligenter attcndendum ciTe , an corticem& mcdullam habcant arboris,cx qux lapi-
dex vidcntur. Hx cnim ii abiint, non stipites in lapidcs iunt converii, sed rtatura sccit
lapides stipitum simillimos. Circa fincm capitis iubdit, Lapidcs , qui cx iolo succo
lapideicentc concrcverunt, plerumque molles 8c fragilcs eile. Quod ramcn cxpericn-
tix minus rdpondet. Ostendam enim & panis & hominis effigicm seu itatuas iiliccx
&iaxex duritiei & naturx. Cxsalpinus, libro de Mctallis & foililibus, ait suceum la-
pidescentem , seu humorem qucndam optime claboratum &cocrum cx matena lapi-
dosa cum aquii mixtum, gcnitum, causam principalem transmutationis esse, eundemquc
succum, si cum aqua tantum sit eontusus &nonexactc commixtus, non transmutare
rcs, sed saxeo corticc induccre.
Insignem, qua Natura in hisce ludit, varietatem eleganter in classes certas digestit
L GarLircl-