Worm, Ole [Hrsg.]: Museum Wormianum, Seu Historia Rerum Rariorum, Tam Naturalium, quam Artificialium, tam Domesticarum, quam Exoticarum, quae Hafniae Danorum in aedibus Authoris servantur: Variis & accuratis Iconibus illustrata (Amsterdam, 1655)

\V O R M I A N U M. 237
Anno m d c l. mense Oclobri ad me Spongiam elegantem^ Clusio di-
ftam tranimisic Vir Revcrendus &: ClariiT. D. M. Janus Schcldcrupius, Episcopus Ber-
gensis meritilTimus, gener meus dilectus. Quam emari vicino eruerunt, &c plane notis
omnibus respondec ei quam Exoticorum lib. 6. cap. ii. describit idem Clusius, nisi
quodmagnitudine paululum discrcpct. Mea hxc non inhxrcbat iaxo , cum cam acci-
perem,sed ab eoavulsam docet pediculus planus, qualis eiTe solet vcgctabilium marinO-
ruiri. Forma ipongix tota eit inrundibuli, autfloris, tota cava & infima partc qua. laxo
adhxrebat valde angusta, deinde scnsim Cc attollens expandcbatur, inxqualiter tamcn,
cum uno Jatere ad decem unciarum altitudinem asiurgcrct, adverso ad septem , orx
inxquales &c sinuosx, foliorum formam quodammodo exprimentcs. Amplitudinis Dia-
meter superna parte sedecim erat unciarum, cxteriore partc lobos quoldam quasi fo-
liola quxdam adnata tenebat, intctiore sinus quosdam c\i prominentias. Tota autcm
materia vulgares spongiasreferebat. Sed plana, tcnuis erat, adhxrcnte pcdiculo un-
ciam unam longo, in extremitate plano.
Aliameodenrtempore addidit idcm gener meus, quam ad spongias aut plantas ma-
rinas an referenda sit dubitare licet. Ex pediculo semiunciali, crallitic calami lcripto-
rii, in extremitateplano, multi ramuli, varie diipcrsi & intricati, alsurgunt in altitudinem
pedis ferme &c se dilatant in Iatitudinem semipedis, ac plantam conltituunt planam , &
obductamadeotenuimateriaspongiola, utperviaporistota sit, quibus subtilis & splen-
dens materia salsuginosa mhxret. Tenuis est chartx modo , figura plantam rcfcrt in
ambitu sinuatam, &; spongix modo mollcm. Intcgra non est, fed cx partc mutilata, te-
nera admodum & delicatuia.
Spongia ufia acris est, digcrentis facultatis, cxsiccat potcntcr, prxscrtim nova, &:
vulnerum glutinationem promovet, languinemquc erumpcntcm cohibct. Communis
alioquin cjus usus ad mundandum & Javandum corpus , abstcrgit cnim validc &c
mundat.
Tubularam nonvoco, porosum illud corpus purpurcum, quod Impcratus co
donat nomine, &: quibusdam Alcionium Milcsium dicitur, lcd mailam quandam ex
crustosis vermiculorum tubulis conglobatam &: varic contortam. Implicantur cnim &c
intricantur diversi tubuli, crassitie pennx Gallinaccx , mins adco modis, ut explicari &c
extricari nullo modo posimt, &: maiTam conltituunt inxqualcm, tubcrolam,ad rotun-
ditatem aliquo modo inclinantcm.
Sunt mihi prxtcrea varix Plant^e marinte in aquis crcsccntcs, & in noilro
mari frequentes, qux cum apud nos minus sint ratx, dc iis hoc loco plunbus agcre non
statui.
Cujusgencrissunt: MuscusMarinus Capillaceus, multifidus nigcr. Muscus Mannus
Gosiipio similis , Alga vulgaris, seu gramen marinum latum, radice ;n fibras dispersa.
Filum, seu Culcuta marina, Capillara Imperati, quam Epithymo a/similat. Qucrcus
marina vcsiculis prxdita. Quercus marina coclilcis tninutiuimis undiquc Margarita-
rum instar obsita. Fucus marinus caulc Muico (pongioio obducto. Fucus marinus caule
& ramis fceniculaccis , foliis in summo latis &c Qtjcrcinis. Qjjorum omnium pars
major saxis &c lapidibus adhuc adhxrct , iis basi latiori impacta.
Hx marinx plantx quare vocentur Fuci egregie docct Fcrrandus Impcratus Hifior.
Nat. lib. 18. cap. p. his verbis. Est quxdam Fuci ipecics, similis radici plantx terreilris,
ex quanobiliisimus color purpureus cxtrahitur , quo gcnas olim pingcbant mulicrcs.
Hinc fucus dictus est a colorc fucato, qucm co sibi inducebant. Color vero hic ex-
terius obseurus , siplantainaceto maceretur, paulatim in purpureum 8>c rubicundum
degenerat. Vide autorem ipsum lingua Italica Ncapoli cditum.
Qu e r c u m vero marinam hanc, qux diversa est ab ca quam superius dcscrz-
psimus, eleganter delineat Clusius lib. 1. Hist. Plant. Rarior. in hunc modum. Nascitur
hxc planta in scopulis, qui mari alluuntur, aut marina aqua opcriuntur, sine ramis, sed
oblongis latisque foliis, adeo molJibus, ut cum xstus recellit nullo modo suitinere se
queant,fed in laxis strata aut difTusa rcpcriantur. Multifida vero sunt hxc folu, &c iecun-
dumalarum cxortus, atque cavitates, bullas quasdam, aqua plenas, emincntes habent,
eorum vero extrema in quoddam velut rudimentum exigui Cucumeris desinunt, sub-
flavescens, aqua plenum. Atra viriditate prxdita sunt, quamdiu iub aquis Iatent, aut
reccntera marinis aquis ejecTa , siccata autem nigrescunt, £c glutinis instar iplendcnc.
Gg 3 Nullss

1