DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.7900#0343
32.8 M U S E U M
ricusNausea lib. 4. mirabilhimcap. 9. Cum,inquit, vapore aqueo simut elevatur mate-
ria viscosa, qux per virtutem Solis in id genus res & substantias, coopcrante illue ccelesti
impressione, transmutari potest, maxime quia vehemens ventus una cum humore res
ejusmodi sustollere potens sit. Quo etiam factum videtur, ut in Norvagia cum nebulis
istis crassis Sciuros & Mustelas, quas Hermelinos vulgus vocat, ctiam decidilTe vidcririt.
Quod ultimum adconfirmationem sequcntis opinionis maxime Facit. Cum igitur, tot
animalium genera in nubibus generata pluviis decidiste, fide dignorum autorum con-
stet testimoniis, quidni&hxceodem modo generata in nubibus statuamus \ In Nord-
landia, Sc plaga Septentrionali Norvagia:, crcbrius imbribus dccidcre animadvertunt,
ac hinc deinde terrestri itincre versus tractum meridionalem tendere, ubiminns quan-
doque noxia sunt. Petrus Undalinus, qui de animalibus Norvagisc quaxlam vernaculo
idiomatc reliquit Schediasmata', rcfert quodanno mdlxxx. ex Jcmptia & tractu Ni-
drosiensi, ubi agros devastarunt, magno agmine in Listerensern irruperint Provinciam,
ubi non multum dctrimenti incolis attulerunt, quamvis ex iis quacdam in annum secun-
dum vixerint, quod raro contingit.
Contra hanc Scaligcri sententiam disputat ClarilT. Fortunius Licetus lib. z. de hisqtii
diu vivunt sine alimentis. cap.40. scd argumcntis plane levibus. Primo, in margine li-.
bri citat Scaligeri Exerc. 15)5). cum tamen ea Exercitatione ne gry quidcm extet de his
animalibus, sed de lanis, palcuis Belgicis & Brittanicis, &c. ibidern agit Scaligcr. Verus
locus, ubi de histra&at animalibus, est is quem supra nos citavimus, lectio ncmpe tertia
Exerc. 191. cujus vcrba integra adducam, siquidem ex iis eaexsculpit Licetus, quxibi-
dem nonreperiuntur. Sic autcm Scaliger: Locustarum simillima pestis,ea qua: Norve-
giam frcqucntcr incumbit e nubibus putridis. PJuit ab iis bestiola quadrupes, rnagnitu-
dine Soricis, pilo vario, ^cmncr nomen habet. Depascitur Locustarum more omnia vi-
rcntia. Contumpto pabulo intereunt: corruptis aer inficitur lue,unde Vertigine & Regio
morbo incolx corripiuntur. Tantum Scaliger vere & experientia? corisone. Contra
Licetus loco allegato: Hoc ipsum dicerc poiTumus de hmtntv (^cmncrestin Scaligero^
Scaligcri, quod bcstiolarum genus e nubibus putridis non gigni, ex eo plane conticias,
quia Norvegiae incolas, ante horum animalium exortum & mteritum , aere usos non
insalubri, monet vir acutilsimus. Sed ubi quaTo ? ne verbum quidem hac dereScaliger
loco citato , ut cuivis legenti patct. Imo contrarium docet experientia. Antequam
enim decidant, & dum decidunt acrem inquinatum este putridis vaporibus, & nebulis
adeocraisis, ut respirationem ferme intercipiant, omnes testantur, qui decidentes vi-
dere hos murcs, & nos ex corum rclatione fusius id exposuimus. Alias quibusdam
in locis Norvagix , quandoquc serenum & limpidum elTe , quandoque vero, vernali
praTertim temporc, craiTum, nebulosum,& fcetidum,satis testabuntur quotquot in iislo-
cis vixerunt. Ex quibus apparet,nullius momenti elle eaquaniwx inLiceto sequuntur,
■utpotc& rationi& experientia: repugnantia. Sic namque pergit: Rationi vero eonsen-
taneum erat, eas gentcs candem luem contraxhTe, multo priusaere putridis vaporibus
seu nubibus reserto, unde gigni icmmcr posiunt, atque postea contrahant, eodem in-
quinato vaporibus, in quos corruptione £cmmcr abicrunt. Quod hic Licetus rationi
consentancum ait, id experientia: repugnat & veritati. Nunquam enim animadverium
hosce morbos lis in locis, ubi hxc animaUa fuerunt, gralsatos fuiiTe,antequam cadavera
harum bestiarum aerem infecissenr. Verum lgitur ukimum, quod lues hx homines oc-
cupent, aere inquinato vaporibus,in quos corruptione £cmncr abierunt. Hinc, quantum
pra:}udicii gignet ratio, experientia. non sustentata, abunde Iiquet.
Altera opinio Olai, qua: statuit in Insulis quibusdam remotis, aut in summis montium
apicibus gerterari, vulgarimaris & fcemina: copula, sed postea procellis & tempestatum
vorticibus7 aut nebulis circumventos hos mures abripi &inalia loca tranlportari, non
omni plane caret probabilitate. Ipse argumentum ex co deptomit, quod, statim atque
deciderint, reperiantur in visceribus herbae crudxnondum conco&a?, imo fruges* tri-
ticum & siligo, &c. Quod fieri non potuit, nisi ante extitistent iis in locis ubi tales her-
hx gcnerantur, quod in nubibus contingere non posse satis constat. Accedit, quod alia
animalia pari modo in aerem elevata fuilse ac mox decidilse doceat experientia, ut de
Sciuris & Mustelis dictum. Plinius Hist. Nat. lib. 51. cap, 1. ita hac de re diiTerit. Quid
mirabilius else poterit aquis in ccelo stantibus ? At illx, ceu parum sit in tantam altitu-
dsnem pcrvenire, rapiunt eo secum pilcium examina. Athen^us lib. 8. Deipnosoph.
cap. u
ricusNausea lib. 4. mirabilhimcap. 9. Cum,inquit, vapore aqueo simut elevatur mate-
ria viscosa, qux per virtutem Solis in id genus res & substantias, coopcrante illue ccelesti
impressione, transmutari potest, maxime quia vehemens ventus una cum humore res
ejusmodi sustollere potens sit. Quo etiam factum videtur, ut in Norvagia cum nebulis
istis crassis Sciuros & Mustelas, quas Hermelinos vulgus vocat, ctiam decidilTe vidcririt.
Quod ultimum adconfirmationem sequcntis opinionis maxime Facit. Cum igitur, tot
animalium genera in nubibus generata pluviis decidiste, fide dignorum autorum con-
stet testimoniis, quidni&hxceodem modo generata in nubibus statuamus \ In Nord-
landia, Sc plaga Septentrionali Norvagia:, crcbrius imbribus dccidcre animadvertunt,
ac hinc deinde terrestri itincre versus tractum meridionalem tendere, ubiminns quan-
doque noxia sunt. Petrus Undalinus, qui de animalibus Norvagisc quaxlam vernaculo
idiomatc reliquit Schediasmata', rcfert quodanno mdlxxx. ex Jcmptia & tractu Ni-
drosiensi, ubi agros devastarunt, magno agmine in Listerensern irruperint Provinciam,
ubi non multum dctrimenti incolis attulerunt, quamvis ex iis quacdam in annum secun-
dum vixerint, quod raro contingit.
Contra hanc Scaligcri sententiam disputat ClarilT. Fortunius Licetus lib. z. de hisqtii
diu vivunt sine alimentis. cap.40. scd argumcntis plane levibus. Primo, in margine li-.
bri citat Scaligeri Exerc. 15)5). cum tamen ea Exercitatione ne gry quidcm extet de his
animalibus, sed de lanis, palcuis Belgicis & Brittanicis, &c. ibidern agit Scaligcr. Verus
locus, ubi de histra&at animalibus, est is quem supra nos citavimus, lectio ncmpe tertia
Exerc. 191. cujus vcrba integra adducam, siquidem ex iis eaexsculpit Licetus, quxibi-
dem nonreperiuntur. Sic autcm Scaliger: Locustarum simillima pestis,ea qua: Norve-
giam frcqucntcr incumbit e nubibus putridis. PJuit ab iis bestiola quadrupes, rnagnitu-
dine Soricis, pilo vario, ^cmncr nomen habet. Depascitur Locustarum more omnia vi-
rcntia. Contumpto pabulo intereunt: corruptis aer inficitur lue,unde Vertigine & Regio
morbo incolx corripiuntur. Tantum Scaliger vere & experientia? corisone. Contra
Licetus loco allegato: Hoc ipsum dicerc poiTumus de hmtntv (^cmncrestin Scaligero^
Scaligcri, quod bcstiolarum genus e nubibus putridis non gigni, ex eo plane conticias,
quia Norvegiae incolas, ante horum animalium exortum & mteritum , aere usos non
insalubri, monet vir acutilsimus. Sed ubi quaTo ? ne verbum quidem hac dereScaliger
loco citato , ut cuivis legenti patct. Imo contrarium docet experientia. Antequam
enim decidant, & dum decidunt acrem inquinatum este putridis vaporibus, & nebulis
adeocraisis, ut respirationem ferme intercipiant, omnes testantur, qui decidentes vi-
dere hos murcs, & nos ex corum rclatione fusius id exposuimus. Alias quibusdam
in locis Norvagix , quandoquc serenum & limpidum elTe , quandoque vero, vernali
praTertim temporc, craiTum, nebulosum,& fcetidum,satis testabuntur quotquot in iislo-
cis vixerunt. Ex quibus apparet,nullius momenti elle eaquaniwx inLiceto sequuntur,
■utpotc& rationi& experientia: repugnantia. Sic namque pergit: Rationi vero eonsen-
taneum erat, eas gentcs candem luem contraxhTe, multo priusaere putridis vaporibus
seu nubibus reserto, unde gigni icmmcr posiunt, atque postea contrahant, eodem in-
quinato vaporibus, in quos corruptione £cmmcr abicrunt. Quod hic Licetus rationi
consentancum ait, id experientia: repugnat & veritati. Nunquam enim animadverium
hosce morbos lis in locis, ubi hxc animaUa fuerunt, gralsatos fuiiTe,antequam cadavera
harum bestiarum aerem infecissenr. Verum lgitur ukimum, quod lues hx homines oc-
cupent, aere inquinato vaporibus,in quos corruptione £cmncr abierunt. Hinc, quantum
pra:}udicii gignet ratio, experientia. non sustentata, abunde Iiquet.
Altera opinio Olai, qua: statuit in Insulis quibusdam remotis, aut in summis montium
apicibus gerterari, vulgarimaris & fcemina: copula, sed postea procellis & tempestatum
vorticibus7 aut nebulis circumventos hos mures abripi &inalia loca tranlportari, non
omni plane caret probabilitate. Ipse argumentum ex co deptomit, quod, statim atque
deciderint, reperiantur in visceribus herbae crudxnondum conco&a?, imo fruges* tri-
ticum & siligo, &c. Quod fieri non potuit, nisi ante extitistent iis in locis ubi tales her-
hx gcnerantur, quod in nubibus contingere non posse satis constat. Accedit, quod alia
animalia pari modo in aerem elevata fuilse ac mox decidilse doceat experientia, ut de
Sciuris & Mustelis dictum. Plinius Hist. Nat. lib. 51. cap, 1. ita hac de re diiTerit. Quid
mirabilius else poterit aquis in ccelo stantibus ? At illx, ceu parum sit in tantam altitu-
dsnem pcrvenire, rapiunt eo secum pilcium examina. Athen^us lib. 8. Deipnosoph.
cap. u