DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.31077#0228
224
Światła Stambułu
19. Szabla perska
ze zredukowaną
rękojeścią karabelową,
XVIII/XIX w.,
Muzeum Wojska
Polskiego w Warszawie
20. Szabla arabska
z rozbudowaną rękojeścią
typu karabelowego,
XIX w., Muzeum Wojska
Polskiego w Warszawie
■■
21. Turecka karabela
bojowa, druga
poł. XVII w., grupa a,
własność prywatna
22. Turecka karabela
bojowa (jak il. 21),
widok z boku, dimga
poł. XVII w., gmpa a,
własność piywatna
Szabla orla
Przyjmując pochodzenie rękojeści karabelowej od rękojeści z naturalistycznie uk-
ształtowaną głową ptaka, musimy teraz zbadać genezę i rozwój tej właśnie formy 21.
Najstarsze jej ślady poświadczone archeologicznie i ikonograficznie, znajdują się na
terenie Grecji z VIII w. p.n.e., łącząc się z bronią jednosieczną o sierpowato zal<uzy-
wionej głowni. Przypuszcza się, że broń ta wywodzi się z form wcześniejszych,
znanych w Asyrii i Egipcie 22. Z VI w. p.n.e. pochodzą dość licznie zachowane,
krótkie, jednosieczne „miecze”, o głowni lekko esowatej, rozszerzonej przy sztychu,
podobnej do głowni turecko-bałkańskiego jataganu lub do noża indyjsldch Gurków,
zwanego kukri. Broń ta, doskonale leżąca w ręce, dostosowana była do płatającego
ciosu zamachowego z góry na dół. Miecz ten, a raczej nóż bojowy, określali Grecy
nazwą „machaira” (stąd w dawnej gwarze lwowsldej słowo majcher), rzadziej zaś
nazwą „kopis”; Grecy zresztą nie zawsze byli konsekwentni w nazewnictwie broni 23.
21 S. Ledóchowski w wyżej wspomnianym opracowaniu stara się wyprowadzić kształt rękojeści
karabelowej z form architektury orientalnej; moim zdaniem jest to mylna droga. Por. także S. Le-
dóchowski, Rzecz o karabeli, „Sztuka”, marzec 1976.
22 A. M. Snodgrass, Early Greek Annour and Weapons from the End ofthe Bronze Age to 600 B. C., Edin-
burgh 1964, s. 100, fig. 6g.
Światła Stambułu
19. Szabla perska
ze zredukowaną
rękojeścią karabelową,
XVIII/XIX w.,
Muzeum Wojska
Polskiego w Warszawie
20. Szabla arabska
z rozbudowaną rękojeścią
typu karabelowego,
XIX w., Muzeum Wojska
Polskiego w Warszawie
■■
21. Turecka karabela
bojowa, druga
poł. XVII w., grupa a,
własność prywatna
22. Turecka karabela
bojowa (jak il. 21),
widok z boku, dimga
poł. XVII w., gmpa a,
własność piywatna
Szabla orla
Przyjmując pochodzenie rękojeści karabelowej od rękojeści z naturalistycznie uk-
ształtowaną głową ptaka, musimy teraz zbadać genezę i rozwój tej właśnie formy 21.
Najstarsze jej ślady poświadczone archeologicznie i ikonograficznie, znajdują się na
terenie Grecji z VIII w. p.n.e., łącząc się z bronią jednosieczną o sierpowato zal<uzy-
wionej głowni. Przypuszcza się, że broń ta wywodzi się z form wcześniejszych,
znanych w Asyrii i Egipcie 22. Z VI w. p.n.e. pochodzą dość licznie zachowane,
krótkie, jednosieczne „miecze”, o głowni lekko esowatej, rozszerzonej przy sztychu,
podobnej do głowni turecko-bałkańskiego jataganu lub do noża indyjsldch Gurków,
zwanego kukri. Broń ta, doskonale leżąca w ręce, dostosowana była do płatającego
ciosu zamachowego z góry na dół. Miecz ten, a raczej nóż bojowy, określali Grecy
nazwą „machaira” (stąd w dawnej gwarze lwowsldej słowo majcher), rzadziej zaś
nazwą „kopis”; Grecy zresztą nie zawsze byli konsekwentni w nazewnictwie broni 23.
21 S. Ledóchowski w wyżej wspomnianym opracowaniu stara się wyprowadzić kształt rękojeści
karabelowej z form architektury orientalnej; moim zdaniem jest to mylna droga. Por. także S. Le-
dóchowski, Rzecz o karabeli, „Sztuka”, marzec 1976.
22 A. M. Snodgrass, Early Greek Annour and Weapons from the End ofthe Bronze Age to 600 B. C., Edin-
burgh 1964, s. 100, fig. 6g.