168

Światla Stambulu

1. Chorągiew „typu inshypcyjnego” zdohyta
pod Wiedniem w 1683 r. przez Jana III,
ofiarowana do katediy krakowskiej,
Zamek Królewski na Wawelu

2. Chorągiew „typu zulfikarowego” zdobyta
pod Wiedniem 1683 r. przez Marcina Zamoyskiego,
Zamek Królewski na Wawelu

Plany nowej wojny nakreślone zostały w Stambule w początkach 1683 r. Jej
pretekstem była pornoc dla Emeryka Tókolyego, który wzniecił powstanie węgier-
slde przeciwko Habsburgom. 1 kwietnia w Warszawie podpisano traktat austriac-
ko-polski o wzajemnej pomocy W przypadku zagrożenia Krakowa na odsiecz miała
przybyć armia austriacka i przeciwnie, gdyby oblężony był Wiedeń, z odsieczą mieli
przybyć Polacy W tym samym czasie ogromna arrnia turecka wyruszyła z rejonu
Adrianopola na północ. Po drodze dołączyły do niej oddziały wasalskie Tatarów,
Wołochów, Mołdawian, a w końcu Węgrów Tókólyego. Była to zaiste jedna z naj-
wspanialszych armii, jakie widziała Europa, o czym świadczą liczne zachowane
opisy świadków 1. Składała się z licznych, wyspecjalizowanych formacji, w tym
niezrównanej piechoty janczarskiej, jazdy sipahiów i mocnej artylerii oraz oddzia-
łów saperów i minerów. W sumie ponad 100 000 żołnierzy i niemal drugie tyle

1 W. Sturminger, Bibliographie und Ikonographie der Turkinbelagerung Wiens 1529 und 1683, Graz 1955;
R. F. Ićreutel, Osmanische Geschichtsschreiber I, Kara Mustafa vor Wien, Wien 1955.