DOI article:
Beloch, Karl Julius: Psyttaleia
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.13159#0205
389
Ψνττάλεια' νπό Κανί ^ίίιιβ Ββίοβίι.
390
τίον έθεώρουν εύ'ορμον μόνον τήν άβαθη και άμ-
μώοη παραλίαν ένθα τά πλοία ήδύναντο εύκόλω;
να συρθώσιν εις τήν ξηράν, ώς συμβαίνει π. χ.
εις τον δρμον τοΟ Άμπελακίου και των Παλου-
κιών, άλλ' ή ακτή του Άγ. Γεωργίου ειν.ε βρα-
χώδης. Πλείονα κατωτέρω.
12) «Ή Ψυττάλεια δνομάζεται παρ'Αίσχύλω
βαιά, δπερ αρμόζει μάλλον εις τήν Λειψοκουτάλαν
ή εις τον "Αγ. Γεώργιον». Όμολογώ ότι ουδόλως
άνέμενον τήν έ'νστασιν ταΰτην, διότι ή Λειψοκου-
τάλα εινε διπλασία του Άγ. Γεωργίου κατά το
μήκος και τουλάχιστον ίση προς αυτόν κατα τό
πλάτος, ώστε τό έπίθετον του Αισχύλου θά ήρμοζε
μάλλον εις τήν τελευταίαν ταύτην νήσον, άλλά
τοΟτο βεβαίως ουδέν αποδεικνύει, διότι ό Αισχύλος
μεταχειρίζεται τό έπίθετον έν σχέσει προς τήν Σα-
λαμίνα.
13) «Έν Ψυτταλεία ύπήρχεν ιερόν τοΰ Πανός»·.
Επειδή δέν κατωρΟώΟη νά εύρεθή τοιούτον ιερόν
ού'τε έν Λειψοκουτάλα ούτε έν Άγίω Γεωργίω ή
μαρτυρία αύτη εϊνε άχρηστος εις τό τοπογραφικόν
ζήτημα.
14) «Έκ της περιγραφής του πόρου της Σαλα-
μίνος υπό του Στράβωνος (θ' 395) έξάγεται δτι
Ψυττάλεια εινε ή Λειψοκουτάλα" τό άλλο νησίον
δμοιον τγ\ Ψυτταλεία, ό'περ κατά Στράβωνα εκείτο
μεταξύ ταύτης και τοΰ Πειραιώς εϊνε ό σκόπελος
Σκρόφες, ό'στις τότε είχε πολύ μεγαλειτέραν εκ-
τασιν » . 'Αγνοώ πόθεν γνωρίζει τό τελευταϊον τοΟτο
ό κ. 'Ρεδιάδης καί δέν έννοώ πώς δύναται τις νά
χαρακτηρίση τον βράχον εκείνον, καί άν ύποτεθή
ότι ήτο ακόμη μεγαλείτερος, «όμοιον προς τήν
Λειψοκουτάλαν». Τούναντίον έκ τοΟ χωρίου του
Στράβωνος έςάγεται, οτι μεταξύ της Ψυτταλεία;
καϊ τοΰ Πειραιώς εκειντο δύο νήσοι' επειδή δέ
ή μία εινε ή Αταλάντη, άναγκαίως πρέπει νά
συαπεράνωμεν οτι ή άλλη εϊνε ή Λειψοκουτάλα,
ονομάζει δέ ό Στράβων πρώτον τήν 'Αταλάν-
την, διότι περιγράφει τήν όδόν της Σαλαμίνος
έκ Δυσμών προς Ανατολάς, και αύ'τη κείται δυσ-
μικώς της Λειψοκουτάλα;. Ό Στράβων έν τή πε-
ριγραφή αύτοΟ άρχεται άπό της Αττικής άκτής,
και δή άπό της Αμφιάλης μέχρι του Φωρών λι-
μένος, έκεΐθεν δέ μεταβαίνει εις τάς νήσους- λοι-
πόν έάν ή Ψυττάλεια συνδέεται μετά του Φωρών
λιμένος δί ένός καί, δέν σημαίνει τοΰτο ό'τι εκείτο
άμέσως παρ' αυτόν, εινε δ'όλως άδιάφορον, είτε
τον ό'ρμον του Κερατζινίου θέλομεν νά έκλάβωμεν
ώς Φωρών λιμένα είτε τον ό'ρμον της Δραπετζώ-
νας.Έν γένει δέν πρέπει νά λησμονώμεν ότι ή πε-
ριγραφή τοΰ Στράβωνος δέν εγεινεν ενταύθα ές" αυ-
τοψίας, άλλά κατ'έπιτομήν εκ τίνος περίπλου, ού-
δέν δ ώς έκ τούτου δύναται νά άποδείξη ή μαρ-
τυρία αύτοΰ ή μόνον τον αριθμόν καί τήν τάξιν των
νήσων, άλλά ταύτα μετ' απολύτου βεβαιάτητος.
Η περιγραφή αύτη του Στράβωνος πιστεύω ότι
παρέχει τήν κάλλιστα μεμαρτυρημένην άπάδειξιν
ότι Ψυττάλεια εϊνε ό "Αγιος Γεώργιος.
15) «Ό Στράβων όνομάζει τήν Ψυττάλειαν νη-
οίον ερημον πετρώδες, άρα δέν δύναται νά εινε
αυτη ό "Αγιος Γεώργιος». Άλλά πετρώδεις κατά
τό μάλλον ή ήττον εινε πάσαι αί έν τώ στενώ της
Σαλαμίνος νήσοι, και ό κ.'Ρεδιάδης ουδόλως άπο-
δεικνύει ότι ό Άγιος Γεώργιος κατά τους χρόνους
του Στράβωνος ή έν γένει κατά τήν αρχαιότητα
ήτο διαρκώς κατοικημένος. Λοιπόν καταπίπτει καί
ό λόγος ούτος.
16) «Κατά Στράβωνα ή Ψυττάλεια ώνομάσθη
ύπό τίνων λήμη τον Πειραιώς, τοΰτο δ' άρμόζει
μάλλον εις τήν Λειψοκουτάλαν, ήτις εϊνε όρατή έκ
Πειραιώς». Ενταύθα ό Στράβων παρήλλαςε δει-
νώς τήν παράδοσιν, διότι ώς γνωστόν Ό Περικλής
μετεχ_ειρίσθη τήν λέξιν ταύτην περί της Αίγίνης,
άλλως τε καί δέν δύναμαι νά εννοήσω οποίαν βλά-
βην ήδύνατο νά προξενήση εις τόν Πειραιά ή Λει-
ψοκουτάλα, ήτις ουδόλως ήτο δυνατόν νά χρησι-
μεύση ώς ναυτικός σταθμός.
17) « Τό όνομα Λειψοκουτάλα παρήχθη έκ του
αρχαίου Ψυττάλεια». Άλλά τά όνόματα όμοιά-
ζουσι μόνον κατά τήν κατάληξιν, δέν βλέπω δέ
πώς ήδύνατο τό Ψ τοΰ Ψυττάλεια ή Ψυττάλη
(Στέφ. Βυζ.) νά γίνη Κ (Κουτάλα). "Εγινε τόση
κατάχρησις της όμοιότητος τών όνομάτων έν τή
αρχαία γεωγραφία, ώστε πρέπει τις νά εϊνε όσον
το δυνατόν έπιφυλακτικώτερος εις το ζήτημα τοΰτο.
ΤαΟτα είχε νά άντιτάξη ό κ.'Ρεδιάδης κατά της
ύπ έμου γενομένης ταυτίσεως της Ψυτταλείας
προς τόν Άγιον Γεώργιον. Ελπίζω ότι άπέδειξα,
ό'τι έκ τών δέκα έπτά λόγων ους αναφέρει, ουδείς
έχει άποδεικτικήν ίσχύν, πλήν ένός μόνου τοΰ έκ
Ψνττάλεια' νπό Κανί ^ίίιιβ Ββίοβίι.
390
τίον έθεώρουν εύ'ορμον μόνον τήν άβαθη και άμ-
μώοη παραλίαν ένθα τά πλοία ήδύναντο εύκόλω;
να συρθώσιν εις τήν ξηράν, ώς συμβαίνει π. χ.
εις τον δρμον τοΟ Άμπελακίου και των Παλου-
κιών, άλλ' ή ακτή του Άγ. Γεωργίου ειν.ε βρα-
χώδης. Πλείονα κατωτέρω.
12) «Ή Ψυττάλεια δνομάζεται παρ'Αίσχύλω
βαιά, δπερ αρμόζει μάλλον εις τήν Λειψοκουτάλαν
ή εις τον "Αγ. Γεώργιον». Όμολογώ ότι ουδόλως
άνέμενον τήν έ'νστασιν ταΰτην, διότι ή Λειψοκου-
τάλα εινε διπλασία του Άγ. Γεωργίου κατά το
μήκος και τουλάχιστον ίση προς αυτόν κατα τό
πλάτος, ώστε τό έπίθετον του Αισχύλου θά ήρμοζε
μάλλον εις τήν τελευταίαν ταύτην νήσον, άλλά
τοΟτο βεβαίως ουδέν αποδεικνύει, διότι ό Αισχύλος
μεταχειρίζεται τό έπίθετον έν σχέσει προς τήν Σα-
λαμίνα.
13) «Έν Ψυτταλεία ύπήρχεν ιερόν τοΰ Πανός»·.
Επειδή δέν κατωρΟώΟη νά εύρεθή τοιούτον ιερόν
ού'τε έν Λειψοκουτάλα ούτε έν Άγίω Γεωργίω ή
μαρτυρία αύτη εϊνε άχρηστος εις τό τοπογραφικόν
ζήτημα.
14) «Έκ της περιγραφής του πόρου της Σαλα-
μίνος υπό του Στράβωνος (θ' 395) έξάγεται δτι
Ψυττάλεια εινε ή Λειψοκουτάλα" τό άλλο νησίον
δμοιον τγ\ Ψυτταλεία, ό'περ κατά Στράβωνα εκείτο
μεταξύ ταύτης και τοΰ Πειραιώς εϊνε ό σκόπελος
Σκρόφες, ό'στις τότε είχε πολύ μεγαλειτέραν εκ-
τασιν » . 'Αγνοώ πόθεν γνωρίζει τό τελευταϊον τοΟτο
ό κ. 'Ρεδιάδης καί δέν έννοώ πώς δύναται τις νά
χαρακτηρίση τον βράχον εκείνον, καί άν ύποτεθή
ότι ήτο ακόμη μεγαλείτερος, «όμοιον προς τήν
Λειψοκουτάλαν». Τούναντίον έκ τοΟ χωρίου του
Στράβωνος έςάγεται, οτι μεταξύ της Ψυτταλεία;
καϊ τοΰ Πειραιώς εκειντο δύο νήσοι' επειδή δέ
ή μία εινε ή Αταλάντη, άναγκαίως πρέπει νά
συαπεράνωμεν οτι ή άλλη εϊνε ή Λειψοκουτάλα,
ονομάζει δέ ό Στράβων πρώτον τήν 'Αταλάν-
την, διότι περιγράφει τήν όδόν της Σαλαμίνος
έκ Δυσμών προς Ανατολάς, και αύ'τη κείται δυσ-
μικώς της Λειψοκουτάλα;. Ό Στράβων έν τή πε-
ριγραφή αύτοΟ άρχεται άπό της Αττικής άκτής,
και δή άπό της Αμφιάλης μέχρι του Φωρών λι-
μένος, έκεΐθεν δέ μεταβαίνει εις τάς νήσους- λοι-
πόν έάν ή Ψυττάλεια συνδέεται μετά του Φωρών
λιμένος δί ένός καί, δέν σημαίνει τοΰτο ό'τι εκείτο
άμέσως παρ' αυτόν, εινε δ'όλως άδιάφορον, είτε
τον ό'ρμον του Κερατζινίου θέλομεν νά έκλάβωμεν
ώς Φωρών λιμένα είτε τον ό'ρμον της Δραπετζώ-
νας.Έν γένει δέν πρέπει νά λησμονώμεν ότι ή πε-
ριγραφή τοΰ Στράβωνος δέν εγεινεν ενταύθα ές" αυ-
τοψίας, άλλά κατ'έπιτομήν εκ τίνος περίπλου, ού-
δέν δ ώς έκ τούτου δύναται νά άποδείξη ή μαρ-
τυρία αύτοΰ ή μόνον τον αριθμόν καί τήν τάξιν των
νήσων, άλλά ταύτα μετ' απολύτου βεβαιάτητος.
Η περιγραφή αύτη του Στράβωνος πιστεύω ότι
παρέχει τήν κάλλιστα μεμαρτυρημένην άπάδειξιν
ότι Ψυττάλεια εϊνε ό "Αγιος Γεώργιος.
15) «Ό Στράβων όνομάζει τήν Ψυττάλειαν νη-
οίον ερημον πετρώδες, άρα δέν δύναται νά εινε
αυτη ό "Αγιος Γεώργιος». Άλλά πετρώδεις κατά
τό μάλλον ή ήττον εινε πάσαι αί έν τώ στενώ της
Σαλαμίνος νήσοι, και ό κ.'Ρεδιάδης ουδόλως άπο-
δεικνύει ότι ό Άγιος Γεώργιος κατά τους χρόνους
του Στράβωνος ή έν γένει κατά τήν αρχαιότητα
ήτο διαρκώς κατοικημένος. Λοιπόν καταπίπτει καί
ό λόγος ούτος.
16) «Κατά Στράβωνα ή Ψυττάλεια ώνομάσθη
ύπό τίνων λήμη τον Πειραιώς, τοΰτο δ' άρμόζει
μάλλον εις τήν Λειψοκουτάλαν, ήτις εϊνε όρατή έκ
Πειραιώς». Ενταύθα ό Στράβων παρήλλαςε δει-
νώς τήν παράδοσιν, διότι ώς γνωστόν Ό Περικλής
μετεχ_ειρίσθη τήν λέξιν ταύτην περί της Αίγίνης,
άλλως τε καί δέν δύναμαι νά εννοήσω οποίαν βλά-
βην ήδύνατο νά προξενήση εις τόν Πειραιά ή Λει-
ψοκουτάλα, ήτις ουδόλως ήτο δυνατόν νά χρησι-
μεύση ώς ναυτικός σταθμός.
17) « Τό όνομα Λειψοκουτάλα παρήχθη έκ του
αρχαίου Ψυττάλεια». Άλλά τά όνόματα όμοιά-
ζουσι μόνον κατά τήν κατάληξιν, δέν βλέπω δέ
πώς ήδύνατο τό Ψ τοΰ Ψυττάλεια ή Ψυττάλη
(Στέφ. Βυζ.) νά γίνη Κ (Κουτάλα). "Εγινε τόση
κατάχρησις της όμοιότητος τών όνομάτων έν τή
αρχαία γεωγραφία, ώστε πρέπει τις νά εϊνε όσον
το δυνατόν έπιφυλακτικώτερος εις το ζήτημα τοΰτο.
ΤαΟτα είχε νά άντιτάξη ό κ.'Ρεδιάδης κατά της
ύπ έμου γενομένης ταυτίσεως της Ψυτταλείας
προς τόν Άγιον Γεώργιον. Ελπίζω ότι άπέδειξα,
ό'τι έκ τών δέκα έπτά λόγων ους αναφέρει, ουδείς
έχει άποδεικτικήν ίσχύν, πλήν ένός μόνου τοΰ έκ