DOI Artikel:
Skias, Andreas: Neōterai anaskaphai en tē panarchaia Eleusiniakē nekropolei
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14281#0024
Έλενσινιακής νεκροπόλεως άνασκοχραί' νπο Ά. Σκιά.
Τά προειρημένα λοιπόν δύο κατά τήν όφρύν τοΟ
λόφου τμήματα της νεκροπόλεως, καίπερ εν
ύψηλώ μέρει τοΟ λόφου κείμενα, ήσαν καΐ αύτά
ϊ:ω τοΟ τείχους, ώς και το λοιπόν αυτής μέρος.
Μετά τήν οίκοδομήν του προειρημένου τείχους
του Α' αιώνος το εσωθεν αύτου μέρος πιθανώτατα
έπεχώσθη προς ίσοπέδωσιν, ώστε τά δύο ταΰτα
τμήματα της νεκροπόλεως εκειντο βαθέως καλυ-
πτόμενα υπό της έπιχώσεως. Και πρότερον όμως
φαίνεται ότι ή νοτία κλιτύς του λόφου της ακρο-
πόλεως έκαλύπτετο υπό έπιχώσεως παχυτέρας ή
σήμερον, διότι όχι μόνον τών ΰστερωτέρων χρόνων
της αρχαιότητος οέν ευρέθη ίχνος τι κατά τήν
άνασκαφήν, άλλ' ούδέ γεωμετρικόν όστρακον ή
σύγχρονόν τι προς αύτά πράγμα ουδέ εν, αλλά
πανταχού άπ' αυτής της σημερινής επιφανείας
άρχονται αναφαινόμενα λείψανα προϊστορικά.Μόνη
ή παρά τό μουσεΐον ευρεθείσα δεξαμενή (πίν. Β')
δύναται νά άνήκη εις χρόνους νεωτέρους, διότι
το άνω μέρος αύτής πανταχόθεν εϊνε ελλιπές,
ώστε εινε φανερον ότι τά χείλη αύτής εΰρίσκοντο
εν έπιπέδω ύψηλοτέρω τού σημερινού εδάφους,
άδηλον δέ πόσον ύψηλότερον. Πυθμήν αύτής εινε
αύτή ή ανώμαλος επιφάνεια του βράχου επι-
μελώς έπιχρισθεΐσα διά τοΟ αύτου παχέος και
εξαιρέτου κατασκευής έπιχ_ρίσματος, δι' οδ εινε
έπικεχρισμέναι και αί πλευραί. Έκ τών εντός
τών πληρούντων αύτήν χωμάτων ευρεθέντων με-
λανόμορφων και έρυθρομόρφων όστράκων, φαίνε-
ται ότι το έσωτερικόν αύτής έπεχώσθη έν χρόνοις
όχι νεωτέροις τοΟ Ε'. π. Χ. αιώνος, άδηλον δέ
πόσον εϊνε παλαιοτέρα τοΟ χρόνου τούτου. Κατά
τοΟτο λοιπόν το μέρος τής νεκροπόλεως όχι μόνον
νεωτέρα έπίχωσις δεν ύπάρχ_ει, άλλά και έκ τής
προϊστορικής έπιχώσεως έχει άφανισθή μέρος τι.
Διά τούτο και αί πυρα'ι και τά έντός αύτών τοι-
χάρια αναφαίνονται κλιμακηδόν έφ'ό'σον προχωρεί
ή ανασκαφή προς τήν άνωφέρειαν, συνηθέστατα
δέ συμβαίνει νά μή εϊνε φανερον εις πόσον διά-
στημα προς νότον έξετείνοντο αρχικώς τά στρώ-
ματα τής τέφρας τών πυρών και πολλά έκ τών
τοιχαρίων.
ϋσαύτως και ή σχετική προς άλληλα χρονο-
λογία τών διαφόρων πυρών και τοιχαρίων καθί-
σταται πολλάκις ένεκα του άποκρήμνου τής θέ-
σεως δυσδιάγνωστος, διότι τό έν ύψηλοτέρω τόπω
κείμενον δεν εϊνε φανερον άν εινε νεώτερον του
έν ταπεινοτέρω τόπω κειμένου, ειμή όταν τό πρώ-
τον ύπέρκειται τοΟ δευτέρου. Τοιχάρια εύρέθησαν
έν άμφοτέροις τοις τμήμασι τούτοις πυκνότατα
και αλλεπάλληλα, πάντα δέ έκ μικρών άργών
λίθων έκτισμένα και όμοια προς τά άλλαχοΰ τής
νεκροπόλεως ευρεθέντα.
Έν τώ πρώτω τών ττροειρημένων δύο τμημά-
των τής νεκροπόλεως, ήτοι τω πλησίον τοΟ νυν
μουσείου (πίν. Β'), μεταξύ τών τοίχων Α και Α'
όέν ύπήρχεν ειμή έλαχίστη έπίχωσις, διότι αύτόθι
ήτο έκτισμένος μικρός σημερινός οικίσκος, οδ το
δάπεδον εκείτο έπ'αύτοΟ τού βράχου."Οθεν στρώμά
τι τέφρας ή άλλο λείψανον προϊστορικής ταφής δεν
ύπελείπετο πλέον αύτόθι και μόνον οστρακά τινα
προμυκηναϊκά όμοΰ μετά νεωτέρων εύρέθησαν
έντός τών όλίγων χωμάτων. Παρά τήν γωνίαν
όμως τών τοιχαρίων Α', έ'νθα ύπήρχον ολίγον
περισσότερα χώματα εύρέθη ίστάμενον όρθιον τό έν
είκ. 6 άριθ. 2 άπεικονισμένον νησιωτικόν άγγεΐον,
(άριθ. XXVI)1, τό οττοΐον εκείτο τόσον πλησίον
προς τά τοιχάρια, ώστε έφαίνετο οτι είχε τεθή,
Ινώ τά τοιχάρια ήσαν ήδη έκτισμένα. Στρώμα
τέφρας πλησίον τοΟ αγγείου τούτου δεν εύρέθη,
ε'ιμή έκεΐθεν του τοιχαρίου Α, άλλ' έντός τοΟ άγ-
γείου ύπήρχεν ολίγη τέφρα έπ' αύτοΟ του πυθμέ-
νος προσκεκολλημμένη, και προσέτι μικρόν τε-
μάχιον κεκαυμένου οστού και τρεις έπιμήκεις ψη-
φίδες όρμου άργυραΐ, ώς έφαίνοντο, το ύπόλοιπον
δέ μέρος αύτου ήτο πλήρες καθαρού χώματος.
Ότε λοιπόν το άγγεΐον κατετέθη αύτόθι, ύπήρχε
στρώμά τι τέφρας παρακείμενον, έξ ου έπεσε τέ-
φρα τις και έντός τοΰ άγγείου. Διά τής χημικής
άναλύσεως άπεδείχθη ότι ή έντός τοΰ άγγείου εύ-
ρεθεϊσα τέφρα έμπεριεΐχεν ίχνη φωσφόρου 2, άλλ'
ένεκα τοΰ ελαχίστου ποσού αύτής δεν δύναται νά
ύποτεθή οτι το άγγεΐον έχρησίμευσεν ώς κάλπη
τε^ροδόχος. Άφού δέ τό πλείστον μέρος αύτου
1 Πρβλ. Έφηα. "Αρχ. 1895 πίν. 10 άριθ. 1-4. "Οστρακα τοιού-
των αγγείων, ώς και λοπάδων, οί'α ή έν Έφ. Άρ/. 1895 πίν. 10
άριθ. 7 και ή Ιτ.ι προϊστορικού τάφου έν Άοίδναι; ευρεθείσα, Μΐΐίβίΐ.
ά. ά. 3Γθ1ΐ. Ιηβί. Αίΐΐβη 1896, Ταί. 15,5 ευρέθησαν πάμπολλα
έν Έλευσϊνι έν τα'ις δύο ταύται; παρά την οφρύν τοΰ λο'οου της
άκροπόλεως σκαραϊς.
2 Πρακτ. Άρχ. Έτ. 1898 σελ. 78.
Τά προειρημένα λοιπόν δύο κατά τήν όφρύν τοΟ
λόφου τμήματα της νεκροπόλεως, καίπερ εν
ύψηλώ μέρει τοΟ λόφου κείμενα, ήσαν καΐ αύτά
ϊ:ω τοΟ τείχους, ώς και το λοιπόν αυτής μέρος.
Μετά τήν οίκοδομήν του προειρημένου τείχους
του Α' αιώνος το εσωθεν αύτου μέρος πιθανώτατα
έπεχώσθη προς ίσοπέδωσιν, ώστε τά δύο ταΰτα
τμήματα της νεκροπόλεως εκειντο βαθέως καλυ-
πτόμενα υπό της έπιχώσεως. Και πρότερον όμως
φαίνεται ότι ή νοτία κλιτύς του λόφου της ακρο-
πόλεως έκαλύπτετο υπό έπιχώσεως παχυτέρας ή
σήμερον, διότι όχι μόνον τών ΰστερωτέρων χρόνων
της αρχαιότητος οέν ευρέθη ίχνος τι κατά τήν
άνασκαφήν, άλλ' ούδέ γεωμετρικόν όστρακον ή
σύγχρονόν τι προς αύτά πράγμα ουδέ εν, αλλά
πανταχού άπ' αυτής της σημερινής επιφανείας
άρχονται αναφαινόμενα λείψανα προϊστορικά.Μόνη
ή παρά τό μουσεΐον ευρεθείσα δεξαμενή (πίν. Β')
δύναται νά άνήκη εις χρόνους νεωτέρους, διότι
το άνω μέρος αύτής πανταχόθεν εϊνε ελλιπές,
ώστε εινε φανερον ότι τά χείλη αύτής εΰρίσκοντο
εν έπιπέδω ύψηλοτέρω τού σημερινού εδάφους,
άδηλον δέ πόσον ύψηλότερον. Πυθμήν αύτής εινε
αύτή ή ανώμαλος επιφάνεια του βράχου επι-
μελώς έπιχρισθεΐσα διά τοΟ αύτου παχέος και
εξαιρέτου κατασκευής έπιχ_ρίσματος, δι' οδ εινε
έπικεχρισμέναι και αί πλευραί. Έκ τών εντός
τών πληρούντων αύτήν χωμάτων ευρεθέντων με-
λανόμορφων και έρυθρομόρφων όστράκων, φαίνε-
ται ότι το έσωτερικόν αύτής έπεχώσθη έν χρόνοις
όχι νεωτέροις τοΟ Ε'. π. Χ. αιώνος, άδηλον δέ
πόσον εϊνε παλαιοτέρα τοΟ χρόνου τούτου. Κατά
τοΟτο λοιπόν το μέρος τής νεκροπόλεως όχι μόνον
νεωτέρα έπίχωσις δεν ύπάρχ_ει, άλλά και έκ τής
προϊστορικής έπιχώσεως έχει άφανισθή μέρος τι.
Διά τούτο και αί πυρα'ι και τά έντός αύτών τοι-
χάρια αναφαίνονται κλιμακηδόν έφ'ό'σον προχωρεί
ή ανασκαφή προς τήν άνωφέρειαν, συνηθέστατα
δέ συμβαίνει νά μή εϊνε φανερον εις πόσον διά-
στημα προς νότον έξετείνοντο αρχικώς τά στρώ-
ματα τής τέφρας τών πυρών και πολλά έκ τών
τοιχαρίων.
ϋσαύτως και ή σχετική προς άλληλα χρονο-
λογία τών διαφόρων πυρών και τοιχαρίων καθί-
σταται πολλάκις ένεκα του άποκρήμνου τής θέ-
σεως δυσδιάγνωστος, διότι τό έν ύψηλοτέρω τόπω
κείμενον δεν εϊνε φανερον άν εινε νεώτερον του
έν ταπεινοτέρω τόπω κειμένου, ειμή όταν τό πρώ-
τον ύπέρκειται τοΟ δευτέρου. Τοιχάρια εύρέθησαν
έν άμφοτέροις τοις τμήμασι τούτοις πυκνότατα
και αλλεπάλληλα, πάντα δέ έκ μικρών άργών
λίθων έκτισμένα και όμοια προς τά άλλαχοΰ τής
νεκροπόλεως ευρεθέντα.
Έν τώ πρώτω τών ττροειρημένων δύο τμημά-
των τής νεκροπόλεως, ήτοι τω πλησίον τοΟ νυν
μουσείου (πίν. Β'), μεταξύ τών τοίχων Α και Α'
όέν ύπήρχεν ειμή έλαχίστη έπίχωσις, διότι αύτόθι
ήτο έκτισμένος μικρός σημερινός οικίσκος, οδ το
δάπεδον εκείτο έπ'αύτοΟ τού βράχου."Οθεν στρώμά
τι τέφρας ή άλλο λείψανον προϊστορικής ταφής δεν
ύπελείπετο πλέον αύτόθι και μόνον οστρακά τινα
προμυκηναϊκά όμοΰ μετά νεωτέρων εύρέθησαν
έντός τών όλίγων χωμάτων. Παρά τήν γωνίαν
όμως τών τοιχαρίων Α', έ'νθα ύπήρχον ολίγον
περισσότερα χώματα εύρέθη ίστάμενον όρθιον τό έν
είκ. 6 άριθ. 2 άπεικονισμένον νησιωτικόν άγγεΐον,
(άριθ. XXVI)1, τό οττοΐον εκείτο τόσον πλησίον
προς τά τοιχάρια, ώστε έφαίνετο οτι είχε τεθή,
Ινώ τά τοιχάρια ήσαν ήδη έκτισμένα. Στρώμα
τέφρας πλησίον τοΟ αγγείου τούτου δεν εύρέθη,
ε'ιμή έκεΐθεν του τοιχαρίου Α, άλλ' έντός τοΟ άγ-
γείου ύπήρχεν ολίγη τέφρα έπ' αύτοΟ του πυθμέ-
νος προσκεκολλημμένη, και προσέτι μικρόν τε-
μάχιον κεκαυμένου οστού και τρεις έπιμήκεις ψη-
φίδες όρμου άργυραΐ, ώς έφαίνοντο, το ύπόλοιπον
δέ μέρος αύτου ήτο πλήρες καθαρού χώματος.
Ότε λοιπόν το άγγεΐον κατετέθη αύτόθι, ύπήρχε
στρώμά τι τέφρας παρακείμενον, έξ ου έπεσε τέ-
φρα τις και έντός τοΰ άγγείου. Διά τής χημικής
άναλύσεως άπεδείχθη ότι ή έντός τοΰ άγγείου εύ-
ρεθεϊσα τέφρα έμπεριεΐχεν ίχνη φωσφόρου 2, άλλ'
ένεκα τοΰ ελαχίστου ποσού αύτής δεν δύναται νά
ύποτεθή οτι το άγγεΐον έχρησίμευσεν ώς κάλπη
τε^ροδόχος. Άφού δέ τό πλείστον μέρος αύτου
1 Πρβλ. Έφηα. "Αρχ. 1895 πίν. 10 άριθ. 1-4. "Οστρακα τοιού-
των αγγείων, ώς και λοπάδων, οί'α ή έν Έφ. Άρ/. 1895 πίν. 10
άριθ. 7 και ή Ιτ.ι προϊστορικού τάφου έν Άοίδναι; ευρεθείσα, Μΐΐίβίΐ.
ά. ά. 3Γθ1ΐ. Ιηβί. Αίΐΐβη 1896, Ταί. 15,5 ευρέθησαν πάμπολλα
έν Έλευσϊνι έν τα'ις δύο ταύται; παρά την οφρύν τοΰ λο'οου της
άκροπόλεως σκαραϊς.
2 Πρακτ. Άρχ. Έτ. 1898 σελ. 78.