DOI Artikel:
Dambergēs, Anastasios K.; Rinne, Friedrich; Rusōpulos, Othōn Ath.: Parthenōnos glyptōn syntērēsis
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14281#0132
122 Παρθενώνος γλυπτών σνντήρηαις:
μαρμάρων του Παρθενώνος εύχαρίστως αποδεχό-
μενος γνωρίζω τα επόμενα :
'Εν πρώτοις θεωρώ άναγκαΐον να μνημονεύσω
γενικούς τινας κανόνας διέποντας την προς ατμο-
σφαιρικά; μεταβολάς άντοχήν τών πετρωμάτων.
Ό κυριωδέστερος λόγος της άλλοιώσειυς τών
πετρωμάτων εν ταΐς βορείοις χώραις είνε ό παγε-
τός. Έν ταϊς χώραις της νοτιάς Ευρώπης τοΟτο
δεν εινε μεν ουσιώδες, άλλα και δεν πρέπει εντε-
λώ·: να παροραΟη, καθ' ότι πρόκειται μόνον περί
ψύχους ολίγων βαθμών κάτωθεν του μηδενός. Ως
εκ της έλαττώσεως του όγκου του ύδατος κατά
την πήξιν (1 κ.έ. ύδατος = 1,0908 κ. ί. πά-
γου) επιδρά το διείσδυσαν ύδιορ διαρρηκτικώς ώς
σφήν. Αλλεπάλληλος έπίδρασις προκαλεί διάρρη-
ξιν, άποφύλλωσιν της επιφανείας, έ'στι δ' 6'τε κα-
θιστά αύτήν άμμώδη. Δίοδοι του ύδατος εϊνε λεπτά
ρήγματα και /άσματα, άτινα ά,-οορο'ύοϋσιν ύδωρ
ώς και μαλάκα! ζώναι, αϊτινες πολλάκις άπαν-
τώσιν επί τίνων πετρωμάτων ύποστάντων την έκ
του ορούς πίεσιν. Όρυκτά εύσχιστα, ώς ό μαρμα-
ρυγίας, παρέχουσιν εις το ύδωρ εύκολωτέραν την
εΐσοδον ή συμπαγής μάζα.
Κατά δεύτερον λόγον άξια λόγου τυγχάνει ή <5(ά-
λυσίς και ^ γ^ημική άλλοίωσις τών συστατικών του
πετρώματος.'ΐπο την εποψιν ταύτην δεν πρέπει νά
παροραΟη ότι ύδατα ένέχοντα άνθρακικόν οξύ, ώς
λ.χ. τά ύέτια, διαλύουσιν άσβεστον κατά μικρόν.
Ή έπίδρασις αύτη εϊνε καταφανής, οσάκις άν
τοιούτον ύδωο όέη διαοκώς διά λεπτών ρωγμών
τοΟ πετρώματος, οτε και αί μικραί ρωγμαι καθί-
στανται οσημέραι εύρύτεραι και το πέτρωμα κατά
τόπους γίνεται ψαθυρον και διασπάται.Επιδράσεις
θειώδους καΐ θειικοϋ οξέος (802 και 803) έν τώ
άέρι ύπαρχάντων ή έν ύδατι διαλελυμένων έπιτα-
χύνουαιν ουσιωδώς τήν βλάβην, εί και επί τίνων πε-
ριπτώσεων έγένετο ή παρατήρησις δτι ή σχηματι-
ζόμενη έν τή επιφάνεια του άσβεστολίθου στοίβας
έκ θειικού ασβεστίου παρεμποδίζει τήν περαιτέρω
άλλοίωσιν έν τοις βαθυτέροις στρώμασι. Τυχόν ένυ-
πάρχων σιδηροπυρίτης (Ρβ 82) παρέχει ενίοτε το
λίαν έπιβλαβές εις ανθρακικά πετρώματα θειικόν
όξύ.
Κατά τρίτον λόγον ή καταστροφή προέρχεται
έκ φυτών. Μικρά φυτά προκαλοΰσι χημικήν και
Γ) Δβ°ζ Ρ. Βίηηβ εκϋεσις.
μηχανικήν μεταοολήν τοΟ πετρώματος, μηχανικήν
μεν ώς έκ της διαρρήξεως της προερχομένης έκ
της αύξήσεως τών φυτικών βλαστήσεων, αί'τινες
διεισδύουσιν εις τά λεπτά σχίσματα του πετρώ-
ματος, χημικήν δε δι' έπιδράσεως τών φυτικών
οξέων, ής άποτέλεσμα εϊνε ό σχηματισμός οξαλι-
κού άσβεστίου έπι του άσβεστολίθου. Και αύτός Ό
Ι,ίββ'^ 1853 έν τοις Αηη&ΐβη αύτοΰ άνέγραψεν δ'τι
παρετήρησεν έπί του μαρμάρου του Παρθενώνος
τον σχγ]ματισμόν οξαλικού άσβεστίου,ό'περ έκάλεσε
ΤΙιΐβΓδοΙιΐί. Τά φυτικά σπέρματα δια του άέρος
(πρόκειται οέ συνήθως περι μυκήτων, λειχήνων καΐ
βρύων) ώς έκ της υγρασίας του πετρώματος επω-
φελώς έπιδρώσης έπικάθηνται ίδια εις τάς συναρ-
μογάς τών λίθων. Επίσης και άργιλλώδη συστα-
τικά του πετρώματος ώς έκ της άπορροφήσεως
υγρασίας σπουδαίως έπιδρώσιν έν τή περιπτώσει
ταύτη. Η διαρρηκτική έπίδρασις τών φυτικών βλα-
στήσεων ώς και ή χημική άλλοίωσις διευκολύνον-
ται, οσάκις ή ΰφή του* πετρώματος είνε παράλληλος.
Ειδικώς ώς προς το ύλικον του Παρθενώνος τό
μάρμαρον, ώς και διά γυμνού οφθαλμού παρατη-
ρείται, δεν εϊνε ομοειδές, τό πέτριυμα ένέχει σχί-
σματα έκ πιέσεως προελθόντα, έφ' ών εύρηνται
λεπτά και συναφή κοιτάσματα άνοικτοχρόου ή
πρασινωπώς λευκού μαρμαρυγίου. Άναντίρρητον
τυγχάνει ό'τι τά έκ της πιέσεως προελθόντα χά-
σματα ταΟτα προυκάλεσαν το έργον της άλλοιώ-
σεως, είτε έκ της έπιδράσεως του παγετού, είτε
έκ της διαλυτικής έπιδράσεως τοΟ ομβρίου ύδατος,
είτε έκ της βλαστήσεως φυτών. Ή μικροσκοπική
έρευνα συμφωνεί καθ' ολοκληρίαν προς τά άνω.
Η είκών 1 παριστά μάρμαρον Όυ.οιου.6ρζιου
ύφής' το μάρμαρον τοΟτο διά τό συμπαγές τοΟ εί-
δους ούτε ύπο του παγετού, ούτε ύπο του ύδατος
έβλάβη, καθ'ό'τι οί πόροι αύτοϋ' είνε ελάχιστοι.
Ή είκών 2 παριστά θέσιν του μαρμάρου μετά
παραλλήλί,υν εγκλεισμάτων μαρμαρυγίου" ή θέσις
αύτη του μαρμάρου είνε, ώς άνω έξετέθη, κατά
πολύ εύπροσβλητοτέρα και τείνει νά μετατραπή
εις άποφύλλισιν και νά καταστή κοκκώδης.
Ιδιαιτέρως όμως εφιστώ τήν ύμετέραν προσο-
χήν έπί της εικόνος 3, ήτις -άριστα μάρμαρον
του Παρθενώνος, έν ώ εύρηνται πολυάριθμα ση-
μεία, χαρακτηριζόμενα ώς χάσματα έκ πιέσεως,
μαρμάρων του Παρθενώνος εύχαρίστως αποδεχό-
μενος γνωρίζω τα επόμενα :
'Εν πρώτοις θεωρώ άναγκαΐον να μνημονεύσω
γενικούς τινας κανόνας διέποντας την προς ατμο-
σφαιρικά; μεταβολάς άντοχήν τών πετρωμάτων.
Ό κυριωδέστερος λόγος της άλλοιώσειυς τών
πετρωμάτων εν ταΐς βορείοις χώραις είνε ό παγε-
τός. Έν ταϊς χώραις της νοτιάς Ευρώπης τοΟτο
δεν εινε μεν ουσιώδες, άλλα και δεν πρέπει εντε-
λώ·: να παροραΟη, καθ' ότι πρόκειται μόνον περί
ψύχους ολίγων βαθμών κάτωθεν του μηδενός. Ως
εκ της έλαττώσεως του όγκου του ύδατος κατά
την πήξιν (1 κ.έ. ύδατος = 1,0908 κ. ί. πά-
γου) επιδρά το διείσδυσαν ύδιορ διαρρηκτικώς ώς
σφήν. Αλλεπάλληλος έπίδρασις προκαλεί διάρρη-
ξιν, άποφύλλωσιν της επιφανείας, έ'στι δ' 6'τε κα-
θιστά αύτήν άμμώδη. Δίοδοι του ύδατος εϊνε λεπτά
ρήγματα και /άσματα, άτινα ά,-οορο'ύοϋσιν ύδωρ
ώς και μαλάκα! ζώναι, αϊτινες πολλάκις άπαν-
τώσιν επί τίνων πετρωμάτων ύποστάντων την έκ
του ορούς πίεσιν. Όρυκτά εύσχιστα, ώς ό μαρμα-
ρυγίας, παρέχουσιν εις το ύδωρ εύκολωτέραν την
εΐσοδον ή συμπαγής μάζα.
Κατά δεύτερον λόγον άξια λόγου τυγχάνει ή <5(ά-
λυσίς και ^ γ^ημική άλλοίωσις τών συστατικών του
πετρώματος.'ΐπο την εποψιν ταύτην δεν πρέπει νά
παροραΟη ότι ύδατα ένέχοντα άνθρακικόν οξύ, ώς
λ.χ. τά ύέτια, διαλύουσιν άσβεστον κατά μικρόν.
Ή έπίδρασις αύτη εϊνε καταφανής, οσάκις άν
τοιούτον ύδωο όέη διαοκώς διά λεπτών ρωγμών
τοΟ πετρώματος, οτε και αί μικραί ρωγμαι καθί-
στανται οσημέραι εύρύτεραι και το πέτρωμα κατά
τόπους γίνεται ψαθυρον και διασπάται.Επιδράσεις
θειώδους καΐ θειικοϋ οξέος (802 και 803) έν τώ
άέρι ύπαρχάντων ή έν ύδατι διαλελυμένων έπιτα-
χύνουαιν ουσιωδώς τήν βλάβην, εί και επί τίνων πε-
ριπτώσεων έγένετο ή παρατήρησις δτι ή σχηματι-
ζόμενη έν τή επιφάνεια του άσβεστολίθου στοίβας
έκ θειικού ασβεστίου παρεμποδίζει τήν περαιτέρω
άλλοίωσιν έν τοις βαθυτέροις στρώμασι. Τυχόν ένυ-
πάρχων σιδηροπυρίτης (Ρβ 82) παρέχει ενίοτε το
λίαν έπιβλαβές εις ανθρακικά πετρώματα θειικόν
όξύ.
Κατά τρίτον λόγον ή καταστροφή προέρχεται
έκ φυτών. Μικρά φυτά προκαλοΰσι χημικήν και
Γ) Δβ°ζ Ρ. Βίηηβ εκϋεσις.
μηχανικήν μεταοολήν τοΟ πετρώματος, μηχανικήν
μεν ώς έκ της διαρρήξεως της προερχομένης έκ
της αύξήσεως τών φυτικών βλαστήσεων, αί'τινες
διεισδύουσιν εις τά λεπτά σχίσματα του πετρώ-
ματος, χημικήν δε δι' έπιδράσεως τών φυτικών
οξέων, ής άποτέλεσμα εϊνε ό σχηματισμός οξαλι-
κού άσβεστίου έπι του άσβεστολίθου. Και αύτός Ό
Ι,ίββ'^ 1853 έν τοις Αηη&ΐβη αύτοΰ άνέγραψεν δ'τι
παρετήρησεν έπί του μαρμάρου του Παρθενώνος
τον σχγ]ματισμόν οξαλικού άσβεστίου,ό'περ έκάλεσε
ΤΙιΐβΓδοΙιΐί. Τά φυτικά σπέρματα δια του άέρος
(πρόκειται οέ συνήθως περι μυκήτων, λειχήνων καΐ
βρύων) ώς έκ της υγρασίας του πετρώματος επω-
φελώς έπιδρώσης έπικάθηνται ίδια εις τάς συναρ-
μογάς τών λίθων. Επίσης και άργιλλώδη συστα-
τικά του πετρώματος ώς έκ της άπορροφήσεως
υγρασίας σπουδαίως έπιδρώσιν έν τή περιπτώσει
ταύτη. Η διαρρηκτική έπίδρασις τών φυτικών βλα-
στήσεων ώς και ή χημική άλλοίωσις διευκολύνον-
ται, οσάκις ή ΰφή του* πετρώματος είνε παράλληλος.
Ειδικώς ώς προς το ύλικον του Παρθενώνος τό
μάρμαρον, ώς και διά γυμνού οφθαλμού παρατη-
ρείται, δεν εϊνε ομοειδές, τό πέτριυμα ένέχει σχί-
σματα έκ πιέσεως προελθόντα, έφ' ών εύρηνται
λεπτά και συναφή κοιτάσματα άνοικτοχρόου ή
πρασινωπώς λευκού μαρμαρυγίου. Άναντίρρητον
τυγχάνει ό'τι τά έκ της πιέσεως προελθόντα χά-
σματα ταΟτα προυκάλεσαν το έργον της άλλοιώ-
σεως, είτε έκ της έπιδράσεως του παγετού, είτε
έκ της διαλυτικής έπιδράσεως τοΟ ομβρίου ύδατος,
είτε έκ της βλαστήσεως φυτών. Ή μικροσκοπική
έρευνα συμφωνεί καθ' ολοκληρίαν προς τά άνω.
Η είκών 1 παριστά μάρμαρον Όυ.οιου.6ρζιου
ύφής' το μάρμαρον τοΟτο διά τό συμπαγές τοΟ εί-
δους ούτε ύπο του παγετού, ούτε ύπο του ύδατος
έβλάβη, καθ'ό'τι οί πόροι αύτοϋ' είνε ελάχιστοι.
Ή είκών 2 παριστά θέσιν του μαρμάρου μετά
παραλλήλί,υν εγκλεισμάτων μαρμαρυγίου" ή θέσις
αύτη του μαρμάρου είνε, ώς άνω έξετέθη, κατά
πολύ εύπροσβλητοτέρα και τείνει νά μετατραπή
εις άποφύλλισιν και νά καταστή κοκκώδης.
Ιδιαιτέρως όμως εφιστώ τήν ύμετέραν προσο-
χήν έπί της εικόνος 3, ήτις -άριστα μάρμαρον
του Παρθενώνος, έν ώ εύρηνται πολυάριθμα ση-
μεία, χαρακτηριζόμενα ώς χάσματα έκ πιέσεως,