DOI Artikel:
Dragatsēs, Iakōvos Ch.: To en Peiraiei sērangion
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14370#0014
2
Ίακ. Χ. Δραγάτοη : Τό εν Πειραιεΐ Σηράγγιον
ΛΕ 1925—1926
Έν των τοιούτων σπηλαιωδών ανοιγμάτων των ιδιαιτέρως τέχνη έξείργασμένων
εΐνε τό Σηράγγιον, τό οποίον κείται κατά την κόλπωσιν την σχηματιζόμενων υπό της
προς Ν. κατευθυνόμενης κλιτύος της χερσονήσου και της αρχής τής προς Α. κατευθύν-
σεως τής παραλίας και έπι τής ανατολικής όψεως τής χερσονήσου, τό όποιον έδωκε
την όνομασίαν και εις τον περι αυτό χώρον. Έκεΐ και ολίγον προ τής κολπώσεως από
παλαιοτέρων χρόνων εΐχον καταπέσει δύο τεράστιοι όγκοι τοΰ ΰπερθεν βράχου, οΐτινες
φαίνονται καΐ σήμερον από τής θαλάσσης, συμπαρασύραντες και τεμάχια τοΰ τείχους τοΰ
Πειραιώς, τοΰ άνωθεν διερχομένου, και κατακαλυφθέντες υπό των καταπεσόντων όμοΰ
χωμάτων, άορήσαντες μικρόν εις τάς αρχάς άνοιγμα, παρουσιάζον όψιν σπηλαίου, έξ ού
και κοινώς Σπηλιά έκαλεΐτο, είτα δέ και Σπηλιά τοΰ Παρασκευά, από τοΰ καταλα-
βόντος αυτήν και μεταβαλόντος εις μαγειρεΐον και οίνοπω?ιεΐον. Έκεΐ ήτο τό καταφύ-
γιον τών αλητών, έχρησίμευε δέ και διά τους έν ύπαίθρω λουσμένους. Ακριβώς έκεΐ
έ'κει-ο τό Σηράγγιον, έκεΐ είσήλθεν ό καταλαβών τό μέρος και ήρχισε καθορίζων διά
σκαορής προς ιδίαν χρήσιν, ότε μαθών τούτο ανήγγειλα τό πράγμα εις τήν τότε γενικήν
Έορορίαν τών αρχαιοτήτων, έλαβον δέ τήν έντολήν νά ένεργήσω άνασκαορήν προς καθο-
ρισμόν τοΰ κατασκευάσματος, τοΰ άπροσδοκήτως έμορανισθέντος.
Κατά τήν έρευναν ταύτην παρουσιάσθη πολυσχιδές ύπόγειον όρυγμα, έχον διά-
ορορα διαμερίσματα, ώς οραίνεται έν τω παρατιθεμένω σχεδίω τής κατόψεως. Τό περισ-
σότερον μέρος τής έκσκαφης είχεν έκτελέσει ό καταλαβών τό μέρος έν απουσία έμοΰ έκ
Πειραυώς κατά τον χρόνον εκείνον και απέμεινε μόνον άπλοΰς καθαρισμός και σχεδιογρά-
φησις τών έμορανισθέντων μερών.
Τό όρυγμα τοΰτο κείται δώδεκά που μέτρα υπό τήν άνωθεν διερχομένην προς
τό Φάληρον όδόν. Ή είσοδος αύτοΰ από τής θαλάσσης είνε άποκεκλειμένη υπό τών
καταταπεσόντων βράχων και τής έπ αυτών έπιστρώσεως τών καταπεσόντων και έξαχθέν-
των έξ αύτοΰ χωμάτων υπό τοΰ καταλαβόντος προς εύρυνσιν τής εγκαταστάσεως αύτοΰ
και ϊδρυσιν τοΰ έκεΐ παραπήγματος, και κατ' ανάγκην εισέρχεται και καταβαίνει τις εις
αυτό διά τοΰ παραπήγματος τούτου.
Καταβαίνων έκεΐ ό έπισκέπτης εύρίσκετσι εντός στενομάκρου ανοίγματος έν τω
βράχω μήκους 14,65 (Α, Β), πλάτους 8,50 έν τή αρχή (Γ, Δ). Όλίγον πέραν τοΰ μέσου
αύτοΰ (Ε, Ζ), πλατύνεται εις 5,90, διανοιγόμενον ήμικυκλικώς κατά τό Ζ και τρέρον δύο
βαθμίδας ήμικυκλικάς και ίχνη τοιούτων κατά τό Ε. Πέραν τοΰ μέρους τούτου και κατά
τό τέρμα τοΰ όλου ανοίγματος ύπάρχουσι δύο άνοίγματα τετραγωνικά τεχνικώς1 έξειρ-
γασμένα συγκλίνοντα και συνενούμενα κατά τήν εϊσοδον αύτών (Η, Θ). Τών ανοιγμά-
των τούτων τοΰ μεν πρώτου τό μήκος εΐνε ο,25, τό δέ πλάτος 1,55, τοσούτον δέ περίπου
και τό ύψος, τοΰ δέ δευτέρου, μήκος μεν και ύψος τό αύτό, πλάτος δέ 1,50. "Εξωθεν
τών κοιλωμάτων τούτων υπάρχει ορρέαρ έν τω βράχω πέντε μέτρων βάθους (I). Εις
τήν κορυορήν τοΰ ημικυκλικού ανοίγματος υπάρχει κυκλική οπή μεγάλη ορθάνουσα μέχρι
τής άνωθεν διερχόμενης οδού (Κ). Ήνοίξαμεν ταύτην έως άνω και άπλετον ορώς κατε-
χύθη εις τό μέρος εκείνο. "Ισως εΐχε κατασκευασθή και διά τον ορωτισμόν και διά τον
άερισμόν τής θέσεως έκείνης (είκ. 1).
Εις τό μέρος, ένθα υποτίθεται, ότι ήτο ή είσοδος τοΰ σπηλαίου, υπάρχει μέγα
-ψηφιδωτόν (Λ) πλάτους 2,75 και ύψους 2,10, τό όποιον εικονίζει τέθριππον, ού έπι-
Ίακ. Χ. Δραγάτοη : Τό εν Πειραιεΐ Σηράγγιον
ΛΕ 1925—1926
Έν των τοιούτων σπηλαιωδών ανοιγμάτων των ιδιαιτέρως τέχνη έξείργασμένων
εΐνε τό Σηράγγιον, τό οποίον κείται κατά την κόλπωσιν την σχηματιζόμενων υπό της
προς Ν. κατευθυνόμενης κλιτύος της χερσονήσου και της αρχής τής προς Α. κατευθύν-
σεως τής παραλίας και έπι τής ανατολικής όψεως τής χερσονήσου, τό όποιον έδωκε
την όνομασίαν και εις τον περι αυτό χώρον. Έκεΐ και ολίγον προ τής κολπώσεως από
παλαιοτέρων χρόνων εΐχον καταπέσει δύο τεράστιοι όγκοι τοΰ ΰπερθεν βράχου, οΐτινες
φαίνονται καΐ σήμερον από τής θαλάσσης, συμπαρασύραντες και τεμάχια τοΰ τείχους τοΰ
Πειραιώς, τοΰ άνωθεν διερχομένου, και κατακαλυφθέντες υπό των καταπεσόντων όμοΰ
χωμάτων, άορήσαντες μικρόν εις τάς αρχάς άνοιγμα, παρουσιάζον όψιν σπηλαίου, έξ ού
και κοινώς Σπηλιά έκαλεΐτο, είτα δέ και Σπηλιά τοΰ Παρασκευά, από τοΰ καταλα-
βόντος αυτήν και μεταβαλόντος εις μαγειρεΐον και οίνοπω?ιεΐον. Έκεΐ ήτο τό καταφύ-
γιον τών αλητών, έχρησίμευε δέ και διά τους έν ύπαίθρω λουσμένους. Ακριβώς έκεΐ
έ'κει-ο τό Σηράγγιον, έκεΐ είσήλθεν ό καταλαβών τό μέρος και ήρχισε καθορίζων διά
σκαορής προς ιδίαν χρήσιν, ότε μαθών τούτο ανήγγειλα τό πράγμα εις τήν τότε γενικήν
Έορορίαν τών αρχαιοτήτων, έλαβον δέ τήν έντολήν νά ένεργήσω άνασκαορήν προς καθο-
ρισμόν τοΰ κατασκευάσματος, τοΰ άπροσδοκήτως έμορανισθέντος.
Κατά τήν έρευναν ταύτην παρουσιάσθη πολυσχιδές ύπόγειον όρυγμα, έχον διά-
ορορα διαμερίσματα, ώς οραίνεται έν τω παρατιθεμένω σχεδίω τής κατόψεως. Τό περισ-
σότερον μέρος τής έκσκαφης είχεν έκτελέσει ό καταλαβών τό μέρος έν απουσία έμοΰ έκ
Πειραυώς κατά τον χρόνον εκείνον και απέμεινε μόνον άπλοΰς καθαρισμός και σχεδιογρά-
φησις τών έμορανισθέντων μερών.
Τό όρυγμα τοΰτο κείται δώδεκά που μέτρα υπό τήν άνωθεν διερχομένην προς
τό Φάληρον όδόν. Ή είσοδος αύτοΰ από τής θαλάσσης είνε άποκεκλειμένη υπό τών
καταταπεσόντων βράχων και τής έπ αυτών έπιστρώσεως τών καταπεσόντων και έξαχθέν-
των έξ αύτοΰ χωμάτων υπό τοΰ καταλαβόντος προς εύρυνσιν τής εγκαταστάσεως αύτοΰ
και ϊδρυσιν τοΰ έκεΐ παραπήγματος, και κατ' ανάγκην εισέρχεται και καταβαίνει τις εις
αυτό διά τοΰ παραπήγματος τούτου.
Καταβαίνων έκεΐ ό έπισκέπτης εύρίσκετσι εντός στενομάκρου ανοίγματος έν τω
βράχω μήκους 14,65 (Α, Β), πλάτους 8,50 έν τή αρχή (Γ, Δ). Όλίγον πέραν τοΰ μέσου
αύτοΰ (Ε, Ζ), πλατύνεται εις 5,90, διανοιγόμενον ήμικυκλικώς κατά τό Ζ και τρέρον δύο
βαθμίδας ήμικυκλικάς και ίχνη τοιούτων κατά τό Ε. Πέραν τοΰ μέρους τούτου και κατά
τό τέρμα τοΰ όλου ανοίγματος ύπάρχουσι δύο άνοίγματα τετραγωνικά τεχνικώς1 έξειρ-
γασμένα συγκλίνοντα και συνενούμενα κατά τήν εϊσοδον αύτών (Η, Θ). Τών ανοιγμά-
των τούτων τοΰ μεν πρώτου τό μήκος εΐνε ο,25, τό δέ πλάτος 1,55, τοσούτον δέ περίπου
και τό ύψος, τοΰ δέ δευτέρου, μήκος μεν και ύψος τό αύτό, πλάτος δέ 1,50. "Εξωθεν
τών κοιλωμάτων τούτων υπάρχει ορρέαρ έν τω βράχω πέντε μέτρων βάθους (I). Εις
τήν κορυορήν τοΰ ημικυκλικού ανοίγματος υπάρχει κυκλική οπή μεγάλη ορθάνουσα μέχρι
τής άνωθεν διερχόμενης οδού (Κ). Ήνοίξαμεν ταύτην έως άνω και άπλετον ορώς κατε-
χύθη εις τό μέρος εκείνο. "Ισως εΐχε κατασκευασθή και διά τον ορωτισμόν και διά τον
άερισμόν τής θέσεως έκείνης (είκ. 1).
Εις τό μέρος, ένθα υποτίθεται, ότι ήτο ή είσοδος τοΰ σπηλαίου, υπάρχει μέγα
-ψηφιδωτόν (Λ) πλάτους 2,75 και ύψους 2,10, τό όποιον εικονίζει τέθριππον, ού έπι-