DOI Artikel:
Dragatsēs, Iakōvos Ch.: To en Peiraiei sērangion
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14370#0019
ΑΕ 1925-1926
'ίακ. Χ. Δραγάτση: Τό έν Πειραιεϊ Σηράγγιον
7
Είνε σαφές έκ τούτων, δτι ό ήρως Σήραγγος, έξωθεν έπελθών και έγκαταστάς
έν τω σπηλαίω τούτω, έ'σχε την όνομασίαν άπό τούτου και ίδρυσε και ήρωον έν αύτω.
Και δεν είνε ποσώς τολμηρόν νά εΐπη τις, δτι σχετίζεται ό ήρως ούτος μετά ιινος δυνάμεαις,
ή οποία από των πανάρχαιων χρόνων παρουσιάζεται εις διάφορα μέρη, δυνάμεως ονομαζό-
μενης άλλοτε άλλως αναλόγως της διαμονής και τοϋ τόπου, ένθα καθιδρύθη. Ούδόλο^ς
παράδοξον νά σχετίζηται προς τον Εΰφημον, τον πρωρέα της Αργούς, περί τού οποίου
λέγεται, ότι έν τη Τριτωνία λίμνη ό Τρίτων έδωκεν αύτω βώλον γης, ή δε Μήδεια
προεΐπεν, δτι, έάν ρίψη τον βώλον εις τό χάσμα τού Ταινάρου, άλλην σήραγγα, ή οποία
ύπελαμβάνετο ως ή εις "Αδυυ κάθοδος, οί απόγονοι αύτού εις τετάρτην γενεάν θά έβα-
σίλευον έν Λιβύη. Ό βώλος δμως άπώλετο εις την νήσον θήραν, δι' δ εκείθεν ό Βάτ-
τος μετέβη εις Λιβύην και. έκτισε τήν Κυρήνην (Πινδ. Πυθ. Δ. -Ήροδ. Δ, 150 Άπολ.
Τοδ. 2,538. 4 1762.—Όρφ. Άργ. 200)· Ό βώλος ούτος τού χώματος σχετίζεται προς
τον Σήραγγον και τό Σηράγγων δια της όμοιότητος της γής τής Θηραϊκής προς τά
περι τό Σηράγγων λευκάζοντα στρώματα τού έδάφους, ούτω δε υπό τό όνομα τού
Εύφήμου δύναται νά κρύπτηται τό τού Σηράγγου.
Ουδόλως παράδοξον ή αύτη δύναμις νά συνδέηται, άν μή είνε ή αύτή, προς τον
Γλαύκον τον Άνθηδόνιον άλιευτήν (πρβλ. Νόν. 43,115 και 210), ή θαλασσών δαίμονα
(Άθήν. 15,679α. 7,296α.), τον προφήτην, περι ου είνε γνωστά τά λεγόμενα περι τής
Σκύλλης δτι «έρασΰ'εϊς ταύτης ήλ&εν εις τό άντρον αυτής» (Άθήν. 7,297α), μεθ' ής
εμφανίζεται έπι τοιχογραοριών, και των σχέσεοον αύτοϋ μετ' αύτής, και τότε πάλιν ερμηνεύε-
ται ή παράστασις των έν τω σπηλαίω ψηφιδωτών, έ'νθα φαίνεται ό έπι τού τεθρίππου
νεανίας σπεύδων προς τήν έξ αντιθέτου ομοίως σπεύδουσαν Σκύλλαν. Οΰτω δύναται διά
τού συσχετισμού τούτου νά έρμηνευθή ή έν τω σπηλαίω ύπαρξις βωμού τού Αποτρόπαιου
"Απόλλωνος. Ή θαλάσσια αύτη δύναμις, ήτις εικονίζεται διά τού έπι τού τεθρίππου
νεανίου, εϊτε Σήραγγος ονομάζεται είτε Εύφημος είτε Γλαύκος, περι ής υπό τήν όνο-
σίαν Γλαύκος ό θαλάσσιος, εΐνε γνωστόν, δτι ήτο απεχθής εις τους θαλασσοπλοούντας
και τους αλιείς, διότι παρηνώχλει αυτούς, ήνάγκασε τούτους άπευχομένους νά συναντή-
σωσιν αύτόν φωνούντες «εξω Γλαϋκε>> (Σουΐδ. έν λ.), νά προσφεύγοοσι προς τήν θεότητα
τήν άποτρέπουσαν τό κακόν και ίδρυσαν βωιών τού Αποτρόπαιου Απόλλωνος έν τω ήρωω
τοϋ Σηράγγου- διότι αρχικώς τό ήρωον τούτο πρέπει νά νοηθή έντός τού σπηλαίου.
Ούτω δύνανται νά έρμηνευθώσι πάντα τά έμφανισθέντα εκεί σημεία, καΐ ιδίως τό
κυκλικόν διαμέρισμα τό ολίγον πέραν τού μέσου τού μεσαίου διαμερίσματος, τού φέρον-
τος τό όπαΐον άνω και τήν σειράν τών ήμικυκλικών βαθμίδων. Έκεϊ κατ' έμέ θά
εκείτο ό βωμός και ούτως ορίζεται πλέον ασφαλώς ή θέσις τού Σηραγγίου.
Τό ήρωον τού Σηράγγου έδωκε τήν όνομασίαν, ως φαίνεται, και εις έκτασιν
υπέρ τό σπήλαιο ν, ένθα έπι τού βράχου και από τούτου ύπήρχον λείψανα θεμελιώσεως
ίεροϋ τίνος, διατηροΰντα πλήρεις τάς διαιρέσεις τού σηκού, τού προδόμου και τού οπι-
σθόδομου, τά όποια δμως κατεστράφησαν κατά τήν τομήν τής έκεΐ συμπιπτούσης νεω-
τέρας οδού. Εγγύς τούτου προς Β. οί προεξέχοντες τότε βράχοι ήσαν κεκαλυμμένοι υπό
κοιλωμάτων και κογχών μικρών και μεγάλων προς πάντα τά μέρη, κυκλικών ή τετραγω-
νικών, προς έναπόθεσιν αφιερωμάτων και αναθηματικών πλακών και ήσαν έπιμελώς
έξειργασμένοι. Τών αφιερωμάτων τούτων τινά άνευρέθησαν έν τοις χώμασι μαρμάρινα
'ίακ. Χ. Δραγάτση: Τό έν Πειραιεϊ Σηράγγιον
7
Είνε σαφές έκ τούτων, δτι ό ήρως Σήραγγος, έξωθεν έπελθών και έγκαταστάς
έν τω σπηλαίω τούτω, έ'σχε την όνομασίαν άπό τούτου και ίδρυσε και ήρωον έν αύτω.
Και δεν είνε ποσώς τολμηρόν νά εΐπη τις, δτι σχετίζεται ό ήρως ούτος μετά ιινος δυνάμεαις,
ή οποία από των πανάρχαιων χρόνων παρουσιάζεται εις διάφορα μέρη, δυνάμεως ονομαζό-
μενης άλλοτε άλλως αναλόγως της διαμονής και τοϋ τόπου, ένθα καθιδρύθη. Ούδόλο^ς
παράδοξον νά σχετίζηται προς τον Εΰφημον, τον πρωρέα της Αργούς, περί τού οποίου
λέγεται, ότι έν τη Τριτωνία λίμνη ό Τρίτων έδωκεν αύτω βώλον γης, ή δε Μήδεια
προεΐπεν, δτι, έάν ρίψη τον βώλον εις τό χάσμα τού Ταινάρου, άλλην σήραγγα, ή οποία
ύπελαμβάνετο ως ή εις "Αδυυ κάθοδος, οί απόγονοι αύτού εις τετάρτην γενεάν θά έβα-
σίλευον έν Λιβύη. Ό βώλος δμως άπώλετο εις την νήσον θήραν, δι' δ εκείθεν ό Βάτ-
τος μετέβη εις Λιβύην και. έκτισε τήν Κυρήνην (Πινδ. Πυθ. Δ. -Ήροδ. Δ, 150 Άπολ.
Τοδ. 2,538. 4 1762.—Όρφ. Άργ. 200)· Ό βώλος ούτος τού χώματος σχετίζεται προς
τον Σήραγγον και τό Σηράγγων δια της όμοιότητος της γής τής Θηραϊκής προς τά
περι τό Σηράγγων λευκάζοντα στρώματα τού έδάφους, ούτω δε υπό τό όνομα τού
Εύφήμου δύναται νά κρύπτηται τό τού Σηράγγου.
Ουδόλως παράδοξον ή αύτη δύναμις νά συνδέηται, άν μή είνε ή αύτή, προς τον
Γλαύκον τον Άνθηδόνιον άλιευτήν (πρβλ. Νόν. 43,115 και 210), ή θαλασσών δαίμονα
(Άθήν. 15,679α. 7,296α.), τον προφήτην, περι ου είνε γνωστά τά λεγόμενα περι τής
Σκύλλης δτι «έρασΰ'εϊς ταύτης ήλ&εν εις τό άντρον αυτής» (Άθήν. 7,297α), μεθ' ής
εμφανίζεται έπι τοιχογραοριών, και των σχέσεοον αύτοϋ μετ' αύτής, και τότε πάλιν ερμηνεύε-
ται ή παράστασις των έν τω σπηλαίω ψηφιδωτών, έ'νθα φαίνεται ό έπι τού τεθρίππου
νεανίας σπεύδων προς τήν έξ αντιθέτου ομοίως σπεύδουσαν Σκύλλαν. Οΰτω δύναται διά
τού συσχετισμού τούτου νά έρμηνευθή ή έν τω σπηλαίω ύπαρξις βωμού τού Αποτρόπαιου
"Απόλλωνος. Ή θαλάσσια αύτη δύναμις, ήτις εικονίζεται διά τού έπι τού τεθρίππου
νεανίου, εϊτε Σήραγγος ονομάζεται είτε Εύφημος είτε Γλαύκος, περι ής υπό τήν όνο-
σίαν Γλαύκος ό θαλάσσιος, εΐνε γνωστόν, δτι ήτο απεχθής εις τους θαλασσοπλοούντας
και τους αλιείς, διότι παρηνώχλει αυτούς, ήνάγκασε τούτους άπευχομένους νά συναντή-
σωσιν αύτόν φωνούντες «εξω Γλαϋκε>> (Σουΐδ. έν λ.), νά προσφεύγοοσι προς τήν θεότητα
τήν άποτρέπουσαν τό κακόν και ίδρυσαν βωιών τού Αποτρόπαιου Απόλλωνος έν τω ήρωω
τοϋ Σηράγγου- διότι αρχικώς τό ήρωον τούτο πρέπει νά νοηθή έντός τού σπηλαίου.
Ούτω δύνανται νά έρμηνευθώσι πάντα τά έμφανισθέντα εκεί σημεία, καΐ ιδίως τό
κυκλικόν διαμέρισμα τό ολίγον πέραν τού μέσου τού μεσαίου διαμερίσματος, τού φέρον-
τος τό όπαΐον άνω και τήν σειράν τών ήμικυκλικών βαθμίδων. Έκεϊ κατ' έμέ θά
εκείτο ό βωμός και ούτως ορίζεται πλέον ασφαλώς ή θέσις τού Σηραγγίου.
Τό ήρωον τού Σηράγγου έδωκε τήν όνομασίαν, ως φαίνεται, και εις έκτασιν
υπέρ τό σπήλαιο ν, ένθα έπι τού βράχου και από τούτου ύπήρχον λείψανα θεμελιώσεως
ίεροϋ τίνος, διατηροΰντα πλήρεις τάς διαιρέσεις τού σηκού, τού προδόμου και τού οπι-
σθόδομου, τά όποια δμως κατεστράφησαν κατά τήν τομήν τής έκεΐ συμπιπτούσης νεω-
τέρας οδού. Εγγύς τούτου προς Β. οί προεξέχοντες τότε βράχοι ήσαν κεκαλυμμένοι υπό
κοιλωμάτων και κογχών μικρών και μεγάλων προς πάντα τά μέρη, κυκλικών ή τετραγω-
νικών, προς έναπόθεσιν αφιερωμάτων και αναθηματικών πλακών και ήσαν έπιμελώς
έξειργασμένοι. Τών αφιερωμάτων τούτων τινά άνευρέθησαν έν τοις χώμασι μαρμάρινα