ΑΕ 1925—1926 Γ. Π. Οικονόμου: 'ΑναΦηματικόν κράνος τών Όρχομενίων
93
δας από τών ιερειών. 01 στρατιώται ταϋτα άκούοαντες καϊ όρώντες, πλεϊον θαρ-
σήσαντες μετά μείζονος προθυμίας έν τη Κορώνεια παρετάξαντο. Πρβ. Ξενοφ.
Έλλην. IV, 3, 10.
Το δεύτερον άνέκδοτον, τό όποιον διηγείται ό Πολύαινος έκ της έν Κορώνεια,
μάχης εϊναι (II 1, 5) δπ δτε άνηγγέλθη εις τον Άγησίλαον δτι πολλο! των έχθρων κατέ-
φυγον εις τον ναύν, οΰτος «προσέταξεν εάν αυτούς άπιέναι οΐ καϊ βούλοιντο, ώς άρα
εϊη αφαλερδν συμπλέκεσ&αι τοις έξ άπονοίας άναμαχομένοις».
Ό Παυσανίας IX 6, 4 δεν εϊναι δαψιλής, αρκείται δέ εις μόνα τά έξης: διαπο-
λεμη&έντος δέ τον πολέμου (τοϋ Πελοποννησιακοί) δηλ), και Α&ηναίοις καταλυθέν-
τος τοϋ ναυτικού, μετ' ον πολύ Θηβαίοι μετά Κορινθίων εις τον προς Λακεδαιμο-
νίους πόλεμον προήχθησαν. Κρατη&έντες δέ μάχη περϊ Κόριν&όν τε καϊ έν Κορώ-
νεια νικώαιν αύθις έν Αεύκτροις έπιφανεατάτην νίπην κλπ.
Ό Πλούταρχος έν β. Αγησιλάου 18 ουδέν νέον προσθέτει, ή δέ διήγησις αύτοΰ
στηρίζεται έ'ξ ολοκλήρου εις τον Ξενοφώντα. Επαναλαμβάνει και οΰτος δτι οι Θηβαίοι
ταχύ τούς Ορχομενίονς έτρέψαντο καϊ τούς Άργείους ό Αγησίλαος.
Ό Διόδωρος XIV, 84 λέγει τά έξης: Αγησίλαος δέ προσλαβόμενος έκ Πελοπον-
νήσου στρατιώτας,έπειδή μετά της δυνάμεως έπέβαινεν εις Βοιωτίαν ευθύς οι Βοιω-
τοί μετά των συμμάχων απήντησαν εις Κορώνειαν. Γενομένης δέ παρατάξεως Θη-
βαίοι μέν τό καθ' αυτούς μέρος τρεψ ίμενοι μέχρι της παρεμβολής κατεδίωξαν, οι
δ' άλλοι μικρόν άντισχόντες χρόνον ύπ' Αγησιλάου και των άλλων φυγείν ήναγκά-
σθησαν. Διό και νενικηκέναι τη μάχη Λακεδαιμόνιοι διαλαβόντες έστησαν τρό-
παιον και τούς νεκρούς τοις πολεμίοις ύποσπόνδους άπέδωκαν. Άπέθανον δέ των
Βοιωτών καϊ τών συμμάχων πλείους τών έζακοσίων, Λακεδαιμονίων δέ καϊ των
συναγωνισαμένων τριακόσιοι πεντήκοντα· και αυτός Αγησίλαος πολλοίς περι-
πεπτωκώς τραύμασιν εις Δελφούς έκομίσθη κάκεΐ την έπιμέλειαν τοϋ σώματος
έποιεΐτο.
Ό Κορνήλιος Νέπως έν ΑοββίΙααΒ 4, δ και ό ΚΓοήΙΐιιυβ Π, 6, 6 βραχύτατα άνα-
φέρουσι τά κατά την μάχην ταύτην της Κορώνειας, και τά έλάχιστα ταϋτα παρά τοΰ Ξενο-
φώντος, αμέσως ή εμμέσως, συμπιλοΰντες.
Απομένει άρα κυριωτάτη πηγη ό Ξενοφών, όστις ευλόγως είναι ό άκριβέστατος
πάντων διότι <ίπαρήν τω Αγησιλάω συναγωνιζόμενος, έξ Ασίας διαβεβηκώς», όπως
λέγει ό Πλούταρχος. Τον «Άγησίλαον» τοϋ Ξενοφώντος έχων ύπ' όψει αύτοϋ ό Οοπίθΐΐυβ
Νβρο8 λέγει αρχόμενος τής βιογραφίας τοϋ Αγησιλάου: Α^βδίΐβαδ Εηοβάηθτηοηΐιΐθ οιιτη
α οβΐθΠ3 Βοηρτοπβιΐ8 ιαιη θχιππθ 3. ΧβηορΙιοηΕβ 8θβΓαίΐοο οοΙΙίΐηοΙ&ϋπβ β8ί; θο βιιϊιιι υβιΐδ
βδί ί&ηΐϊΠί11Ί88ΪΐΠΘ.
Έκ τών δύο μεγάλων τούτων μαχών τής Κορώνειας, τής τε έν έτει 447 και τής έν
έ'τει 394 γενομένης, ε'ις ας άμφοτέρας παρέστησαν άγωνιζόμενοι οί πάλαι ένδοξοι Όρχομέ-
νιοι, νομίζω δτι μάλλον ή πρότερα έδωκεν' άφορμήν εις τό ανάθημα τής Όλυμπίας, διότι
κατά την δευτέραν περί την Κορώνειαν μάχην τοΰ 394 οί Όρχομένιοι, ώς μαρτυρεί ό Ξενο-
φών, έκάμφθησαν υπό τό βάρος τής έπιθέσεως τών Θηβαίων καϊ διεσπάσθησαν, ώστε οί
Θηβαίοι ήδυνήθησαν νά φθάσωσι μέχρι τών μεταγωγικών, τούτο δέ έκλόνησεν ολίγον τον
93
δας από τών ιερειών. 01 στρατιώται ταϋτα άκούοαντες καϊ όρώντες, πλεϊον θαρ-
σήσαντες μετά μείζονος προθυμίας έν τη Κορώνεια παρετάξαντο. Πρβ. Ξενοφ.
Έλλην. IV, 3, 10.
Το δεύτερον άνέκδοτον, τό όποιον διηγείται ό Πολύαινος έκ της έν Κορώνεια,
μάχης εϊναι (II 1, 5) δπ δτε άνηγγέλθη εις τον Άγησίλαον δτι πολλο! των έχθρων κατέ-
φυγον εις τον ναύν, οΰτος «προσέταξεν εάν αυτούς άπιέναι οΐ καϊ βούλοιντο, ώς άρα
εϊη αφαλερδν συμπλέκεσ&αι τοις έξ άπονοίας άναμαχομένοις».
Ό Παυσανίας IX 6, 4 δεν εϊναι δαψιλής, αρκείται δέ εις μόνα τά έξης: διαπο-
λεμη&έντος δέ τον πολέμου (τοϋ Πελοποννησιακοί) δηλ), και Α&ηναίοις καταλυθέν-
τος τοϋ ναυτικού, μετ' ον πολύ Θηβαίοι μετά Κορινθίων εις τον προς Λακεδαιμο-
νίους πόλεμον προήχθησαν. Κρατη&έντες δέ μάχη περϊ Κόριν&όν τε καϊ έν Κορώ-
νεια νικώαιν αύθις έν Αεύκτροις έπιφανεατάτην νίπην κλπ.
Ό Πλούταρχος έν β. Αγησιλάου 18 ουδέν νέον προσθέτει, ή δέ διήγησις αύτοΰ
στηρίζεται έ'ξ ολοκλήρου εις τον Ξενοφώντα. Επαναλαμβάνει και οΰτος δτι οι Θηβαίοι
ταχύ τούς Ορχομενίονς έτρέψαντο καϊ τούς Άργείους ό Αγησίλαος.
Ό Διόδωρος XIV, 84 λέγει τά έξης: Αγησίλαος δέ προσλαβόμενος έκ Πελοπον-
νήσου στρατιώτας,έπειδή μετά της δυνάμεως έπέβαινεν εις Βοιωτίαν ευθύς οι Βοιω-
τοί μετά των συμμάχων απήντησαν εις Κορώνειαν. Γενομένης δέ παρατάξεως Θη-
βαίοι μέν τό καθ' αυτούς μέρος τρεψ ίμενοι μέχρι της παρεμβολής κατεδίωξαν, οι
δ' άλλοι μικρόν άντισχόντες χρόνον ύπ' Αγησιλάου και των άλλων φυγείν ήναγκά-
σθησαν. Διό και νενικηκέναι τη μάχη Λακεδαιμόνιοι διαλαβόντες έστησαν τρό-
παιον και τούς νεκρούς τοις πολεμίοις ύποσπόνδους άπέδωκαν. Άπέθανον δέ των
Βοιωτών καϊ τών συμμάχων πλείους τών έζακοσίων, Λακεδαιμονίων δέ καϊ των
συναγωνισαμένων τριακόσιοι πεντήκοντα· και αυτός Αγησίλαος πολλοίς περι-
πεπτωκώς τραύμασιν εις Δελφούς έκομίσθη κάκεΐ την έπιμέλειαν τοϋ σώματος
έποιεΐτο.
Ό Κορνήλιος Νέπως έν ΑοββίΙααΒ 4, δ και ό ΚΓοήΙΐιιυβ Π, 6, 6 βραχύτατα άνα-
φέρουσι τά κατά την μάχην ταύτην της Κορώνειας, και τά έλάχιστα ταϋτα παρά τοΰ Ξενο-
φώντος, αμέσως ή εμμέσως, συμπιλοΰντες.
Απομένει άρα κυριωτάτη πηγη ό Ξενοφών, όστις ευλόγως είναι ό άκριβέστατος
πάντων διότι <ίπαρήν τω Αγησιλάω συναγωνιζόμενος, έξ Ασίας διαβεβηκώς», όπως
λέγει ό Πλούταρχος. Τον «Άγησίλαον» τοϋ Ξενοφώντος έχων ύπ' όψει αύτοϋ ό Οοπίθΐΐυβ
Νβρο8 λέγει αρχόμενος τής βιογραφίας τοϋ Αγησιλάου: Α^βδίΐβαδ Εηοβάηθτηοηΐιΐθ οιιτη
α οβΐθΠ3 Βοηρτοπβιΐ8 ιαιη θχιππθ 3. ΧβηορΙιοηΕβ 8θβΓαίΐοο οοΙΙίΐηοΙ&ϋπβ β8ί; θο βιιϊιιι υβιΐδ
βδί ί&ηΐϊΠί11Ί88ΪΐΠΘ.
Έκ τών δύο μεγάλων τούτων μαχών τής Κορώνειας, τής τε έν έτει 447 και τής έν
έ'τει 394 γενομένης, ε'ις ας άμφοτέρας παρέστησαν άγωνιζόμενοι οί πάλαι ένδοξοι Όρχομέ-
νιοι, νομίζω δτι μάλλον ή πρότερα έδωκεν' άφορμήν εις τό ανάθημα τής Όλυμπίας, διότι
κατά την δευτέραν περί την Κορώνειαν μάχην τοΰ 394 οί Όρχομένιοι, ώς μαρτυρεί ό Ξενο-
φών, έκάμφθησαν υπό τό βάρος τής έπιθέσεως τών Θηβαίων καϊ διεσπάσθησαν, ώστε οί
Θηβαίοι ήδυνήθησαν νά φθάσωσι μέχρι τών μεταγωγικών, τούτο δέ έκλόνησεν ολίγον τον