DOI Artikel:
Baroucha, Eirēnē A.: Kykladikoi taphoi tēs Parou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14370#0120
108
Ειρήνης Α. Βαρούχα: Κυκλαδικοί τάφοι της Πάρου
ΑΕ 1925-1926
νήσους Νάξον 1, Σίκινον 3, "Ανδρον :$, βορειότερον εις την Εΰβοιαν περισσότερα,
εις την Φωκίδα εν τεμάχιον » και εσχάτως αλλο τεμάχιον εις την 'Ασίνην 6, κυρίως δέ τά
περισσότερα τηγάνια προέρχονται, από την Σϋρον
Ένω όμως το πλήθος των εις Σϋρον ευρεθέντων δίδει άφορμήν νά θεωρούν-
ται τά τηγανοειδή ώς εξαγωγή έκ της νήσου ταύτης, το ίδικόν μας όπως και όλα τά
άλλα παρουσιάζουν εν συγγενές σύνολον, τό όποιον διαφέρει από τά έκ Σύρου προερ-
χόμενα.
Ή όμοιότης φαίνεται όχι μόνον κατά τήν λαβήν, ή οποία εις τό Ίδικόν μας, (πλην
της μικράς διαφοράς, ότι ή οπή δεν είναι στρογγύλ/η) εις τό της "Ανδρου και εις εν έκ της
Ευβοίας είναι περίπου τοϋ αύτοΰ είδους, αλλά καϊ είςόληνέν γένει τήνέμφάνισιν.Ή σπείρα
είναι εις τά περισσότερα συνεχής, κεχαραγμένη διά της χειρός, και ουχί κανονική, τό δέ
σύστημα της διακοσμήσεως κατά συγκεντρικάς ζώνας πέριξ ενός κεντρικού σημείου, συ-
νήθως ήλίου ή συγκεντρικών κύκλων, τό αυτό. Συγχρόνως εις όλα φαίνεται ή προσπά-
θεια τοϋ τεχνίτου νά χαράξη τό θέμα της σπείρας, έν φ αδιαφορεί διά τήν άρμο-
νίαν μεταξύ των διαφόρων ζωνών, ενίοτε δέ υπολογίζει κακώς τά διαστήματα (Σίκινου)
ούτως ώστε ή συνέχεια διακόπτεται, εις όλα δέ διακρίνεται ή δειλία της χειρός της μετά
κόπου προσπαθούσης νά δώση ζωή ν εις τήν εύθεΐαν γραμμήν, τήν οποίαν είχε συνη-
θίσει νά χαράσση μέχρι τούδε. Εις τά τηγανοειδή της Σύρου όμως τά σχήματα είναι
κομψότερα §, ή δέ σπείρα όχι πλέον κατά ζώνας αλλά κανονικώς τή βοήθεια σφραγίδων
κεχαραγμένη, προδίδει τήν ύπεροχήν των τεχνιτών της Σύρου και κατά τό αίσθημα της
διακοσμήσεως και κατά τήν έκτέλεσιν.
Συγχρόνως είναι άξιον παρατηρήσεως, ότι τά εϊδη τοΰ ιδικού μας τηγανιού άπαν-
τώσι μόνον εις τήν Εύβοιαν και εις τάς λοιπάς Κυκλάδας πλήν της Σύρου και τών δύο
άλλων νήσων, εις τάς οποίας κυρίοος ή έπίδρασις της Κρήτης είναι πολύ μεγαλυτέρα, τήν
Μήλον δη/ν. και τήν Θήραν -\ Δυνατόν νά πρόκειται περί απλής συμπτώσεως και τό τηγα-
νοειδές της Πάρου, όπως και όλα τά λοιπά παρόμοια νά είναι επαρχιακά! τρόπον τινά
απομιμήσεις τών έκ Σύρου προερχομένων, σύγχρονοι ή νεώτεραι Άλλά είναι έπίσης
δυνατόν και τό άντίθετον και τούτο νομίζω πιθατώτερον I1. Εις τήν Εύβοιαν δηλ. κα!
τάς λοιπάς Κυκλάδας πρόκειται περί αρχαιοτέρου προτύπου, τό όποιον οι Σύριοι διά
της προηγμένης δεξιοτεχνίας των έτελειοποίησαν. Ότι τό σχήμα προέρχεται έκ τής
περιοχής τοϋ Δουνάβεως όπως και ή σπείρα δέν έχει άποδειχθή 12. Δεν αποκλείεται βεβαίως
1 0οιΐ£ΐ·β8 σ. 218. Αθήναι Μουσεϊον 4610α. Πρβ.
Ργ&πΜογΙ ε. ά. πίν. VI, 1-3.
2 ΜβΐΏΟΪΐ'βΒ άβ3 ΑηΙϊς. άα Νοί'ά 1890 σ. 25 είκ. 8
ΟοΓριΐδ ν&β. ΑηΙϊς. Οορβη1ΐ3§ηβ Μηβ. Νγϊ. πίν. 37 είκ-
4α και 4β.
3 Αθήναι Συλλογή Αγγλικής 'Λρχ. Σχολής πρβ.
ΡΓ&ηΜοιΊ έ. ά. II πίν. VI, 4.
4 Παπαβασιλείον. Περί τών έν Εύβοια τάφων σ.14 και 19.
5 ΕΑ 1908 σ. 73 είκ. 6. Ό εδρών καθηγητής Σωτη-
ριάδης νομίζει δτι πρόκειται περί τηγανιού, μετ' αύτοΰ δέ
συμφωνεί και ό ΡΪΓηιηβη έ. ά. σ. 136. Ό Β1β§βη όμως
καθώς και ό \ν~30θ (ΓΓβΚϊδΙ, Τ1ιβ35. σ. 202) και ϋυ§-&3
ε. ά. έ'χουν άντίθετον γνώμην. Ό ΡΓ3ηΜοιΊ σ. 52 είκ. 13
δέχεται αυτό ώς τηγανοειδές-
6 ΓΓθ(Ιϊη-ΡβΓ83οη ΒιιΙΙοΙ. άβ \& 8οο τογ. άββ Ιβί-
Ιι·θ3 1924-5 Ϊ380. 2 ο. 66.
7 ΑΕ 1899 σ. 86.
8 Πρβ. ϋιι§38 έ. ά. σ. 99.
ί) Δέν άποκλείεται βεβαίως νά ευρεθούν εις τό μέλ-
λον. Ό Όιι§38 έ'. ά. (σ. 97) παραδέχεται ώς τηγάνιον τό έκ
τής Μήλου (ΡΜ. IV. 4) ώς πώμα πυξΐδος περιγραφόμενον
άλλά καθόσον τουλάχιστον φαίνεται άπό τήν φωτογραφίαν,
δέν υπάρχει νομίζω λόγος νά μή συμφωνήσωμεν μειά τοϋ
Εά§3Γ (έ'. ά. σ. 87)
10 Οη§·38 έ. ά. σ. 99. 103. Οΐιϊΐάβ «ΙΗ8 1915 σ. 205.
11 Παπαβασιλείου έ. ά. σ. 20.
12 Ή γνώμη αΰτη τοΰ ΚβΙιγβΙθοΙΙ (έ.ά. σ. 185) στηρί-
ζεται είς έσφαλμένα δεδομένα. Διότι τύ ύποτιθέμενον «τη-
Ειρήνης Α. Βαρούχα: Κυκλαδικοί τάφοι της Πάρου
ΑΕ 1925-1926
νήσους Νάξον 1, Σίκινον 3, "Ανδρον :$, βορειότερον εις την Εΰβοιαν περισσότερα,
εις την Φωκίδα εν τεμάχιον » και εσχάτως αλλο τεμάχιον εις την 'Ασίνην 6, κυρίως δέ τά
περισσότερα τηγάνια προέρχονται, από την Σϋρον
Ένω όμως το πλήθος των εις Σϋρον ευρεθέντων δίδει άφορμήν νά θεωρούν-
ται τά τηγανοειδή ώς εξαγωγή έκ της νήσου ταύτης, το ίδικόν μας όπως και όλα τά
άλλα παρουσιάζουν εν συγγενές σύνολον, τό όποιον διαφέρει από τά έκ Σύρου προερ-
χόμενα.
Ή όμοιότης φαίνεται όχι μόνον κατά τήν λαβήν, ή οποία εις τό Ίδικόν μας, (πλην
της μικράς διαφοράς, ότι ή οπή δεν είναι στρογγύλ/η) εις τό της "Ανδρου και εις εν έκ της
Ευβοίας είναι περίπου τοϋ αύτοΰ είδους, αλλά καϊ είςόληνέν γένει τήνέμφάνισιν.Ή σπείρα
είναι εις τά περισσότερα συνεχής, κεχαραγμένη διά της χειρός, και ουχί κανονική, τό δέ
σύστημα της διακοσμήσεως κατά συγκεντρικάς ζώνας πέριξ ενός κεντρικού σημείου, συ-
νήθως ήλίου ή συγκεντρικών κύκλων, τό αυτό. Συγχρόνως εις όλα φαίνεται ή προσπά-
θεια τοϋ τεχνίτου νά χαράξη τό θέμα της σπείρας, έν φ αδιαφορεί διά τήν άρμο-
νίαν μεταξύ των διαφόρων ζωνών, ενίοτε δέ υπολογίζει κακώς τά διαστήματα (Σίκινου)
ούτως ώστε ή συνέχεια διακόπτεται, εις όλα δέ διακρίνεται ή δειλία της χειρός της μετά
κόπου προσπαθούσης νά δώση ζωή ν εις τήν εύθεΐαν γραμμήν, τήν οποίαν είχε συνη-
θίσει νά χαράσση μέχρι τούδε. Εις τά τηγανοειδή της Σύρου όμως τά σχήματα είναι
κομψότερα §, ή δέ σπείρα όχι πλέον κατά ζώνας αλλά κανονικώς τή βοήθεια σφραγίδων
κεχαραγμένη, προδίδει τήν ύπεροχήν των τεχνιτών της Σύρου και κατά τό αίσθημα της
διακοσμήσεως και κατά τήν έκτέλεσιν.
Συγχρόνως είναι άξιον παρατηρήσεως, ότι τά εϊδη τοΰ ιδικού μας τηγανιού άπαν-
τώσι μόνον εις τήν Εύβοιαν και εις τάς λοιπάς Κυκλάδας πλήν της Σύρου και τών δύο
άλλων νήσων, εις τάς οποίας κυρίοος ή έπίδρασις της Κρήτης είναι πολύ μεγαλυτέρα, τήν
Μήλον δη/ν. και τήν Θήραν -\ Δυνατόν νά πρόκειται περί απλής συμπτώσεως και τό τηγα-
νοειδές της Πάρου, όπως και όλα τά λοιπά παρόμοια νά είναι επαρχιακά! τρόπον τινά
απομιμήσεις τών έκ Σύρου προερχομένων, σύγχρονοι ή νεώτεραι Άλλά είναι έπίσης
δυνατόν και τό άντίθετον και τούτο νομίζω πιθατώτερον I1. Εις τήν Εύβοιαν δηλ. κα!
τάς λοιπάς Κυκλάδας πρόκειται περί αρχαιοτέρου προτύπου, τό όποιον οι Σύριοι διά
της προηγμένης δεξιοτεχνίας των έτελειοποίησαν. Ότι τό σχήμα προέρχεται έκ τής
περιοχής τοϋ Δουνάβεως όπως και ή σπείρα δέν έχει άποδειχθή 12. Δεν αποκλείεται βεβαίως
1 0οιΐ£ΐ·β8 σ. 218. Αθήναι Μουσεϊον 4610α. Πρβ.
Ργ&πΜογΙ ε. ά. πίν. VI, 1-3.
2 ΜβΐΏΟΪΐ'βΒ άβ3 ΑηΙϊς. άα Νοί'ά 1890 σ. 25 είκ. 8
ΟοΓριΐδ ν&β. ΑηΙϊς. Οορβη1ΐ3§ηβ Μηβ. Νγϊ. πίν. 37 είκ-
4α και 4β.
3 Αθήναι Συλλογή Αγγλικής 'Λρχ. Σχολής πρβ.
ΡΓ&ηΜοιΊ έ. ά. II πίν. VI, 4.
4 Παπαβασιλείον. Περί τών έν Εύβοια τάφων σ.14 και 19.
5 ΕΑ 1908 σ. 73 είκ. 6. Ό εδρών καθηγητής Σωτη-
ριάδης νομίζει δτι πρόκειται περί τηγανιού, μετ' αύτοΰ δέ
συμφωνεί και ό ΡΪΓηιηβη έ. ά. σ. 136. Ό Β1β§βη όμως
καθώς και ό \ν~30θ (ΓΓβΚϊδΙ, Τ1ιβ35. σ. 202) και ϋυ§-&3
ε. ά. έ'χουν άντίθετον γνώμην. Ό ΡΓ3ηΜοιΊ σ. 52 είκ. 13
δέχεται αυτό ώς τηγανοειδές-
6 ΓΓθ(Ιϊη-ΡβΓ83οη ΒιιΙΙοΙ. άβ \& 8οο τογ. άββ Ιβί-
Ιι·θ3 1924-5 Ϊ380. 2 ο. 66.
7 ΑΕ 1899 σ. 86.
8 Πρβ. ϋιι§38 έ. ά. σ. 99.
ί) Δέν άποκλείεται βεβαίως νά ευρεθούν εις τό μέλ-
λον. Ό Όιι§38 έ'. ά. (σ. 97) παραδέχεται ώς τηγάνιον τό έκ
τής Μήλου (ΡΜ. IV. 4) ώς πώμα πυξΐδος περιγραφόμενον
άλλά καθόσον τουλάχιστον φαίνεται άπό τήν φωτογραφίαν,
δέν υπάρχει νομίζω λόγος νά μή συμφωνήσωμεν μειά τοϋ
Εά§3Γ (έ'. ά. σ. 87)
10 Οη§·38 έ. ά. σ. 99. 103. Οΐιϊΐάβ «ΙΗ8 1915 σ. 205.
11 Παπαβασιλείου έ. ά. σ. 20.
12 Ή γνώμη αΰτη τοΰ ΚβΙιγβΙθοΙΙ (έ.ά. σ. 185) στηρί-
ζεται είς έσφαλμένα δεδομένα. Διότι τύ ύποτιθέμενον «τη-