DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Suchocki, Wojciech: Zuzanna: co my widziem na tym obrazku?
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28185#0034
32
WOJCIECH SUCHOCKI
na o tym Garrard), zas rzut oka na „starego” pozwala przypuscic, ze nie
tylko Zuzanna jest tu w opresji. Jego gest: nakazywanie milczenia - spo-
tykany w przedstawieniach tematu i wywiedziony z opowiesci bilblijnej -
zmienia znaczenie, nie kieruje sip bowiem ku Zuzannie. Rozstrzyga o tym
zachowanie „czarnego”; jego zwrôcenie sip ku starcowi, ktôry nie patrzy
na Zuzannp, czyni gest tamtego odpowiedzig na podszept, zarazem tak
okreslajgc czyn tamtego. Czy tez jest gestem „saturnijskiego milczenia”,
jak go nazywa Panofsky u Giuliana Medici17? Powiedzmy jeszcze inaczej:
„czarny” to „diabei palgcy w starym piecu” i to tak skutecznie, ze sip tam-
ten rozzarzyi do czerwonosci.
Problematycznosc zaleznosci i mozliwosc „spotkania dwôch opresji”
rozwija „obraz w obrazie”, dzwigane przez Zuzannp „tondo”, zamykane od
gôry przez glowp i dion „czarnego”, ktôrego wnptrzem, tematem jest gïo-
wa z gestem milczenia, wpatrzona w „bialy kwiat” (jego ksztait dobitnie
nadany kolnierzowi towarzysza), z drugg dionig wysuniptg ku dioni Zu-
zanny i stanowigcg jej niemal lustrzane odbicie. Zawieszona mipdzy ra-
mujgcymi dlonmi postac ta prowadzi z dlonmi Zuzanny osobliwg grp.
Mozna to uznac za moment tego zawieszenia, ktôre opowiesc przesziego
zdarzenia odcina od zakonczenia, rozstrzygnipcia, przetwarza w sproble-
matyzowanie pewnej sytuacji, stwarza „puste miejsce” - do wypelnienia
przez widza, w efekcie przekuwania opowiesci w obraz, popisowego malo-
wania historii.
Prowadzi to ku przypuszczeniu, ze dostrzezony na poczgtku rys obra-
zu, wzmozenie uzyskane dzipki powierzeniu znaczenia w mozliwie jak
najwipkszym stopniu srodkom osobliwie malarskim, dotyczy tez mozliwo-
sci i sposobu zawarcia przeslania zwigzanego z rozstrzygnipciem, mora-
lem opowiesci, a inaczej - wskazaniem, kto jest w prawie, czy raczej - jak
sip ma pokazana sytuacja do prawa. Jak pokazac prawo? Przez odwoîa-
nie sip do instancji, od ktôrej zalezy wszystko, co sip pokazac moze - do
plaszczyzny pola obrazu. Zuzanna rozpipta jest mipdzy dgzeniem ku
brzegowi pola a wskazaniem na powtôrzenie jego ksztaltu w obrpbie ob-
razu. Jej ciaio uklada sip zgodnie z „unerwieniem” pola, z wyjgtkiem
rniejsc szczegôlnej presji - glowy i lewej dioni. To unaocznienie odchyle-
nia od stanu trwalego tym bardziej nadaje dzialaniu mpzczyzn charakter
nagipcia, uzurpacji, przekroczenia, narzucenia. Tak jest wlasnie z przele-
wajgcym sip przez granicp „starym”, tworzgcym hybrydp z pionowg piasz-
czyzng.
Widoczne ponizej niej ppknipcia lawy mozna pojmowac jako ukazanie
naruszenia w wyniku wywieranego nacisku, wiekowosci konstrukcji, ale
17
Panofsky, jw., s. 243.
WOJCIECH SUCHOCKI
na o tym Garrard), zas rzut oka na „starego” pozwala przypuscic, ze nie
tylko Zuzanna jest tu w opresji. Jego gest: nakazywanie milczenia - spo-
tykany w przedstawieniach tematu i wywiedziony z opowiesci bilblijnej -
zmienia znaczenie, nie kieruje sip bowiem ku Zuzannie. Rozstrzyga o tym
zachowanie „czarnego”; jego zwrôcenie sip ku starcowi, ktôry nie patrzy
na Zuzannp, czyni gest tamtego odpowiedzig na podszept, zarazem tak
okreslajgc czyn tamtego. Czy tez jest gestem „saturnijskiego milczenia”,
jak go nazywa Panofsky u Giuliana Medici17? Powiedzmy jeszcze inaczej:
„czarny” to „diabei palgcy w starym piecu” i to tak skutecznie, ze sip tam-
ten rozzarzyi do czerwonosci.
Problematycznosc zaleznosci i mozliwosc „spotkania dwôch opresji”
rozwija „obraz w obrazie”, dzwigane przez Zuzannp „tondo”, zamykane od
gôry przez glowp i dion „czarnego”, ktôrego wnptrzem, tematem jest gïo-
wa z gestem milczenia, wpatrzona w „bialy kwiat” (jego ksztait dobitnie
nadany kolnierzowi towarzysza), z drugg dionig wysuniptg ku dioni Zu-
zanny i stanowigcg jej niemal lustrzane odbicie. Zawieszona mipdzy ra-
mujgcymi dlonmi postac ta prowadzi z dlonmi Zuzanny osobliwg grp.
Mozna to uznac za moment tego zawieszenia, ktôre opowiesc przesziego
zdarzenia odcina od zakonczenia, rozstrzygnipcia, przetwarza w sproble-
matyzowanie pewnej sytuacji, stwarza „puste miejsce” - do wypelnienia
przez widza, w efekcie przekuwania opowiesci w obraz, popisowego malo-
wania historii.
Prowadzi to ku przypuszczeniu, ze dostrzezony na poczgtku rys obra-
zu, wzmozenie uzyskane dzipki powierzeniu znaczenia w mozliwie jak
najwipkszym stopniu srodkom osobliwie malarskim, dotyczy tez mozliwo-
sci i sposobu zawarcia przeslania zwigzanego z rozstrzygnipciem, mora-
lem opowiesci, a inaczej - wskazaniem, kto jest w prawie, czy raczej - jak
sip ma pokazana sytuacja do prawa. Jak pokazac prawo? Przez odwoîa-
nie sip do instancji, od ktôrej zalezy wszystko, co sip pokazac moze - do
plaszczyzny pola obrazu. Zuzanna rozpipta jest mipdzy dgzeniem ku
brzegowi pola a wskazaniem na powtôrzenie jego ksztaltu w obrpbie ob-
razu. Jej ciaio uklada sip zgodnie z „unerwieniem” pola, z wyjgtkiem
rniejsc szczegôlnej presji - glowy i lewej dioni. To unaocznienie odchyle-
nia od stanu trwalego tym bardziej nadaje dzialaniu mpzczyzn charakter
nagipcia, uzurpacji, przekroczenia, narzucenia. Tak jest wlasnie z przele-
wajgcym sip przez granicp „starym”, tworzgcym hybrydp z pionowg piasz-
czyzng.
Widoczne ponizej niej ppknipcia lawy mozna pojmowac jako ukazanie
naruszenia w wyniku wywieranego nacisku, wiekowosci konstrukcji, ale
17
Panofsky, jw., s. 243.