DOI Artikel:
Arbanitopulos, Apostolos S.: Megarikoi skyphoi Phthiōtidōn Thēbōn
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13159#0052
83
Μεγαρικοΐ σκνψοι Φ&ιωτίδων Θηβών υπό Α. Σ. 'Αρβανιτοπούλλον.
84
καί κιονόκρανων του οωρίου όυθαοΟ. Ή τέχνη των
παριστωμένων είναι άριστη.
Αριστερά τω θεατή παρίσταται άνήρ, Ό Θέστωρ,
άρτι είσελθών έκ θύρας δίφυλλου, κλεισθείσης όπι-
σθεν αύτοΟ 1, προς ήν δια τούτο στρέφει τήν κεφα-
λήν περιλύπως, έκτείνων και τήν δεξιάν έν άπελ-
πισμώ άποκεκλεισμένου. Έκάτερον φύλλον της
θύρας χωρίζεται εις τρία άνισα τμήματα, το δέ
κατώφλιον αύτής φέρει τρεις άναβαθμούς ώς εις
τι ύπόγειον άγοντας. ΦορεΤ δέ Ό άνήρ χιτώνα,
χλαμύδα και υψηλά ύποδήματα, φέρει δέ τήν άρι-
στεράν έπί του ισχίου. Ή κεφαλή αύτοΟ έ'χει με-
ταμορφωθή εις κεφαλήν κάπρον φαίνεται δ' δτι
καί αί άκραι χείρες μετεμορφώθησαν ήδη εις χη-
λάς. Το όνομα αύτοΟ έ'χει δηλωθή ύπέρ τήν κεφα-
λήν διά γραμμάτων της Γ' π.Χ. έκατονταετηρίδος
ΘΕΣΤΩΡ ήτοι Θέστωρ.
Μετ' αύτόν παρίσταται έτερος άνήρ κατά τον
δεξιον κρόταφον καθεσθείς που ή κατακαμφθείς2,
φορών οία 6 προηγούμενος και στηριζόμενος διά
της άριστεράς έπί δόρατος μακρού, έν ώ τήν δε-
ξιάν φέρει έγγϋς του σώματος κεκαμμένην προς τά
έμπρός παρά τό ϊσχίον. Ή άκρα χειρ φαίνεται ώς
ήδη μεταμορφωθεΐσα εις όπλήν, ή δέ κεφαλή έ'χει
μεταμορφωθή εις κεφαλήν δνον. Τπέρκειται δ' επι-
γεγραμμένον τό τέρμα τοΟ όνόματος . . γ,Υζ. ήτοι
« . . .ενς». Η στάσις τοΟ άνδρος τούτου δηλοϊ δτι
ή μεταμόρφωσις έ'χει προχωρήσει πλέον ή παρά
τω προηγουμένω.
Περαιτέρω παρίσταται τρίτος άνήρ, ό Θεόφρων,
κατά τον άριστερόν κρόταφον γυμνός πλήν υψηλών
υποδημάτων καθήμενος έπι κιονίσκου μετ' ιωνικού
κιονοκράνου, ύψών τό δεξιόν σκέλος και φέρων άμ-
φοτέρας τάς χείρας παρά τό γόνυ, ώς πράττουσιν
οί τρίβοντες τό σκέλος έν αίσθήσει πόνου ή αιμω-
δίας. Ή κεφαλή αύτοΟ έ'χει ήδη μεταμορφωθή
κατά τό πλείστον εις κεφαλήν άλεκτρνόνος μετά
πτίλων (ή καλλαίου) ύπέρ τό μέτωπον και κατά
τήν σιαγόνα, ετι δέ όπισθεν έπι τοΟ τραχήλου' και
ή άκρα χειρ αύτοΟ μετεμορφώθη ήδη εϊς πόδα άλε-
1 Έκ της Όμηρου Οδύσσειας κ 320 νέ'ρχεο ννν ονφεόνδε» τοι-
ούτος Ιΐί αποκλεισμός υπονοείται. Περί της θύρας βλ. κατωτέρω
σελ. 91.
2 Τοιαύτη πρόκυψις τών μεταμορφουμένων, ΐη ΙβΓΓ3ΙΤ1 Ιθίθ ρΓΟ-
011ΠΐΙ>6Γ6 νηΐίυ, υπάρχει παρ' Όβιδίφ, Μεταμ. XIV 281.
κτρυόνος. Τπέρκειται έπιγραφή ΘΕΟφΡΩ ήτοι
« Θεόφρωϊν ».
Τέλος παρίσταται μετ' αύτόν τέταρτος άνήρ, ό
Μάντιχος, κατά τον δεξιόν κρόταφον βαδίζων κε-
κυφώς, ώς περίπου ό . . ενς, φορών χλαμύδα ήδη
έξαφανιζομένην, κα'ι ύποδήματα, στηρίζων μέν τήν
άριστεράν έπι δόρατος μακροΟ και τι τήν κεφαλήν
έπ' αύτής ώς κλαίων, φέρων δέ τήν δεξιάν δκισθεν
έπι τών νώτων ώς άλγών. Ή κεφαλή αύτοΟ έ'χει
ήδη μεταμορφωθή εις κεφαλήν κριον μετά συνε-
στραμμένων κεράτων, ετι δέ ή ράχις καθίσταται
τριχωτή και ή δεξιά φαίνεται ότι μετετράπη εις
πόδα κριοΟ τό άνω σώμα αύτοΟ παρίσταται ρι-
κνόν, μετ'έξόχου τέχνης άποδοθείσης της προϊούσης
έκ τών άνω μεταμορφώσεως αύτοΟ *. Τπέρκειται
ή έπιγραφή ΜΑΝΤΙΧΟΣ. ήτοι Μάντιχος, έπι τοΟ
πίνακος ούχί ούτως άκριβώς άποδοθεΐσα.
Έκ τοΟ ό'λου της κοιλίας τοΟ αγγείου φαίνεται
ότι ελλείπουσιν ετι τά δύο τρίτα περίπου ούτως,
ώστε περαιτέρω θά ύπήρχον και άλλοι παραπλη-
σίως μεταμορφο^θέντες, άφ'οδ φέρονται ήδη πα-
ρ'Όμήρω είκοσι καί δύο άνδρες ώς έκ τών έταίρων
τοΟ Οδυσσέως μεταμορφωθέντες 2' άλλ' ήτο δυνα-
τόν και ετερόν τι θέμα να παρίστατο έπι του μή
σωθέντος μέρους τοΟ άγγείου, ώς συνέχεια ή ώς
προηγουμένη σκηνή της σωθείσης.
Είναι φανερον ό'τι ή παράστασις αναφέρεται εις
τήν μεταμόρφωσιν τών έταίρων του Όδυσσέως ύπό
της Κίρκης, περί ών τοσοΟτος γίνεται λόγος έν τή
Όδυσσεία τοΟ Όαήρου' κατ'αύτήν πάντες οί έταΤ-
.... σνών μεν ενόν κεφάλας φωνήν τε τρίχας τε
και δέμας,
' 5" 4
κατόπιν οε
των δ' έ"κ μεν μελε'ων τρίχες ερρεον, ας πριν εφνοεν
φάρμακον ούλόμενον.
Άλλ' ήδη παρ' Όμήρω 5 υπάρχει καί ή πληρο-
φορία ότι καί εις άλλα ζώα μετεμάρφωνε τους αν-
θρώπους ή Κίρκη,
ή κεν απαντάς
η συς ήε λύκους ποιησεται ήε λέοντας.
Παρ' άλλοις συγγραφεΟσιν αναφέρεται 6 ότι καί
• Πρβ. Όβιδ. ε. ά. 282 κε.
2 κ 207 κΐ.
3 κ 239 κε.
1 κ 393 κέ.
" κ 432 κέ.· πρβ. 212 κέ.
« Παρά ΚοββΚβν Ι,βχ. ά. Μγ11ι. II 1 σελ. 1194 (8ββ%βι·).
Μεγαρικοΐ σκνψοι Φ&ιωτίδων Θηβών υπό Α. Σ. 'Αρβανιτοπούλλον.
84
καί κιονόκρανων του οωρίου όυθαοΟ. Ή τέχνη των
παριστωμένων είναι άριστη.
Αριστερά τω θεατή παρίσταται άνήρ, Ό Θέστωρ,
άρτι είσελθών έκ θύρας δίφυλλου, κλεισθείσης όπι-
σθεν αύτοΟ 1, προς ήν δια τούτο στρέφει τήν κεφα-
λήν περιλύπως, έκτείνων και τήν δεξιάν έν άπελ-
πισμώ άποκεκλεισμένου. Έκάτερον φύλλον της
θύρας χωρίζεται εις τρία άνισα τμήματα, το δέ
κατώφλιον αύτής φέρει τρεις άναβαθμούς ώς εις
τι ύπόγειον άγοντας. ΦορεΤ δέ Ό άνήρ χιτώνα,
χλαμύδα και υψηλά ύποδήματα, φέρει δέ τήν άρι-
στεράν έπί του ισχίου. Ή κεφαλή αύτοΟ έ'χει με-
ταμορφωθή εις κεφαλήν κάπρον φαίνεται δ' δτι
καί αί άκραι χείρες μετεμορφώθησαν ήδη εις χη-
λάς. Το όνομα αύτοΟ έ'χει δηλωθή ύπέρ τήν κεφα-
λήν διά γραμμάτων της Γ' π.Χ. έκατονταετηρίδος
ΘΕΣΤΩΡ ήτοι Θέστωρ.
Μετ' αύτόν παρίσταται έτερος άνήρ κατά τον
δεξιον κρόταφον καθεσθείς που ή κατακαμφθείς2,
φορών οία 6 προηγούμενος και στηριζόμενος διά
της άριστεράς έπί δόρατος μακρού, έν ώ τήν δε-
ξιάν φέρει έγγϋς του σώματος κεκαμμένην προς τά
έμπρός παρά τό ϊσχίον. Ή άκρα χειρ φαίνεται ώς
ήδη μεταμορφωθεΐσα εις όπλήν, ή δέ κεφαλή έ'χει
μεταμορφωθή εις κεφαλήν δνον. Τπέρκειται δ' επι-
γεγραμμένον τό τέρμα τοΟ όνόματος . . γ,Υζ. ήτοι
« . . .ενς». Η στάσις τοΟ άνδρος τούτου δηλοϊ δτι
ή μεταμόρφωσις έ'χει προχωρήσει πλέον ή παρά
τω προηγουμένω.
Περαιτέρω παρίσταται τρίτος άνήρ, ό Θεόφρων,
κατά τον άριστερόν κρόταφον γυμνός πλήν υψηλών
υποδημάτων καθήμενος έπι κιονίσκου μετ' ιωνικού
κιονοκράνου, ύψών τό δεξιόν σκέλος και φέρων άμ-
φοτέρας τάς χείρας παρά τό γόνυ, ώς πράττουσιν
οί τρίβοντες τό σκέλος έν αίσθήσει πόνου ή αιμω-
δίας. Ή κεφαλή αύτοΟ έ'χει ήδη μεταμορφωθή
κατά τό πλείστον εις κεφαλήν άλεκτρνόνος μετά
πτίλων (ή καλλαίου) ύπέρ τό μέτωπον και κατά
τήν σιαγόνα, ετι δέ όπισθεν έπι τοΟ τραχήλου' και
ή άκρα χειρ αύτοΟ μετεμορφώθη ήδη εϊς πόδα άλε-
1 Έκ της Όμηρου Οδύσσειας κ 320 νέ'ρχεο ννν ονφεόνδε» τοι-
ούτος Ιΐί αποκλεισμός υπονοείται. Περί της θύρας βλ. κατωτέρω
σελ. 91.
2 Τοιαύτη πρόκυψις τών μεταμορφουμένων, ΐη ΙβΓΓ3ΙΤ1 Ιθίθ ρΓΟ-
011ΠΐΙ>6Γ6 νηΐίυ, υπάρχει παρ' Όβιδίφ, Μεταμ. XIV 281.
κτρυόνος. Τπέρκειται έπιγραφή ΘΕΟφΡΩ ήτοι
« Θεόφρωϊν ».
Τέλος παρίσταται μετ' αύτόν τέταρτος άνήρ, ό
Μάντιχος, κατά τον δεξιόν κρόταφον βαδίζων κε-
κυφώς, ώς περίπου ό . . ενς, φορών χλαμύδα ήδη
έξαφανιζομένην, κα'ι ύποδήματα, στηρίζων μέν τήν
άριστεράν έπι δόρατος μακροΟ και τι τήν κεφαλήν
έπ' αύτής ώς κλαίων, φέρων δέ τήν δεξιάν δκισθεν
έπι τών νώτων ώς άλγών. Ή κεφαλή αύτοΟ έ'χει
ήδη μεταμορφωθή εις κεφαλήν κριον μετά συνε-
στραμμένων κεράτων, ετι δέ ή ράχις καθίσταται
τριχωτή και ή δεξιά φαίνεται ότι μετετράπη εις
πόδα κριοΟ τό άνω σώμα αύτοΟ παρίσταται ρι-
κνόν, μετ'έξόχου τέχνης άποδοθείσης της προϊούσης
έκ τών άνω μεταμορφώσεως αύτοΟ *. Τπέρκειται
ή έπιγραφή ΜΑΝΤΙΧΟΣ. ήτοι Μάντιχος, έπι τοΟ
πίνακος ούχί ούτως άκριβώς άποδοθεΐσα.
Έκ τοΟ ό'λου της κοιλίας τοΟ αγγείου φαίνεται
ότι ελλείπουσιν ετι τά δύο τρίτα περίπου ούτως,
ώστε περαιτέρω θά ύπήρχον και άλλοι παραπλη-
σίως μεταμορφο^θέντες, άφ'οδ φέρονται ήδη πα-
ρ'Όμήρω είκοσι καί δύο άνδρες ώς έκ τών έταίρων
τοΟ Οδυσσέως μεταμορφωθέντες 2' άλλ' ήτο δυνα-
τόν και ετερόν τι θέμα να παρίστατο έπι του μή
σωθέντος μέρους τοΟ άγγείου, ώς συνέχεια ή ώς
προηγουμένη σκηνή της σωθείσης.
Είναι φανερον ό'τι ή παράστασις αναφέρεται εις
τήν μεταμόρφωσιν τών έταίρων του Όδυσσέως ύπό
της Κίρκης, περί ών τοσοΟτος γίνεται λόγος έν τή
Όδυσσεία τοΟ Όαήρου' κατ'αύτήν πάντες οί έταΤ-
.... σνών μεν ενόν κεφάλας φωνήν τε τρίχας τε
και δέμας,
' 5" 4
κατόπιν οε
των δ' έ"κ μεν μελε'ων τρίχες ερρεον, ας πριν εφνοεν
φάρμακον ούλόμενον.
Άλλ' ήδη παρ' Όμήρω 5 υπάρχει καί ή πληρο-
φορία ότι καί εις άλλα ζώα μετεμάρφωνε τους αν-
θρώπους ή Κίρκη,
ή κεν απαντάς
η συς ήε λύκους ποιησεται ήε λέοντας.
Παρ' άλλοις συγγραφεΟσιν αναφέρεται 6 ότι καί
• Πρβ. Όβιδ. ε. ά. 282 κε.
2 κ 207 κΐ.
3 κ 239 κε.
1 κ 393 κέ.
" κ 432 κέ.· πρβ. 212 κέ.
« Παρά ΚοββΚβν Ι,βχ. ά. Μγ11ι. II 1 σελ. 1194 (8ββ%βι·).