DOI Artikel:
Keramopulos, Antōnios D.: Mykēnaïkoi taphoi en Aiginēi kai en Thēbais
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13159#0127
Μυκηναϊκοί τάφοι: β) έν Θήβαις· ύπο 'Ά. Δ. Κεραμοπούλλου.
234
των εις το τέλος των μυκηναϊκών χρόνων. Νομίζω
όμως, δτι το θηβαϊκόν άγγεϊον, όπερ χωρίζεται
άπο των τελευταίων χρόνων της μυκηναϊκής επο-
χής και των αρχών τής γεωμετρικής δια μεγάλου
χρονικού" διαστήματος, οριζομένου υπό των αγ-
γείων τής τελευταίας μυκηναϊκής περιόδου μή άν-
τιπροσωπευομένης έν τω τάφω, είνε παλαιότερον
προϊόν έπιμόνου τοπικής παραδόσεως των προμυ-
κηναϊκών χρόνων, ώς δεικνύει και ή άλαμπής βαφή
των κοσμημάτων αυτού1. Έκ τής άδιακόπου δέ
παραδόσεως, ήν κατέλιπον τά χαρακτά και γρα-
πτά αγγεία των χρόνων εκείνων, διατηρείται καΐ
το έν λόγω κόσμημα 2. Την αυτήν δέ καταγωγήν
εχουσι τά συγκεντρικά τόξα .
οσέτι ευρέθησαν έν τω θαλάμω του τάφου"
Δίσκος χαλκούς (διαμ. 0,068) έλαφρώς κοιλό-
κυρτος, λεπτότατος, λείος, φέρων τέσσαρας μικράς
όπάς κατά την περιφέρειαν" ήτο ίσως πλάστιγξ ζυ-
~ 4
γου .
Όδούς κάπρου φέρων μικράν όπήν, χρήσιμός
ποτε προς κάλυψιν σκυτίνου κράνους °.
Τέσσαρα θραύσματα μικρού άνοικτοΟ αγγείου έξ
άλαβαστίτου λίθου, ή μαρμάρου περιέχοντος ποτε
πιθανώς έρυθρόν χρώμα, ώς κρίνω έκ τών έλαχί-
στων λειψάνων τοιούτου χρώματος, άτινα διατη-
ρούνται έν τή εσωτερική παρειά τοΟ αγγείου. Μοί
φαίνεται, δτι είνε γεώδες χρώμα, έν πάση περι-
πτώσει ό'μως υποθέτω, δτι είνε φΟκος προς καλλω-
πισμόν τοΟ προσώπου ή τοΟ σώματος έν γένει.Τοι-
' Ότι δέ και τά της Σαλαμίνος αγγεία δέν είνε δείγματα νέας
καινοφανούς προόδου, αλλ1 έκνίκησις τεχνικών μορφών παμπάλαιων,
άφ' ων δέν εϊχε νωρισθη ό απλούς λαός κατά τοϋς μυκηναϊκούς χρό-
νους, φαίνεται έκ της παρατηρήσεως, ήν έποιήσατο ό Τσούντας Άρχ.
Έφημ. 1898, 204, δτι πώμα πυξίδος τής Σαλαμίνος είνε δμοιον
το!; έκ τών κυκλαδικών τάφων. Πρ6. κα'ι τά περί Άφιδνών είρημένα
υπό τοϋ ΜΠάβ Αίΐιβη. Μϊϋ. 1896, 385 έξ.
2 Πρβ. ΌδΓρίβ1ά-8ο1ιηιϊάί Ττ-ο/α ηηά ΙΙίοη I, Ββίΐ. 38,1.
Τσούντα ΠροΧοζ. άκροπ. σ. 175 είκ. 83, πίν. 6, 1. 7, 3β. σ. 253,
είκ. 156. σ. 151, είκ, 66 (χειροποίητον και μετ'άλαμπούς βαφής έν
μυκηναϊκω τάφοι), α. 192 έξ. 243. Σωτηριάδης Άρχ. Έφημ 1908
πίν. 5, 1 σ. 95.
3 Τσούντας ε. ά'. σ. 202 πίν. 18, 4, 11, πίν. 23. σ. 280 είκ. 218
και σ. 378 εϊζ. 308. ΕχοαναίίοιίΒ αϊ Ρίιι/Ιαίΰορί 134. Πρβ.
κα'ι τά μυκηναϊκά κοσμήματα Άρχ.Έφ. 1896 σ. (5,13. Ε. ΗδΠ
έ'. α. 43 είκ.
* Πρβ. Τσούνταν Άρχ. Έφημ. 1889, 156, πίν. 8. 4. Μυκήναι
121. 8ίαΪ8ΐ. &. 157 άΡ. 1855-1860.
» Τσούντας Άρχ.Έφημ. 1887. 166, 2. 1888 πίν. 8, 12. Μνκήναι
80 έξ. 813Ϊ3 έ. ά. 79 έξ. 49.
αύται καλλυντικαϊ υλαι έτίθεντο εις τους τάφους
έ'κπαλαι 1, τά δέ λίθινα άνοτκτά άγγεΐα ήσαν προσ-
φορώτατα προς τριβήν και παρασκευήν τοιούτων
σκευασιών 2.
Έκ τών ανωτέρω εύρημάτων δυνάμεθα νά συν-
αγάγωμεν, δτι δ τάφος ούτος άνάγεται εις χρόνους
τους άριστους τής λεγομένης μυκηναϊκής περιόδου.
Οτι εχομεν έν τω αύτώ τάφω στιλπνόχρωμα
και άμαυρόχρωμα αγγεία, δέν είνε πρωτοφανές"
και έν Στειρια τής Αττικής 3 και έν "Αργεί 4 καί έν
Διμηνίω 5 ευρέθησαν δμοΟ τοιαύτα αγγεία 6.
»Ιδιάζων και λαμπρός τύπος (του μυκηναϊκοί)
ρυθμού) εύρέθη εις μεγάλους 7 αμφορείς του άνα-
κτόρου τής ΚνωσοΟ, καί διά τούτο δ Εν&ιΐ8 ώνό-
μασε τον ρυθμόν τών λαμπρών αυτών μυκηναϊκών
αμφορέων ρν&μίν τοϋ Ανακτόρου (Ρ&Ι&οβ 8ίγ1β).
Ο'ι άμφορεΐς ούτοι εχουσι σχήμα άνοικτόν καί σφαι-
ρούμενον άνω, κάτω δέ στενούμενον, βραχύν λαι-
μόν κυλινδρικόν, τρία ώτα κατά τους ώμους, στό-
μιον κα'ι χείλη πλατυνόμενα καί έπιπεδούμενα άνω,
έξαίρετον δέ γραπτήν διακόσμησιν, άνθεμωτήν διά
καστανοΟ χρώματος έπί τής ξανθής τοΟ πηλοΟ επι-
φανείας. Τά αγγεία τοΟ ρυθμού τούτου είνε τά αρ-
χαιότερα καί λαμπρότερα τών μυκηναϊκών. Ευρέ-
θησαν δέ παρόμοια τεμάχια εις ένα έκ τών τάφων
τής άκροπόλεως τών Μυκηνών καί εις τάφον δέ
θολωτόν του θορικοΟ τής'Αττικής άνεΟρεν δ Στάης 8
άγγεϊον μέγα του αύτου ρυθμού » 9. Οί άνωτέρω
λόγοι, αν έξαιρέση τις τά περί του μεγέθους, καθ'ό
ύπερέχουσι τά κρητικά, τά περί του χρώματος του
πηλοΟ καί τοΟ βερνικιού, ποκίλλοντος εις τά άγ-
1 Πρβ. Τσούνταν Άρχ.Έφημ. 1898, 155, 161, 163, Ι86, 196" "
καί Προϊοζ Άκροπ. 311-2. Έν Δελφοΐς ευρέθη πυξίς πλήρης ερυ-
θρού φύκους έν τάφω τοϋ 500 περίπου π. Χρ., έν δέ 'Ριτσώνα ΐΜυ-
καλησσώ;) τής Βοιωτίας πυξίς περιέχουσα λευκόν φΰκος έν τάφω-
τοϋ δ' αιώνος περίπου π. Χρ.
2 Τσούντας Άρχ Έφ. 1898, 185
» Άρχ. Έφ. 1895, 221.
4 ΒΟΗ 1904, 378.
·' Προϊοζ. Άκροπ. 151.
6 Περί τών έπί τής Άκροπόλεως τών Μυκηνών βασιλικών τάφων
δρα 81&Ϊ8 έ. ά 25, 64 κ. ά.
7 Μέχρι 1-20 5ψ.
8 Άρχ. Έφ. 1896, 223 πίν. 11. Ποόσθες τούτοις τά έκ Βαφειοϋ,
Μυκηνών καί Φυλακωπής (,ΙΗ8 1 90Ί πίν. XI Χΐν.ΒΐΙΓΓΟΛνβ'έ ά.
87), τά έκ Βόλου (Άρχ. ΈφΑ90δ, 21 I έξ.) καί τά έκ Πύλου (ϋοΓρ-
ίβΐά ΜΗ. Μϋί. 1908, 313, 3158. ΜϊϊΠβΓ αύτόθ,1909 σ. 269 έξ.).
9 Ξανθουδίδης Ά&ηνα 1904 σ. 377.
234
των εις το τέλος των μυκηναϊκών χρόνων. Νομίζω
όμως, δτι το θηβαϊκόν άγγεϊον, όπερ χωρίζεται
άπο των τελευταίων χρόνων της μυκηναϊκής επο-
χής και των αρχών τής γεωμετρικής δια μεγάλου
χρονικού" διαστήματος, οριζομένου υπό των αγ-
γείων τής τελευταίας μυκηναϊκής περιόδου μή άν-
τιπροσωπευομένης έν τω τάφω, είνε παλαιότερον
προϊόν έπιμόνου τοπικής παραδόσεως των προμυ-
κηναϊκών χρόνων, ώς δεικνύει και ή άλαμπής βαφή
των κοσμημάτων αυτού1. Έκ τής άδιακόπου δέ
παραδόσεως, ήν κατέλιπον τά χαρακτά και γρα-
πτά αγγεία των χρόνων εκείνων, διατηρείται καΐ
το έν λόγω κόσμημα 2. Την αυτήν δέ καταγωγήν
εχουσι τά συγκεντρικά τόξα .
οσέτι ευρέθησαν έν τω θαλάμω του τάφου"
Δίσκος χαλκούς (διαμ. 0,068) έλαφρώς κοιλό-
κυρτος, λεπτότατος, λείος, φέρων τέσσαρας μικράς
όπάς κατά την περιφέρειαν" ήτο ίσως πλάστιγξ ζυ-
~ 4
γου .
Όδούς κάπρου φέρων μικράν όπήν, χρήσιμός
ποτε προς κάλυψιν σκυτίνου κράνους °.
Τέσσαρα θραύσματα μικρού άνοικτοΟ αγγείου έξ
άλαβαστίτου λίθου, ή μαρμάρου περιέχοντος ποτε
πιθανώς έρυθρόν χρώμα, ώς κρίνω έκ τών έλαχί-
στων λειψάνων τοιούτου χρώματος, άτινα διατη-
ρούνται έν τή εσωτερική παρειά τοΟ αγγείου. Μοί
φαίνεται, δτι είνε γεώδες χρώμα, έν πάση περι-
πτώσει ό'μως υποθέτω, δτι είνε φΟκος προς καλλω-
πισμόν τοΟ προσώπου ή τοΟ σώματος έν γένει.Τοι-
' Ότι δέ και τά της Σαλαμίνος αγγεία δέν είνε δείγματα νέας
καινοφανούς προόδου, αλλ1 έκνίκησις τεχνικών μορφών παμπάλαιων,
άφ' ων δέν εϊχε νωρισθη ό απλούς λαός κατά τοϋς μυκηναϊκούς χρό-
νους, φαίνεται έκ της παρατηρήσεως, ήν έποιήσατο ό Τσούντας Άρχ.
Έφημ. 1898, 204, δτι πώμα πυξίδος τής Σαλαμίνος είνε δμοιον
το!; έκ τών κυκλαδικών τάφων. Πρ6. κα'ι τά περί Άφιδνών είρημένα
υπό τοϋ ΜΠάβ Αίΐιβη. Μϊϋ. 1896, 385 έξ.
2 Πρβ. ΌδΓρίβ1ά-8ο1ιηιϊάί Ττ-ο/α ηηά ΙΙίοη I, Ββίΐ. 38,1.
Τσούντα ΠροΧοζ. άκροπ. σ. 175 είκ. 83, πίν. 6, 1. 7, 3β. σ. 253,
είκ. 156. σ. 151, είκ, 66 (χειροποίητον και μετ'άλαμπούς βαφής έν
μυκηναϊκω τάφοι), α. 192 έξ. 243. Σωτηριάδης Άρχ. Έφημ 1908
πίν. 5, 1 σ. 95.
3 Τσούντας ε. ά'. σ. 202 πίν. 18, 4, 11, πίν. 23. σ. 280 είκ. 218
και σ. 378 εϊζ. 308. ΕχοαναίίοιίΒ αϊ Ρίιι/Ιαίΰορί 134. Πρβ.
κα'ι τά μυκηναϊκά κοσμήματα Άρχ.Έφ. 1896 σ. (5,13. Ε. ΗδΠ
έ'. α. 43 είκ.
* Πρβ. Τσούνταν Άρχ. Έφημ. 1889, 156, πίν. 8. 4. Μυκήναι
121. 8ίαΪ8ΐ. &. 157 άΡ. 1855-1860.
» Τσούντας Άρχ.Έφημ. 1887. 166, 2. 1888 πίν. 8, 12. Μνκήναι
80 έξ. 813Ϊ3 έ. ά. 79 έξ. 49.
αύται καλλυντικαϊ υλαι έτίθεντο εις τους τάφους
έ'κπαλαι 1, τά δέ λίθινα άνοτκτά άγγεΐα ήσαν προσ-
φορώτατα προς τριβήν και παρασκευήν τοιούτων
σκευασιών 2.
Έκ τών ανωτέρω εύρημάτων δυνάμεθα νά συν-
αγάγωμεν, δτι δ τάφος ούτος άνάγεται εις χρόνους
τους άριστους τής λεγομένης μυκηναϊκής περιόδου.
Οτι εχομεν έν τω αύτώ τάφω στιλπνόχρωμα
και άμαυρόχρωμα αγγεία, δέν είνε πρωτοφανές"
και έν Στειρια τής Αττικής 3 και έν "Αργεί 4 καί έν
Διμηνίω 5 ευρέθησαν δμοΟ τοιαύτα αγγεία 6.
»Ιδιάζων και λαμπρός τύπος (του μυκηναϊκοί)
ρυθμού) εύρέθη εις μεγάλους 7 αμφορείς του άνα-
κτόρου τής ΚνωσοΟ, καί διά τούτο δ Εν&ιΐ8 ώνό-
μασε τον ρυθμόν τών λαμπρών αυτών μυκηναϊκών
αμφορέων ρν&μίν τοϋ Ανακτόρου (Ρ&Ι&οβ 8ίγ1β).
Ο'ι άμφορεΐς ούτοι εχουσι σχήμα άνοικτόν καί σφαι-
ρούμενον άνω, κάτω δέ στενούμενον, βραχύν λαι-
μόν κυλινδρικόν, τρία ώτα κατά τους ώμους, στό-
μιον κα'ι χείλη πλατυνόμενα καί έπιπεδούμενα άνω,
έξαίρετον δέ γραπτήν διακόσμησιν, άνθεμωτήν διά
καστανοΟ χρώματος έπί τής ξανθής τοΟ πηλοΟ επι-
φανείας. Τά αγγεία τοΟ ρυθμού τούτου είνε τά αρ-
χαιότερα καί λαμπρότερα τών μυκηναϊκών. Ευρέ-
θησαν δέ παρόμοια τεμάχια εις ένα έκ τών τάφων
τής άκροπόλεως τών Μυκηνών καί εις τάφον δέ
θολωτόν του θορικοΟ τής'Αττικής άνεΟρεν δ Στάης 8
άγγεϊον μέγα του αύτου ρυθμού » 9. Οί άνωτέρω
λόγοι, αν έξαιρέση τις τά περί του μεγέθους, καθ'ό
ύπερέχουσι τά κρητικά, τά περί του χρώματος του
πηλοΟ καί τοΟ βερνικιού, ποκίλλοντος εις τά άγ-
1 Πρβ. Τσούνταν Άρχ.Έφημ. 1898, 155, 161, 163, Ι86, 196" "
καί Προϊοζ Άκροπ. 311-2. Έν Δελφοΐς ευρέθη πυξίς πλήρης ερυ-
θρού φύκους έν τάφω τοϋ 500 περίπου π. Χρ., έν δέ 'Ριτσώνα ΐΜυ-
καλησσώ;) τής Βοιωτίας πυξίς περιέχουσα λευκόν φΰκος έν τάφω-
τοϋ δ' αιώνος περίπου π. Χρ.
2 Τσούντας Άρχ Έφ. 1898, 185
» Άρχ. Έφ. 1895, 221.
4 ΒΟΗ 1904, 378.
·' Προϊοζ. Άκροπ. 151.
6 Περί τών έπί τής Άκροπόλεως τών Μυκηνών βασιλικών τάφων
δρα 81&Ϊ8 έ. ά 25, 64 κ. ά.
7 Μέχρι 1-20 5ψ.
8 Άρχ. Έφ. 1896, 223 πίν. 11. Ποόσθες τούτοις τά έκ Βαφειοϋ,
Μυκηνών καί Φυλακωπής (,ΙΗ8 1 90Ί πίν. XI Χΐν.ΒΐΙΓΓΟΛνβ'έ ά.
87), τά έκ Βόλου (Άρχ. ΈφΑ90δ, 21 I έξ.) καί τά έκ Πύλου (ϋοΓρ-
ίβΐά ΜΗ. Μϋί. 1908, 313, 3158. ΜϊϊΠβΓ αύτόθ,1909 σ. 269 έξ.).
9 Ξανθουδίδης Ά&ηνα 1904 σ. 377.