DOI Artikel:
Kuruniōtēs, Kōnstantinos: To en Bassais archaeioteron ieron tou Apollōnos
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13159#0148
275
Το εν Βάσσαις άρχαιότερον ιερόν τον Απόλλωνος νπο Κ. Κουροννιώτου.
276
Έπι του στρώματος τούτου ήτο το έδαφος τοΟ
αρχαιοτέρου ίεροΰ, δλη δέ ή ανωτέρω τούτου έπί-
γωσις έχουσα πάχος 'ΙΌΟ περίπου προς Β και
Ί'50-2'00 προς Ν έπεσωρεύθη, δτε κατεσκευά-
σθη το έπίπεδον προς ίσοπέδωσιν τοΟ χώρου περί
τον νεώτερον ναόν. ΤοΟτο μαρτυρεί ή σύστασις
αύτη της έπιχώσεως άποτελουμένης κατά το πλεί-
στον εκ της λατύπης της προκυψάσης έκ της κα-
τεργασίας των προ; οίκοδομήν τοΟ ναοΰ τούτου
χρησιμοποιηθέντων λίθων.
Και έν τη έπιχώσει ταύτη ύπήρχον εύρήματα,
ήσαν όμως πολλώ σπανιώτερα και συνίσταντο και
ταΰτα έκ των αύτών πραγμάτων, άτινα εύρίσκοντο
καί έντός του επί τοΟ φυσικού εδάφους αρχαίου
στρώματος, σπουδαία ο' δμως δια την χρονολο-
γίαν της έπιχώσεως ταύτης εΐσι δύο πήλινα τεμά-
χια εύοεθέντα έν αύτη παρά την ΒΔ γωνίαν τοΟ
ναοΰ.Τό έν εϊνε μικρόν τεμάχιον έρυθρομόρφου ατ-
τικού ληκυθίου (είκ. 3 δεξιά), έφ'ού εΐκονίζετο γυνή
ΕΙκών 3 Πήλινα εκ της παρά τον ναόν έπιχώσεως.
τρέχουσα προς δεξιά και προ αύτής βωμός (κάλα-
θος;), και τμήμα πήλινου προσωπείου έξ εκείνων,
άτινα έν μεγάλω άριθμω ευρέθησαν 6π' έμοΟ τφ
1902 έπι τής·κορυφής του Κωτίλου ι. Αμφότερα
άνήκουσιν εις τους μετά τά μέσα της η"ΐ{ έκατον-
ταετηρίδος χρόνους, δηλαδή περίπου εις τους χρά-
1 ΑΕ 1903 σελ. 167-8 είκ. 5.
νους, δτε κατά τήν παράδοσιν έκτίζετο πιθανώτατα
Ό νεώτερος ναός.
Έπι των χρόνων του αρχαιοτέρου ίεροΰ ό χώ-
ρος ήτο μία μικρά κοιλάς (βάσσα) άνοικτή προς Ν,
όμοια προς τάς πολλάς έξ ών αποτελείται και έ'λαβε
τό όνομα τό παρά τήν κορυφήν του Κωτίλου χω-
ρίον. Έπι τοΟ μυχοΰ ταύτης κατά τό ΒΑ ΰπήρχεν
ολίγος επίπεδος οπωσδήποτε χώρος καί έπι τούτου
ήτο ιδρυμένος ό ναός, άπλοΰν μετρίου μεγέθους
οικοδόμημα άνευ κιόνων ή άλλων λίθινων αρχιτε-
κτονικών κοσμημάτων, δμοιον προς τους έπι τοΰ
Κωτίλου ναούς 1. Πλησίον αύτοΟ θά ύπήρχε βω-
μός ή χώρός τις ώρισμένος εις θυσίας, έξ ού προ-
έρχονται κατά τό πλείστον τά αναθήματα και τό
έν τη ΒΔ γωνία τοΰ ναοΟ εύρεθέν στρώμα μεθ'ύπο-
λειμμάτων πυρών. Προς οίκοδομήν του νεωτέρου
μεγαλοπρεπούς ναοΟ ό ύπάρχων έπίπεδος χώρος δεν
ήρκει, ήναγκάσθησαν δέ τότε, δπως έπεκτείνωσι τόν
χώρον τοΰτον προς Ν και Δ, νά κατασκευάσωσι τό
μέγα τεχνητόν έπίπεδον ύψώνοντες κατά πολύ τό
έδαφος της κοιλαδίσκης. Ό παλαιός ναός, άν μη
ήτο ήδη δι οιονδήποτε λόγον κατεστραμμένος, κα-
τερρίφθη τότε. Λείψανα τοΰ οικοδομήματος τοΟ αρ-
χαιοτέρου τούτου ναοΰ είνε μόνον δλίγα τεμάχια
κοίλων ήμισωληνοειδών κεραμίδων, τεμάχια με-
γάλου ακρωτηρίου ομοίου προς τό του Ηραίου της
'Ολυμπίας, άτινα θέλουσι δημοσιευθή βραδύτερον,
και έλάχιστα τεμάχια άκροκεράμων (είκ. 4 και 5),
έφ ών ήσαν άνάγλυπτοι δύο άντωποι Σφίγγες, φέ-
ρουσαι επί κεφαλής ύψηλόν πόλον, καθήμεναι καί
εχουσαι αντιστοίχως ΰψωμένον ένα τών προσθίων
ποδών. Τά σώματα τών Σφιγγών τούτων εϊνε ερυ-
θρά, έρυθρα'ι δ' άκτινωταί γραμμαι ΰπάρχουσι καί
έπι του πόλου. Προς πλήρωσιν τοΟ κενού" χώρου
ύπάρχουσι μικροί άνάγλυπτοι κύκλοι ομοίως έρυ-
θρώς κεχρωματισμένοι, κατά δέ τό κάτω άκρον
της ακροκεράμου υπάρχει μία ερυθρά κυματοειδής
γραμμή. Ώς κορυφή χρησιμεύει μικρόν έρυθρώς
κεχρωματισμένον ήμικυκλικόν άνθέμιον, έφ ού
ύπάρχουσιν άναγεγλυμμένα τρία φύλλα μεταξύ δύο
έλίκων. Τό οπίσθιον καί τά πλάγια της ακροκερά-
μου, φέρουσι κακόν μέλαν γάνωμα. Ομοιας ακροκε-
ράμου ευρέθησαν λείψανα καί έπι του Κωτίλου 2.
1 ΑΕ ε. ά'. σελ. 162.
3 ΑΕ I. όί. σελ. 164 είκ. 4. Σφίγγες άντωποι δεν ε'νε σπάνιαι
Το εν Βάσσαις άρχαιότερον ιερόν τον Απόλλωνος νπο Κ. Κουροννιώτου.
276
Έπι του στρώματος τούτου ήτο το έδαφος τοΟ
αρχαιοτέρου ίεροΰ, δλη δέ ή ανωτέρω τούτου έπί-
γωσις έχουσα πάχος 'ΙΌΟ περίπου προς Β και
Ί'50-2'00 προς Ν έπεσωρεύθη, δτε κατεσκευά-
σθη το έπίπεδον προς ίσοπέδωσιν τοΟ χώρου περί
τον νεώτερον ναόν. ΤοΟτο μαρτυρεί ή σύστασις
αύτη της έπιχώσεως άποτελουμένης κατά το πλεί-
στον εκ της λατύπης της προκυψάσης έκ της κα-
τεργασίας των προ; οίκοδομήν τοΟ ναοΰ τούτου
χρησιμοποιηθέντων λίθων.
Και έν τη έπιχώσει ταύτη ύπήρχον εύρήματα,
ήσαν όμως πολλώ σπανιώτερα και συνίσταντο και
ταΰτα έκ των αύτών πραγμάτων, άτινα εύρίσκοντο
καί έντός του επί τοΟ φυσικού εδάφους αρχαίου
στρώματος, σπουδαία ο' δμως δια την χρονολο-
γίαν της έπιχώσεως ταύτης εΐσι δύο πήλινα τεμά-
χια εύοεθέντα έν αύτη παρά την ΒΔ γωνίαν τοΟ
ναοΰ.Τό έν εϊνε μικρόν τεμάχιον έρυθρομόρφου ατ-
τικού ληκυθίου (είκ. 3 δεξιά), έφ'ού εΐκονίζετο γυνή
ΕΙκών 3 Πήλινα εκ της παρά τον ναόν έπιχώσεως.
τρέχουσα προς δεξιά και προ αύτής βωμός (κάλα-
θος;), και τμήμα πήλινου προσωπείου έξ εκείνων,
άτινα έν μεγάλω άριθμω ευρέθησαν 6π' έμοΟ τφ
1902 έπι τής·κορυφής του Κωτίλου ι. Αμφότερα
άνήκουσιν εις τους μετά τά μέσα της η"ΐ{ έκατον-
ταετηρίδος χρόνους, δηλαδή περίπου εις τους χρά-
1 ΑΕ 1903 σελ. 167-8 είκ. 5.
νους, δτε κατά τήν παράδοσιν έκτίζετο πιθανώτατα
Ό νεώτερος ναός.
Έπι των χρόνων του αρχαιοτέρου ίεροΰ ό χώ-
ρος ήτο μία μικρά κοιλάς (βάσσα) άνοικτή προς Ν,
όμοια προς τάς πολλάς έξ ών αποτελείται και έ'λαβε
τό όνομα τό παρά τήν κορυφήν του Κωτίλου χω-
ρίον. Έπι τοΟ μυχοΰ ταύτης κατά τό ΒΑ ΰπήρχεν
ολίγος επίπεδος οπωσδήποτε χώρος καί έπι τούτου
ήτο ιδρυμένος ό ναός, άπλοΰν μετρίου μεγέθους
οικοδόμημα άνευ κιόνων ή άλλων λίθινων αρχιτε-
κτονικών κοσμημάτων, δμοιον προς τους έπι τοΰ
Κωτίλου ναούς 1. Πλησίον αύτοΟ θά ύπήρχε βω-
μός ή χώρός τις ώρισμένος εις θυσίας, έξ ού προ-
έρχονται κατά τό πλείστον τά αναθήματα και τό
έν τη ΒΔ γωνία τοΰ ναοΟ εύρεθέν στρώμα μεθ'ύπο-
λειμμάτων πυρών. Προς οίκοδομήν του νεωτέρου
μεγαλοπρεπούς ναοΟ ό ύπάρχων έπίπεδος χώρος δεν
ήρκει, ήναγκάσθησαν δέ τότε, δπως έπεκτείνωσι τόν
χώρον τοΰτον προς Ν και Δ, νά κατασκευάσωσι τό
μέγα τεχνητόν έπίπεδον ύψώνοντες κατά πολύ τό
έδαφος της κοιλαδίσκης. Ό παλαιός ναός, άν μη
ήτο ήδη δι οιονδήποτε λόγον κατεστραμμένος, κα-
τερρίφθη τότε. Λείψανα τοΰ οικοδομήματος τοΟ αρ-
χαιοτέρου τούτου ναοΰ είνε μόνον δλίγα τεμάχια
κοίλων ήμισωληνοειδών κεραμίδων, τεμάχια με-
γάλου ακρωτηρίου ομοίου προς τό του Ηραίου της
'Ολυμπίας, άτινα θέλουσι δημοσιευθή βραδύτερον,
και έλάχιστα τεμάχια άκροκεράμων (είκ. 4 και 5),
έφ ών ήσαν άνάγλυπτοι δύο άντωποι Σφίγγες, φέ-
ρουσαι επί κεφαλής ύψηλόν πόλον, καθήμεναι καί
εχουσαι αντιστοίχως ΰψωμένον ένα τών προσθίων
ποδών. Τά σώματα τών Σφιγγών τούτων εϊνε ερυ-
θρά, έρυθρα'ι δ' άκτινωταί γραμμαι ΰπάρχουσι καί
έπι του πόλου. Προς πλήρωσιν τοΟ κενού" χώρου
ύπάρχουσι μικροί άνάγλυπτοι κύκλοι ομοίως έρυ-
θρώς κεχρωματισμένοι, κατά δέ τό κάτω άκρον
της ακροκεράμου υπάρχει μία ερυθρά κυματοειδής
γραμμή. Ώς κορυφή χρησιμεύει μικρόν έρυθρώς
κεχρωματισμένον ήμικυκλικόν άνθέμιον, έφ ού
ύπάρχουσιν άναγεγλυμμένα τρία φύλλα μεταξύ δύο
έλίκων. Τό οπίσθιον καί τά πλάγια της ακροκερά-
μου, φέρουσι κακόν μέλαν γάνωμα. Ομοιας ακροκε-
ράμου ευρέθησαν λείψανα καί έπι του Κωτίλου 2.
1 ΑΕ ε. ά'. σελ. 162.
3 ΑΕ I. όί. σελ. 164 είκ. 4. Σφίγγες άντωποι δεν ε'νε σπάνιαι