DOI Artikel:
Keramopulos, Antōnios D.: Eikones polemistōn tēs en Dēliō machēs (424 p. Ch.)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14367#0020
10 Κεραμόπονλλος· Πολεμισταϊ της εν Αηλίφ μάχης.
Α Ε 1920
τι ώς εις την έκ τοΟ αύτου προαστίου προερχο-
μένην άναθηματικήν στήλην του Εύμήδους ('^ρχ.
ζίβΛτ. 1916 σ. 251). Αριστερά τών τεκτονικών
τούτων στοιχείων της προσόψεως εκτείνεται το
ύπόλοιπον μέρος της κυρίας εικόνος: 'Επί θρόνου
μετ' άνακλίσεως, κροσσωτώς έσκευασμένου τήν
εδραν, κάθηται μορφή γυναικεία, ώς εστίν εικάσαι
έκ του μακροΰ χιτώνος, προ ταύτης οέ ίσταται
έτερα όρΟία έπίσης γυναικεία καί, άν κρίνωμεν έκ
του εικαζομένου μεγάλου πλάτους της στήλης,
θά ύπηρχον καί άλλαι μορφαί άριστερώτερα έπι
τοΟ άπολομενου μέρους αυτής. Όπισθεν του θρό-
νου μικρός παις, ποδήρες άχειρίδωτον ίμάτιον
περιβεβλημένος1, ασχολείται περί τι, όπερ δύνα-
ται νά εινε χειραμάξιόν τι παιδικόν ώς εις τάς
παιδικάς αγγειογραφίας ή άλλο τι τοιούτον όργα-
νον (κατ' άρχάς ειχον σκεφθή σ^οχ^)' άλλά πι-
στεύο) μάλλον, ό'τι πρόκειται περί άλεκτρυονομα-
-/ίας, τοΟ ένός αλέκτορος ισταμένου χαμαί του δ'
έτερου κρατουμένου υπό της δεξιάς χειρός τοΰ παι-
δός' ή αριστερά ίσως κρατεί ραβδίον ή κλάδον. Αί
γραμμαί αί δηλοΰσαι πτυχάς ιματίων ή άλλας λε-
πτομέρειας εινε τόσον άραιαί, ώστε πρέπει νά συμ-
περάνωμεν, οτι όχι μόνον χρώματα, άλλά και διά-
φοροι τόνοι χρωμάτων ήσαν άναγκαΤοι προς συμ-
πλήρωσιν της εικόνος.
Πιστεύω, ό'τι τό έργον τοΰτο έξήλθεν έκ τοΟ
αύτου εργαστηρίου, έξ ού και αί ανωτέρω περι-
γραφεΐσαι ή μνημονευθεΐσαι στήλαι, άλλ' εχει
τούτο τό ίδιον γνώρισμα, ότι ή χάραξις αύτοΰ
εινε ελλιπεστέρα, τοΟ τεχνίτου άφιεμένου μάλλον
εις τήν γραφήν. Τό έργον θά εινε τών πρωίμων
του τεχνίτου, άλλά διά τάς ογκηράς κατά τά άκρα
πτυχάς, άς βλέπομεν υπό τον θρόνον, και άς γινώ-
σκομεν εσχάτως έκ του δοΙίΓδάθΓ ^ανδ. 1914,
127 έξ. 160 έξ.) ώς μέχρι τοΟ Μίκωνος, συγχρό-
νου του Άγλαοφώντος—πατρός του Πολυγνώτου
(αύτ. 1915, 117 έξ.) — άνακτέας, νεώτερον του
460 π. Χ.
1 Όμοίαν στολήν φέρει ό παις τη; κρητικής στήλης (ΜβΠΙΟνίβ
άβΐ 7?. ίϊΐδΐίϊηΐο Ζ,οηΐϋανάο 1912 πίν, VI είκ. 15, ον ό έκδο-
της ΡβΓΠΪΘΓ αυτ. 220 ερμηνεύει <ος τον Ιχθρόν τοΰ κυρίου προ-
σώπου της στήλης κατά άμέλειαν τοΰ νο'αου τοΰ ίσοκεφαλισμοΰ, συμ-
φώνως δε πρός άλλον παλαιόν νόμο ν άνατολικόν και ελληνικών εΐκο-
νισΟέντα μικρότερον. Ή στολή και έκεϊ όμοία ούσα καί δή καί δαν-
τελλωτή, δεικνύει, νομίζω, οτι προ'κειται περί παιδός σεβίζοντος τον
ήρωα.
Τό τεμάχιον της στήλης του Κοιράνου (άνιυ σ.
8 εϊκ. 2), όπερ μετήνεγκον εις τό μουσεΐον τών
Θηβών φέρει αριθμ. εύρετ. Τανάγρας 1392 καί
έπιγραφήν ΚΟΙΚΑΝΟ$, ύφ' ήν σώζεται μέρος
μόνον, τό άνω, χαράκτης παραστάσεως πολεμι-
στοΰ κρανοφόρου έστραμμένου προς δεξιά ώς ό
Ρύγχων και Ό Μνάσων. Εχει ύψ. 0.44, πλ. 0.58,
πάχ. 0.17 ήτοι όσον περίπου ή επομένη στήλη
του Σαυγένους. Ή εργασία εινε άδρά και προσο-
μοία τη του Παγχάρους, ελλείπει δε μέγα μέρος
αύτής και έπι του σωθέντος μέρους, ένεκα πιθα-
νώς τών καιρικών επιδράσεων, έπειδή ή στήλη
ήτο έκτεθειμένη εν τη αύλη μόνον τοΰ μουσείου
του Σχηματαρίου υπέρ τά 20 ετη. Τό πυρίτιον
τών τοιούτων τιτανωδών λίθων, όταν δέν καλύ-
πτονται υπό χρωμάτων, ένούμενον |«.ετά τοΰ οξυ-
γόνου της ατμοσφαίρας προξενεί φθοράν εις τήν
έπιφάνειαν αυτών.
Ή στήλη του Σαυγένους (πίν. 2), προερχομένη
έπίσης έκ τών νεκροταφείων της Τανάγρας, άπέ-
κειτο ώσαύτιυς εις το μουσεΐον τοΰ χωρίου Σχη-
ματαρίου, όθεν μετεκομίσθη ύπ' έμοΰ τό 1910 εις
Θήβας. Πότε άνεσκάφη και πότε έκομίσθη εις τό
Σχηματάριον, εινε άγνωστον. Βεβαίως όμως προ
του 1891" διότι κατά τό έτος τούτο κατεγράφη
ύπ' άριθ. 1838 εις το εύρετήριον της συλλογής,
συνταχθέν υπό του Δ. Δ. Κώνστα κατ' έντολήν
της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Άπέκειτο λοιπόν
έν τη αύλη τοΟ μουσείου έκτεθειμένη έπι 20 του-
λάχιστον ετη εις τήν βροχήν και πάσας τάς και-
ρικάς βλάβας. Ή χαρακτή παράστασις, ήν φέρει,
έκαλύπτετο έν μέρει, μάλιστα τφ άνω, υπό ύδα-
τογενών καθιζημάτων, άπομακρυνθέντων ήδη, καί
διέλαθε τους ίδόντας αυτήν. Εινε ανέκδοτος έντε-
λώς, έν δε τώ εύρετηρίω Τανάγρας κατεγράφη
άπλώς ώς στήλη επιτύμβια φέρουσα τήν έπιγρα-
φήν $ ΑΥ-ΓΕΝΕ$ (=Σωγένης). "Εχει ύψ. 1.23,
πλ. 0.71-0.77 (κάτω) και πάχος 0.15 περίπου.
"Ενεκα της φθοράς της επιφανείας της στήλης
δυσκόλως και μετ' άναποφεύκτων ατελειών έγέ-
νετο και τό άντίγραφον του Σαυγένους, άλλ' αί
άτέλειαι παρακωλύουσιν ήττον μεν τήν κατανόη-
σιν του περιεχομένου της εικόνος, μάλλον δε τήν
περί της καλλιτεχνικής αύτου άξιας κρίσιν.
Ή έπιγραφή τοΰ όνόματος καί παλαιογραφικώς
Α Ε 1920
τι ώς εις την έκ τοΟ αύτου προαστίου προερχο-
μένην άναθηματικήν στήλην του Εύμήδους ('^ρχ.
ζίβΛτ. 1916 σ. 251). Αριστερά τών τεκτονικών
τούτων στοιχείων της προσόψεως εκτείνεται το
ύπόλοιπον μέρος της κυρίας εικόνος: 'Επί θρόνου
μετ' άνακλίσεως, κροσσωτώς έσκευασμένου τήν
εδραν, κάθηται μορφή γυναικεία, ώς εστίν εικάσαι
έκ του μακροΰ χιτώνος, προ ταύτης οέ ίσταται
έτερα όρΟία έπίσης γυναικεία καί, άν κρίνωμεν έκ
του εικαζομένου μεγάλου πλάτους της στήλης,
θά ύπηρχον καί άλλαι μορφαί άριστερώτερα έπι
τοΟ άπολομενου μέρους αυτής. Όπισθεν του θρό-
νου μικρός παις, ποδήρες άχειρίδωτον ίμάτιον
περιβεβλημένος1, ασχολείται περί τι, όπερ δύνα-
ται νά εινε χειραμάξιόν τι παιδικόν ώς εις τάς
παιδικάς αγγειογραφίας ή άλλο τι τοιούτον όργα-
νον (κατ' άρχάς ειχον σκεφθή σ^οχ^)' άλλά πι-
στεύο) μάλλον, ό'τι πρόκειται περί άλεκτρυονομα-
-/ίας, τοΟ ένός αλέκτορος ισταμένου χαμαί του δ'
έτερου κρατουμένου υπό της δεξιάς χειρός τοΰ παι-
δός' ή αριστερά ίσως κρατεί ραβδίον ή κλάδον. Αί
γραμμαί αί δηλοΰσαι πτυχάς ιματίων ή άλλας λε-
πτομέρειας εινε τόσον άραιαί, ώστε πρέπει νά συμ-
περάνωμεν, οτι όχι μόνον χρώματα, άλλά και διά-
φοροι τόνοι χρωμάτων ήσαν άναγκαΤοι προς συμ-
πλήρωσιν της εικόνος.
Πιστεύω, ό'τι τό έργον τοΰτο έξήλθεν έκ τοΟ
αύτου εργαστηρίου, έξ ού και αί ανωτέρω περι-
γραφεΐσαι ή μνημονευθεΐσαι στήλαι, άλλ' εχει
τούτο τό ίδιον γνώρισμα, ότι ή χάραξις αύτοΰ
εινε ελλιπεστέρα, τοΟ τεχνίτου άφιεμένου μάλλον
εις τήν γραφήν. Τό έργον θά εινε τών πρωίμων
του τεχνίτου, άλλά διά τάς ογκηράς κατά τά άκρα
πτυχάς, άς βλέπομεν υπό τον θρόνον, και άς γινώ-
σκομεν εσχάτως έκ του δοΙίΓδάθΓ ^ανδ. 1914,
127 έξ. 160 έξ.) ώς μέχρι τοΟ Μίκωνος, συγχρό-
νου του Άγλαοφώντος—πατρός του Πολυγνώτου
(αύτ. 1915, 117 έξ.) — άνακτέας, νεώτερον του
460 π. Χ.
1 Όμοίαν στολήν φέρει ό παις τη; κρητικής στήλης (ΜβΠΙΟνίβ
άβΐ 7?. ίϊΐδΐίϊηΐο Ζ,οηΐϋανάο 1912 πίν, VI είκ. 15, ον ό έκδο-
της ΡβΓΠΪΘΓ αυτ. 220 ερμηνεύει <ος τον Ιχθρόν τοΰ κυρίου προ-
σώπου της στήλης κατά άμέλειαν τοΰ νο'αου τοΰ ίσοκεφαλισμοΰ, συμ-
φώνως δε πρός άλλον παλαιόν νόμο ν άνατολικόν και ελληνικών εΐκο-
νισΟέντα μικρότερον. Ή στολή και έκεϊ όμοία ούσα καί δή καί δαν-
τελλωτή, δεικνύει, νομίζω, οτι προ'κειται περί παιδός σεβίζοντος τον
ήρωα.
Τό τεμάχιον της στήλης του Κοιράνου (άνιυ σ.
8 εϊκ. 2), όπερ μετήνεγκον εις τό μουσεΐον τών
Θηβών φέρει αριθμ. εύρετ. Τανάγρας 1392 καί
έπιγραφήν ΚΟΙΚΑΝΟ$, ύφ' ήν σώζεται μέρος
μόνον, τό άνω, χαράκτης παραστάσεως πολεμι-
στοΰ κρανοφόρου έστραμμένου προς δεξιά ώς ό
Ρύγχων και Ό Μνάσων. Εχει ύψ. 0.44, πλ. 0.58,
πάχ. 0.17 ήτοι όσον περίπου ή επομένη στήλη
του Σαυγένους. Ή εργασία εινε άδρά και προσο-
μοία τη του Παγχάρους, ελλείπει δε μέγα μέρος
αύτής και έπι του σωθέντος μέρους, ένεκα πιθα-
νώς τών καιρικών επιδράσεων, έπειδή ή στήλη
ήτο έκτεθειμένη εν τη αύλη μόνον τοΰ μουσείου
του Σχηματαρίου υπέρ τά 20 ετη. Τό πυρίτιον
τών τοιούτων τιτανωδών λίθων, όταν δέν καλύ-
πτονται υπό χρωμάτων, ένούμενον |«.ετά τοΰ οξυ-
γόνου της ατμοσφαίρας προξενεί φθοράν εις τήν
έπιφάνειαν αυτών.
Ή στήλη του Σαυγένους (πίν. 2), προερχομένη
έπίσης έκ τών νεκροταφείων της Τανάγρας, άπέ-
κειτο ώσαύτιυς εις το μουσεΐον τοΰ χωρίου Σχη-
ματαρίου, όθεν μετεκομίσθη ύπ' έμοΰ τό 1910 εις
Θήβας. Πότε άνεσκάφη και πότε έκομίσθη εις τό
Σχηματάριον, εινε άγνωστον. Βεβαίως όμως προ
του 1891" διότι κατά τό έτος τούτο κατεγράφη
ύπ' άριθ. 1838 εις το εύρετήριον της συλλογής,
συνταχθέν υπό του Δ. Δ. Κώνστα κατ' έντολήν
της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Άπέκειτο λοιπόν
έν τη αύλη τοΟ μουσείου έκτεθειμένη έπι 20 του-
λάχιστον ετη εις τήν βροχήν και πάσας τάς και-
ρικάς βλάβας. Ή χαρακτή παράστασις, ήν φέρει,
έκαλύπτετο έν μέρει, μάλιστα τφ άνω, υπό ύδα-
τογενών καθιζημάτων, άπομακρυνθέντων ήδη, καί
διέλαθε τους ίδόντας αυτήν. Εινε ανέκδοτος έντε-
λώς, έν δε τώ εύρετηρίω Τανάγρας κατεγράφη
άπλώς ώς στήλη επιτύμβια φέρουσα τήν έπιγρα-
φήν $ ΑΥ-ΓΕΝΕ$ (=Σωγένης). "Εχει ύψ. 1.23,
πλ. 0.71-0.77 (κάτω) και πάχος 0.15 περίπου.
"Ενεκα της φθοράς της επιφανείας της στήλης
δυσκόλως και μετ' άναποφεύκτων ατελειών έγέ-
νετο και τό άντίγραφον του Σαυγένους, άλλ' αί
άτέλειαι παρακωλύουσιν ήττον μεν τήν κατανόη-
σιν του περιεχομένου της εικόνος, μάλλον δε τήν
περί της καλλιτεχνικής αύτου άξιας κρίσιν.
Ή έπιγραφή τοΰ όνόματος καί παλαιογραφικώς