DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Lubiak, Jarosław: O widmowości w sztuce: współczesna estetyka, etyka i polityka sztuk wizualnych w Polsce
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28196#0242
240
JAROSŁAW LUB LAK
przed cennymi dziełami, gwarantując, iż odbiorca nie przekroczy granicy
kontaktu wzrokowego. W Cysternie zadaniem pachołków jest wyzwala-
nie wyobraźni, mają one skłonić widzów do tego, aby stworzyli sobie ob-
raz tego, czego nie mogą zobaczyć. Wyobraźnia nie jest tu zatem władzą
syntetyzowania danych zmysłowych (Kant), nie jest też zdolnością de-
formowania obrazów (Bachelard), jest raczej mocą ich wywoływania.
Czekalska + Golec stwarzają sytuację, która ma skłonić widza do tego,
aby wywołał w swojej wyobraźni obrazy tego, co niewidzialne, na takiej
zasadzie, na jakiej wywołuje się zjawy. Projektują zatem powstanie ob-
razu, który nie będzie osadzony w czymkolwiek postrzegalnym zmysło-
wo, projektują powstanie obrazów całkowicie pozazmysłowych.
7. Tatiana Czekalska + Leszek Golec, T. Atrica. Przeobrażenieniezupełne, Cysterna Wodna,
Centrum Sztuki Współczesnej - Zamek Ujazdowski, Warszawa, 2004. Fot. autorów
Praca wyobraźni ma prowadzić do otwarcia na to, co radykalnie in-
ne. W tym przypadku konkretnie do otwarcia na to, co zwierzęce.
Wszystkie jednak działania sztuki niematerialnej czy niezmysłowej im-
plikują otwarcie - dokonywane przez pracę wyobraźni otwarcie na to, co
inne. A tym innym jest najogólniej rzecz biorąc to, co niewidzialne.
Przeobrażenieniezupełne Tatiany Czekalskiej i Leszka Golca wyłania
się jednak ze szczególnej etyki - z etyki życia, której artyści hołdują.
Uzupełnieniem dla niewidzialnego performensu była zmiana oznakowań
przeciwpożarowych w cysternie. W ich wersji schematyczną postać bie-
gnącego człowieka prowadzi w tej ewakuacji schematyczna postać psa.
Można powiedzieć, że Czekalska i Golec proponują odwrócenie relacji,
którą ustanowił Heidegger we Wprowadzeniu do metafizyki. Derrida
JAROSŁAW LUB LAK
przed cennymi dziełami, gwarantując, iż odbiorca nie przekroczy granicy
kontaktu wzrokowego. W Cysternie zadaniem pachołków jest wyzwala-
nie wyobraźni, mają one skłonić widzów do tego, aby stworzyli sobie ob-
raz tego, czego nie mogą zobaczyć. Wyobraźnia nie jest tu zatem władzą
syntetyzowania danych zmysłowych (Kant), nie jest też zdolnością de-
formowania obrazów (Bachelard), jest raczej mocą ich wywoływania.
Czekalska + Golec stwarzają sytuację, która ma skłonić widza do tego,
aby wywołał w swojej wyobraźni obrazy tego, co niewidzialne, na takiej
zasadzie, na jakiej wywołuje się zjawy. Projektują zatem powstanie ob-
razu, który nie będzie osadzony w czymkolwiek postrzegalnym zmysło-
wo, projektują powstanie obrazów całkowicie pozazmysłowych.
7. Tatiana Czekalska + Leszek Golec, T. Atrica. Przeobrażenieniezupełne, Cysterna Wodna,
Centrum Sztuki Współczesnej - Zamek Ujazdowski, Warszawa, 2004. Fot. autorów
Praca wyobraźni ma prowadzić do otwarcia na to, co radykalnie in-
ne. W tym przypadku konkretnie do otwarcia na to, co zwierzęce.
Wszystkie jednak działania sztuki niematerialnej czy niezmysłowej im-
plikują otwarcie - dokonywane przez pracę wyobraźni otwarcie na to, co
inne. A tym innym jest najogólniej rzecz biorąc to, co niewidzialne.
Przeobrażenieniezupełne Tatiany Czekalskiej i Leszka Golca wyłania
się jednak ze szczególnej etyki - z etyki życia, której artyści hołdują.
Uzupełnieniem dla niewidzialnego performensu była zmiana oznakowań
przeciwpożarowych w cysternie. W ich wersji schematyczną postać bie-
gnącego człowieka prowadzi w tej ewakuacji schematyczna postać psa.
Można powiedzieć, że Czekalska i Golec proponują odwrócenie relacji,
którą ustanowił Heidegger we Wprowadzeniu do metafizyki. Derrida