DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Lubiak, Jarosław: O widmowości w sztuce: współczesna estetyka, etyka i polityka sztuk wizualnych w Polsce
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28196#0245
O WIDMOWOŚCI W SZTUCE
243
bardziej drapieżny wizerunek, osiągnięty za pomocą sumarycznej grafiki
komputerowych programów. Strony internetowe były również jej plat-
formą programową, tu internauci mogli wpisywać swoje postulaty, te zaś
tworzyły wyborczy program kandydatki. Jej mityngi wyborcze zorgani-
zowano w kilku miastach polski, a nawet w Berlinie.
Jak dotąd, mógłby to być opis zupełnie banalnej kampanii jednego
z wielu kandydatów, poza płcią nic nie wyróżniałoby kandydatki od po-
zostałych kandydatur zarejestrowanych wówczas w Państwowej Komisji
Wyborczej. A przecież Wiktoria Cukt nie była niczym innym jak elektro-
nicznie generowaną zjawą. Komputerowo renderowany wizerunek obda-
rzony był nawet głosem - elektroniczny generator mowy pozwalał temu
fantomowi odczytywać swój program wyborczy. Ta niebywała bliskość
wizerunków tworzonych dla polityków z wirtualnym widmem, odsłania
w najdosłowniejszy sposób wirtualizację i medializację całej sfery pu-
blicznej. Jeśli Wiktoria Cukt - program komputerowy opracowany przez
CUKT - mogła z powodzeniem stanąć w szranki z wizerunkami innych
polityków, to dlatego, że to wyłącznie wizerunki i nic innego, wybiera się
we współczesnych tele-techno-medialnych demokracjach. Jeśli politycy
przestali być realnymi osobami, stając się precyzyjnie zaprojektowanymi
medialnymi wizerunkami, to wtedy nie jest tak (jakby mogło się wyda-
wać), że wirtualna zjawa Wiktorii Cukt nawiedza z zewnątrz realny
świat polityki. Jest dokładnie odwrotnie: zjawa ta mogła się pojawić, bo
świat polityki już dawno się uwidmowił. Wiktoria Cukt jest zatem zjawą
wśród innych zjaw, z tym że w jej przypadku, jedynie w jej przypadku,
ten mechanizm został ujawniony. Jedno ze zdjęć dokumentujących kam-
panię zestawia billboard prezentujący jej wizerunek z billboardem pre-
zentującym wizerunek innego polityka. To zestawienie szczególnie ostro
ujawnia panującą mistyfikację: ona prezentuje się w całej swej sztuczno-
ści, on pozoruje naturalność.
CUKT nie ograniczył się jedynie do obnażenia spektakularno-symu-
lacyjnego charakteru współczesnej sfery politycznej. Podjął się symbo-
licznej interwencji w ten porządek. W dniu wyborów, a więc niejako ła-
miąc ciszę wyborczą, w Muzeum Sztuki w Łodzi Wiktoria Cukt prezen-
towała swój program wyborczy, zaś urzędnicy CUKT-u rozdawali karty
wyborcze, na których do listy dwunastu pretendentów zarejestrowanych
oficjalnie w Państwowej Komisji Wyborczej dołączone było na pierwszym
miejscu listy nazwisko wirtualnej kandydatki. Artyści zachęcali do
wrzucania tych sfingowanych kart do urn wyborczych zamiast kart
otrzymanych w lokalach wyborczych. Wirtualna zjawa, widmowa postać
polityczna, miała wywołać polityczny efekt - wrzucenie nielegalnej karty
stanowiło wotum nieufności wobec systemu politycznego, ale nie w imię
powrotu do realności, przeciwnie w imię intensyfikacji sztuczności. Hasło
243
bardziej drapieżny wizerunek, osiągnięty za pomocą sumarycznej grafiki
komputerowych programów. Strony internetowe były również jej plat-
formą programową, tu internauci mogli wpisywać swoje postulaty, te zaś
tworzyły wyborczy program kandydatki. Jej mityngi wyborcze zorgani-
zowano w kilku miastach polski, a nawet w Berlinie.
Jak dotąd, mógłby to być opis zupełnie banalnej kampanii jednego
z wielu kandydatów, poza płcią nic nie wyróżniałoby kandydatki od po-
zostałych kandydatur zarejestrowanych wówczas w Państwowej Komisji
Wyborczej. A przecież Wiktoria Cukt nie była niczym innym jak elektro-
nicznie generowaną zjawą. Komputerowo renderowany wizerunek obda-
rzony był nawet głosem - elektroniczny generator mowy pozwalał temu
fantomowi odczytywać swój program wyborczy. Ta niebywała bliskość
wizerunków tworzonych dla polityków z wirtualnym widmem, odsłania
w najdosłowniejszy sposób wirtualizację i medializację całej sfery pu-
blicznej. Jeśli Wiktoria Cukt - program komputerowy opracowany przez
CUKT - mogła z powodzeniem stanąć w szranki z wizerunkami innych
polityków, to dlatego, że to wyłącznie wizerunki i nic innego, wybiera się
we współczesnych tele-techno-medialnych demokracjach. Jeśli politycy
przestali być realnymi osobami, stając się precyzyjnie zaprojektowanymi
medialnymi wizerunkami, to wtedy nie jest tak (jakby mogło się wyda-
wać), że wirtualna zjawa Wiktorii Cukt nawiedza z zewnątrz realny
świat polityki. Jest dokładnie odwrotnie: zjawa ta mogła się pojawić, bo
świat polityki już dawno się uwidmowił. Wiktoria Cukt jest zatem zjawą
wśród innych zjaw, z tym że w jej przypadku, jedynie w jej przypadku,
ten mechanizm został ujawniony. Jedno ze zdjęć dokumentujących kam-
panię zestawia billboard prezentujący jej wizerunek z billboardem pre-
zentującym wizerunek innego polityka. To zestawienie szczególnie ostro
ujawnia panującą mistyfikację: ona prezentuje się w całej swej sztuczno-
ści, on pozoruje naturalność.
CUKT nie ograniczył się jedynie do obnażenia spektakularno-symu-
lacyjnego charakteru współczesnej sfery politycznej. Podjął się symbo-
licznej interwencji w ten porządek. W dniu wyborów, a więc niejako ła-
miąc ciszę wyborczą, w Muzeum Sztuki w Łodzi Wiktoria Cukt prezen-
towała swój program wyborczy, zaś urzędnicy CUKT-u rozdawali karty
wyborcze, na których do listy dwunastu pretendentów zarejestrowanych
oficjalnie w Państwowej Komisji Wyborczej dołączone było na pierwszym
miejscu listy nazwisko wirtualnej kandydatki. Artyści zachęcali do
wrzucania tych sfingowanych kart do urn wyborczych zamiast kart
otrzymanych w lokalach wyborczych. Wirtualna zjawa, widmowa postać
polityczna, miała wywołać polityczny efekt - wrzucenie nielegalnej karty
stanowiło wotum nieufności wobec systemu politycznego, ale nie w imię
powrotu do realności, przeciwnie w imię intensyfikacji sztuczności. Hasło