DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.47030#0031
§§ERTIVS iam agitur annus,Principes illustrissimi,dum mandatis vestris pai
reo: dumqj tam religioso,tam memorabili vestrae pietatis desiderio,atqj
proposito,satissacere,& respondere,summa ope studeo,atque nitor. Cum
enim ego potissimum delectus, & ob hoc liberali,perpetuoque stipendio
condonatus fuerim, vt Boiorum clarissima quaeque facinora literarum
EPISTOLA DEDICATORIA,
ILLUSTRISSIMIS PRINCIPIBUS,
WILHELMO, LVDOVICO,ET ERNESTO,
patribus germanis, praefetiispraetorio Rheni, fitperioris, inferionsque Boiariae ducibus
D. N. N. N. ftuis clementijf. atque indulgentijji
IOANNES AVENTINVS S. D.
aeternitati commendarem, seu potius consecrarem : non committen-
dum putaui, quo aut expedlaticnem mei sallerem, aut sumtus,impensaeque perderentur»
Religio insuper mihi suit, rem tam immensam, & maiorem priuatis opibus, non sua cura,
ac industria,sedillotis (vt aiunt) manibus aggredi,atque tradlare. Pro virili itaque parte la-
boratu : multa tuli,feci, sudaui, & alii: totam Boioariam perlustraui, omnia contubernia
lacerdotum penetraui: scrinia, publicas bibliothecas omnes curiosius perscrutatus sum:
libellos, codicillos, donaria,commentariosffastos, annales omnium gentium, diplomata,
instrumenta publica,& priuata euolui: ligna, Iaera, lapides, trophaea, epigrammata sepul-
crorum, picluras,inseriptiones,titulos,templa,omnia deniqj antiquitatis monumenta ex-
ploraui,atqj perspexi: nihil intablum,nihil intentatum reliqui. Omne genus seriptorum
excussi, omnes pene angulos perreptaui: vbi certa deerant monumenta,samae rerum (Ie-
rimus. Omissis tamen,quae poeticis fabulis magis decora, quam incorruptae rerum gesta-
rum veritati accommoda fuerant. Datur haec venia antiquitati,vt fabulosa veris miscendo
primordiasuaaugustiorafaciat; alloqui etiam (quemadmodum de sabulis,&obscura opi-
nione collefta,&deprauata) veritas a vulgo solct variis sermonibus dissipata corrumpi:
nullo non addente aliquid adid,quodaudiuit. Veterum, dirutammq, vrbium & arcium
vestigia (quarum nomina apud Ptolomaeum, caeterosq; illustres autorescommemoran-
tur)inveni ex diligentissimapassuum,segmentorum,partium comparatione, & obseruati-
onc indagaui : sine quibus-id negotii sibisumere,hominis estimprudentis, & intempe-
ranter abutentis otio,atqj clementia principum. Fateor,nec inficias eo, duram admodum
cepiprouinciam: Sed haud inuita (vt mea quidem fert opinio) Minerua, repugnanteue
natura. Nempe bonam partem aetatis,patrimonii, valetudinis perlustrando Germani- Auerftn™
am,Gallias,Italiam,Sarmatiam, Pannoniam exhausi: longo quoqj tempore mathematicis
operam dedi. Indea studio ad aulam latus sum: vbi licet docendi ossicio occupatus fuerim,
luccessiuis tamen illa horis curaui. Quando vero huiuscemodi munere docendi defun-
<ftus,rudeqj donatus sum,non suit consilium, socordia atqj de si dia bonum otium contere¬
re,sed iussiu vestro atqj mandato, Principum maximi, slatui annales Boiorum perseribere.
Res praeclara,magnisica,& generosis animis digna,mortuis vitam dare,obsoletis nitorem,
obscuris lucem,dubiis sidem,mortalibus immortalitatem. Quis porro tam iniquus rerum 'Hrstoriae
aestimatdr erit,qui neget rerum gestarum memoriam(praeterid,quod omnibus aetatibus
dulcis& iucunda est) reipublicae esse vtilisfimam? cum eam ob rem senes prudentiores sint
adolescenmlis: & nihil eorum,quae ante te acia siant,scire,id sitsemper puerum esse.Mihi
enim vero diuinarum literarum thesaurum perserutanti,compertum est,Deum Opt.Max»
vt donum peculiare, sacrumqj solis sacrosanctis vatibus seribendae hisloriae officium con-
cessisse. Vbi tanquaminspeculo vitas omnium vnusquisque nostram inspicit, atque ex
aliis sumit exemplum sibi, & quid facio opus sit,admonetur. Videt quisque aperte, quam
caduca,quam ssuxa, quam fragilis sit diuitiarum,& potentiae gloria,quam breui dilabatur:
pietatem vero atqj virtutem esse claram atqj aeternam, per quam pro mortalibus immor-
tales,deosqj fieri liceat,vel imperitus animaduertit, atqj plane sentit. Proinde, Principes
illustrissimi, opto,vti quae vobis placuerint,Chrislus Dominus, Deusque nosler adprobet,
beneque evenire sinat,&coeptis tanti operis, quod vestris auspiciis cudimus, quod vobis
dedicamus, aspiret.
Verum antequam initium narrandi faciam,opcrae pretium (vt opinor) facturus sum, si aw^aa
propria nomina,quibus maiores noslros vsos fuisse reperio, secundum ordinem literarum turae stiii-
comm emor em,atque interpretatus fuero (a). Plurimum lucis ea res diligentius inquisitataj!'
adfert hifloriae: neglecla tenebras offundit,infinitos parit errores. Non v no loco admo-
* ner
(a) Ista nomenclaturapjti Auentinus eam vacat jn hac editione ad calcem operis eft. adieffla.,
reo: dumqj tam religioso,tam memorabili vestrae pietatis desiderio,atqj
proposito,satissacere,& respondere,summa ope studeo,atque nitor. Cum
enim ego potissimum delectus, & ob hoc liberali,perpetuoque stipendio
condonatus fuerim, vt Boiorum clarissima quaeque facinora literarum
EPISTOLA DEDICATORIA,
ILLUSTRISSIMIS PRINCIPIBUS,
WILHELMO, LVDOVICO,ET ERNESTO,
patribus germanis, praefetiispraetorio Rheni, fitperioris, inferionsque Boiariae ducibus
D. N. N. N. ftuis clementijf. atque indulgentijji
IOANNES AVENTINVS S. D.
aeternitati commendarem, seu potius consecrarem : non committen-
dum putaui, quo aut expedlaticnem mei sallerem, aut sumtus,impensaeque perderentur»
Religio insuper mihi suit, rem tam immensam, & maiorem priuatis opibus, non sua cura,
ac industria,sedillotis (vt aiunt) manibus aggredi,atque tradlare. Pro virili itaque parte la-
boratu : multa tuli,feci, sudaui, & alii: totam Boioariam perlustraui, omnia contubernia
lacerdotum penetraui: scrinia, publicas bibliothecas omnes curiosius perscrutatus sum:
libellos, codicillos, donaria,commentariosffastos, annales omnium gentium, diplomata,
instrumenta publica,& priuata euolui: ligna, Iaera, lapides, trophaea, epigrammata sepul-
crorum, picluras,inseriptiones,titulos,templa,omnia deniqj antiquitatis monumenta ex-
ploraui,atqj perspexi: nihil intablum,nihil intentatum reliqui. Omne genus seriptorum
excussi, omnes pene angulos perreptaui: vbi certa deerant monumenta,samae rerum (Ie-
rimus. Omissis tamen,quae poeticis fabulis magis decora, quam incorruptae rerum gesta-
rum veritati accommoda fuerant. Datur haec venia antiquitati,vt fabulosa veris miscendo
primordiasuaaugustiorafaciat; alloqui etiam (quemadmodum de sabulis,&obscura opi-
nione collefta,&deprauata) veritas a vulgo solct variis sermonibus dissipata corrumpi:
nullo non addente aliquid adid,quodaudiuit. Veterum, dirutammq, vrbium & arcium
vestigia (quarum nomina apud Ptolomaeum, caeterosq; illustres autorescommemoran-
tur)inveni ex diligentissimapassuum,segmentorum,partium comparatione, & obseruati-
onc indagaui : sine quibus-id negotii sibisumere,hominis estimprudentis, & intempe-
ranter abutentis otio,atqj clementia principum. Fateor,nec inficias eo, duram admodum
cepiprouinciam: Sed haud inuita (vt mea quidem fert opinio) Minerua, repugnanteue
natura. Nempe bonam partem aetatis,patrimonii, valetudinis perlustrando Germani- Auerftn™
am,Gallias,Italiam,Sarmatiam, Pannoniam exhausi: longo quoqj tempore mathematicis
operam dedi. Indea studio ad aulam latus sum: vbi licet docendi ossicio occupatus fuerim,
luccessiuis tamen illa horis curaui. Quando vero huiuscemodi munere docendi defun-
<ftus,rudeqj donatus sum,non suit consilium, socordia atqj de si dia bonum otium contere¬
re,sed iussiu vestro atqj mandato, Principum maximi, slatui annales Boiorum perseribere.
Res praeclara,magnisica,& generosis animis digna,mortuis vitam dare,obsoletis nitorem,
obscuris lucem,dubiis sidem,mortalibus immortalitatem. Quis porro tam iniquus rerum 'Hrstoriae
aestimatdr erit,qui neget rerum gestarum memoriam(praeterid,quod omnibus aetatibus
dulcis& iucunda est) reipublicae esse vtilisfimam? cum eam ob rem senes prudentiores sint
adolescenmlis: & nihil eorum,quae ante te acia siant,scire,id sitsemper puerum esse.Mihi
enim vero diuinarum literarum thesaurum perserutanti,compertum est,Deum Opt.Max»
vt donum peculiare, sacrumqj solis sacrosanctis vatibus seribendae hisloriae officium con-
cessisse. Vbi tanquaminspeculo vitas omnium vnusquisque nostram inspicit, atque ex
aliis sumit exemplum sibi, & quid facio opus sit,admonetur. Videt quisque aperte, quam
caduca,quam ssuxa, quam fragilis sit diuitiarum,& potentiae gloria,quam breui dilabatur:
pietatem vero atqj virtutem esse claram atqj aeternam, per quam pro mortalibus immor-
tales,deosqj fieri liceat,vel imperitus animaduertit, atqj plane sentit. Proinde, Principes
illustrissimi, opto,vti quae vobis placuerint,Chrislus Dominus, Deusque nosler adprobet,
beneque evenire sinat,&coeptis tanti operis, quod vestris auspiciis cudimus, quod vobis
dedicamus, aspiret.
Verum antequam initium narrandi faciam,opcrae pretium (vt opinor) facturus sum, si aw^aa
propria nomina,quibus maiores noslros vsos fuisse reperio, secundum ordinem literarum turae stiii-
comm emor em,atque interpretatus fuero (a). Plurimum lucis ea res diligentius inquisitataj!'
adfert hifloriae: neglecla tenebras offundit,infinitos parit errores. Non v no loco admo-
* ner
(a) Ista nomenclaturapjti Auentinus eam vacat jn hac editione ad calcem operis eft. adieffla.,