DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.47030#0543
LIBER QEINTVS,
instruftos ordines ad locum pugnae de-
stinatum deducit, sed neminem hostium
vsquam offendit.
15 Accerlitis,consultisque locorum gna-
ris, ulteriora Pannoniae inuadere statuit.
Qedenburgio ( Sempronium literat! vocant)
iter facit: cumque ad Rnbaniflam o) ssu-
men peruenisset,ab interiore Vngaria\sc\s
palustribus,per quos amnis dessuit, arce-
tur. Caeterum profugis deducem
tibus,totanofte, reda via,Meridiem ver-
sus ascendit, donec vadum, pontemque
inuenit. Moxque praesidio, quod ibi
Ouo locarat, pulso paludes limul, ac ssu-
men impune transit: nemine resistente
ad Arrabonem aliud ssumen , oppidum
eiusdem cognominis, quod Scaurinum p)
Romani vocarunt, peruenit. lamque
qui in principiis erant,amnem superant,
altera ripa potiebantur. Ecce tibi subito
latissimam planiciem (vbi quondam
ferta Boiorum fuere) armatis, quali fylua
succreuisset, oppletam, consertam que
cernunt. Nihilo segnius caeteri amnem
superant, sociis se coniungunt, absque
cuneatione aciem instruunt.
16 Caesar posteaquam videt acerrimo-
rum hostium multitudine se clausum,a
tergo ssumen obstare, neque fugae vllam
spem esse, confisus causa, & arte militari,
suos spem in Deum optimum maximum
duntaxat collocare, Chriflumque adpreca-
tus,ligno dato,cohortespaulatim ince-
dere iubet. Idem facit hostium exerci-
tus : iam eo ventum erat, vt a ferentariis
praelium committi pollet: & non lon-
gius hostes aberant,quam quo telum ad-
iici polTeu Cum repente, line illud di-
uinummunus, siue casus fuit,obdu<ftae
coelo nubes condidere solem. Mox
ventus excitato puluere ora, oculos ho-
stium opplet. Deinceps turbo, quo ni-
hil vehementius cum ingenti fragore
erumpit , proximos quosque Vgrorum
prosternens,contaftos amburens, pari-
ter & consternens; largum quoque post-
hac imbrem procellae excudunt. In-
gens aduerlus aestum , pulueremque
praecipue fugientes persequentibus au-
xilium. Nam ea loca plana, omnino
licca, adusta, proinde puluerulenta sunt:
quibus etiam nostro aeuo illae iter est>
o) alias Raba. p) quod paiirintmn
sOI
aduerlus vim pulueris Ipecillis oculariis,
thecisque vitreis vti solent. Caesar coe-
lesti beneficio (ita nostri, quos intaftos
ea tempestas praeteribat, interpretaban-
tur) animatus,Fgros diuina ira attonitos,
metu perculsos inuadit, caedit, sternit,
terga vertere cogit. Ouo postquam suos
partim fusos, partim sugam capessere,
seque cum paucis reliftum videt, & ipse
fortunae cedit. Nostri fugientes more
pecu dum inultos trucidant, triginta mil-
lia passuuminsequuntur: sacrificuli,epi-
scopi capti, hasta regia aurea reperta.
Nanno seriba interceptus est, in cuius 17
crumenula a zona serica pendente epi-
stola Bernulpbi, & Macbtbuni inuenta, & a
plerisquelefta Caesari tandem ossertur.
Quam cum ipse legistet, Bernulphum, &
MacbtbunumfideA quam violarant, meri-
tas poenas soluere, crucisigique imperat
Deinde castra facit, receptuique canit, q)
Boii atque Boiemi, vbi satiati caede sunt, ig
ad castra reuertuntur: eodemque in lo-
co Caesar laneis duntaxat indutus, item
caeteri milites, equitesque corpora in so-
lum proiiciunt,signum coeleste adorant,
Chrifto Domino, Deoque nostro grates
agunt, honorem habent. Et quoniam
tam laeta,atque incruenta viftoria conti-
git (quippe centum duntaxat ac odo de-
siderauit) obliuionem omnium rerum,
more Christiano decernit. Quicquid
ha denus aduersus se a quocunque pec-
catum sit, abolendum censet: omnibus
inimicis, qui poenas meruere, ignoseit.
Ingens haec vidoria fuit, anno Salutis
MXLIIII. quarto Nonas Iulii: isque dies
in sastos relatus, adhuc festus est, quem
vulgus superstitiosum inter atros com-
putat. Sed confecto praelio, tum vero
cerneres homines, equos, sagittas,arcus,
hastas, enses, vestes,iacula,tela, caetera
instrumenta militiae humi passim strata
iacere.
Caesar ob foetorem cadauerum tri-1$
duo diuerso itinere exercitum vidorem
circumduxit, regiam Vngariae
caput, sedemque regni (quamobrem
Teutones Stueluueifsenbiirg vocant) cum
vidricibussignis intrat. Certatim epi-
scopi, proceres, ciues populusque Fgro^
rum ad Caesarem coeunt, ob tam insi-
Rrr ? gnem
■q) Contra alii fcribunt ingentem turbam Boiorum ocddijje} vnde & lows ille bodie etiam Pngarid
Vepn empti id eft Verlorn Bairn dieitur*
instruftos ordines ad locum pugnae de-
stinatum deducit, sed neminem hostium
vsquam offendit.
15 Accerlitis,consultisque locorum gna-
ris, ulteriora Pannoniae inuadere statuit.
Qedenburgio ( Sempronium literat! vocant)
iter facit: cumque ad Rnbaniflam o) ssu-
men peruenisset,ab interiore Vngaria\sc\s
palustribus,per quos amnis dessuit, arce-
tur. Caeterum profugis deducem
tibus,totanofte, reda via,Meridiem ver-
sus ascendit, donec vadum, pontemque
inuenit. Moxque praesidio, quod ibi
Ouo locarat, pulso paludes limul, ac ssu-
men impune transit: nemine resistente
ad Arrabonem aliud ssumen , oppidum
eiusdem cognominis, quod Scaurinum p)
Romani vocarunt, peruenit. lamque
qui in principiis erant,amnem superant,
altera ripa potiebantur. Ecce tibi subito
latissimam planiciem (vbi quondam
ferta Boiorum fuere) armatis, quali fylua
succreuisset, oppletam, consertam que
cernunt. Nihilo segnius caeteri amnem
superant, sociis se coniungunt, absque
cuneatione aciem instruunt.
16 Caesar posteaquam videt acerrimo-
rum hostium multitudine se clausum,a
tergo ssumen obstare, neque fugae vllam
spem esse, confisus causa, & arte militari,
suos spem in Deum optimum maximum
duntaxat collocare, Chriflumque adpreca-
tus,ligno dato,cohortespaulatim ince-
dere iubet. Idem facit hostium exerci-
tus : iam eo ventum erat, vt a ferentariis
praelium committi pollet: & non lon-
gius hostes aberant,quam quo telum ad-
iici polTeu Cum repente, line illud di-
uinummunus, siue casus fuit,obdu<ftae
coelo nubes condidere solem. Mox
ventus excitato puluere ora, oculos ho-
stium opplet. Deinceps turbo, quo ni-
hil vehementius cum ingenti fragore
erumpit , proximos quosque Vgrorum
prosternens,contaftos amburens, pari-
ter & consternens; largum quoque post-
hac imbrem procellae excudunt. In-
gens aduerlus aestum , pulueremque
praecipue fugientes persequentibus au-
xilium. Nam ea loca plana, omnino
licca, adusta, proinde puluerulenta sunt:
quibus etiam nostro aeuo illae iter est>
o) alias Raba. p) quod paiirintmn
sOI
aduerlus vim pulueris Ipecillis oculariis,
thecisque vitreis vti solent. Caesar coe-
lesti beneficio (ita nostri, quos intaftos
ea tempestas praeteribat, interpretaban-
tur) animatus,Fgros diuina ira attonitos,
metu perculsos inuadit, caedit, sternit,
terga vertere cogit. Ouo postquam suos
partim fusos, partim sugam capessere,
seque cum paucis reliftum videt, & ipse
fortunae cedit. Nostri fugientes more
pecu dum inultos trucidant, triginta mil-
lia passuuminsequuntur: sacrificuli,epi-
scopi capti, hasta regia aurea reperta.
Nanno seriba interceptus est, in cuius 17
crumenula a zona serica pendente epi-
stola Bernulpbi, & Macbtbuni inuenta, & a
plerisquelefta Caesari tandem ossertur.
Quam cum ipse legistet, Bernulphum, &
MacbtbunumfideA quam violarant, meri-
tas poenas soluere, crucisigique imperat
Deinde castra facit, receptuique canit, q)
Boii atque Boiemi, vbi satiati caede sunt, ig
ad castra reuertuntur: eodemque in lo-
co Caesar laneis duntaxat indutus, item
caeteri milites, equitesque corpora in so-
lum proiiciunt,signum coeleste adorant,
Chrifto Domino, Deoque nostro grates
agunt, honorem habent. Et quoniam
tam laeta,atque incruenta viftoria conti-
git (quippe centum duntaxat ac odo de-
siderauit) obliuionem omnium rerum,
more Christiano decernit. Quicquid
ha denus aduersus se a quocunque pec-
catum sit, abolendum censet: omnibus
inimicis, qui poenas meruere, ignoseit.
Ingens haec vidoria fuit, anno Salutis
MXLIIII. quarto Nonas Iulii: isque dies
in sastos relatus, adhuc festus est, quem
vulgus superstitiosum inter atros com-
putat. Sed confecto praelio, tum vero
cerneres homines, equos, sagittas,arcus,
hastas, enses, vestes,iacula,tela, caetera
instrumenta militiae humi passim strata
iacere.
Caesar ob foetorem cadauerum tri-1$
duo diuerso itinere exercitum vidorem
circumduxit, regiam Vngariae
caput, sedemque regni (quamobrem
Teutones Stueluueifsenbiirg vocant) cum
vidricibussignis intrat. Certatim epi-
scopi, proceres, ciues populusque Fgro^
rum ad Caesarem coeunt, ob tam insi-
Rrr ? gnem
■q) Contra alii fcribunt ingentem turbam Boiorum ocddijje} vnde & lows ille bodie etiam Pngarid
Vepn empti id eft Verlorn Bairn dieitur*