DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Miziołek, Jerzy: "Rodzina Centaurów" Louis de Silvestre'a w Pałacach Prezydenckim i w Wilanowie: o recepcji ekphrasis Lukiana w polskiej kulturze artystycznej
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49349#0053
„Rodzina Centaurów" Louis de Silvestre'a w Pałacach Prezydenckim i w Wilanowie
47
5. Sandro Botticelli, Rodzina Centaurów,
fragment obrazu Kalumnia , tempera na
desce, 1494 r.,
Galleria degli Uffizi, Florencja,
fot. Instytut Archeologii UW.
Przyszły malarz nadworny obydwu Wettynów na tronie Rzeczpospolitej przyszedł na
świat w Paryżu w 1676 r. w rodzinie artysty-rysownika Israela Silvestre. Najpierw kształ-
cił się pod okiem ojca, a następnie w Królewskiej Akademi u takich uznanych mistrzów
jak Charles Le Brun i Bon Boulogne. W latach 1693-1700 przebywał w Italii, gdzie stykał
się m.in. z Carlo Marattą oraz studiował dzieła mistrzów kwadratury, jak Andrea Pozzo
oraz Giovanni Odazzi22. Po powrocie do Paryża piął się powoli po szczeblach kariery, by
w 1706 r. uzyskać profesurę w Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby. Jego talent
został dostrzeżony w 1714 r. przez podróżującego po Francji syna Augusta II, przyszłego
króla Augusta III. Od 1716 do 1748 r. był pierwszym artystą królów Polski i elektorów
Saksonii oraz dyrektorem Drezdeńskiej Akademii Malarskiej23. Po powrocie do Paryża
pełnił najpierw funkcję rektora, a od 1752 do śmierci w 1760 r. dyrektora Królewskiej
Akademii.
De Silvestre jest przede wszystkim znany jako portrecista obydwu Augustów i promi-
nentnych osobistości jego dworu, w tym oczywiście wielu Polaków24. Tworzył też, głównie
w Dreźnie, malowidła kwadraturowe. Do tego typu malarstwa należy również alegorycz-
ny plafon w Gabinecie Holenderskim w Wilanowie, który na ogół uważany jest za dzieło
jego warsztatu25. Najbardziej interesujące nas obrazy de Silvestre o tematyce mitologicz-
nej, których sporo zachowało się zarówno w Dreźnie jak i Warszawie, uważane są - w
znacznej części słusznie - „za dość typowy, akademicki produkt swego czasu"26. Ukazują
22 MARKS, Die Gemdlde..., op. cit., s. 11 i n.; VOISE, op. cit., s. 15-20.
23 H. MARKS, Barokowe malarstwo portretowe w Dreźnie, [w:] Pod jedną koroną, 300-lecie Unii polsko-saskiej.
Kultura i sztuka w czasach Unii polsko-saskiej [Katalog wystawy, Zamek Królewski w Warszawie 26 czerwca - 12
października 1997], Warszawa 1997, s. 123-125.
24 MARKS, Die Gemdlde..., op. cit., passim; Podjedną koroną, op. cit., nry. I, 2-I, 4; III, 3; V, 14; V, 22-23; V, 37; V,
43. Zob. też I. VOISE, Twórczość portretowa L. de Silvestre 'a jako problem indywidualności artysty w XVIII wieku,
[w:] Sztuka I połowy XVIII wieku. Materiały z Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Rzeszów 1978, Warszawa
1981, s. 221-236.
25 MARKS, Die Gemdlde..., op. cit., il. 1-10; KARPOWICZ, op. cit., s. 67.
26 Cytowana opinia jest autorstwa KARPOWICZA, op. cit., s. 70. Obrazy mitologiczne w Dreźnie (przedstawiające
m.in. Wenus i Wulkana, Porwanie Prozerpiny, Wenus i Adonisa, Wertumnusa i Pomonę, reprodukuje i omawia MARKS,
Die Gemdlde ..., op. cit., 1975, passim; obrazy, będące głównie supraportami, w znacznej części wykonanymi przez
warsztat de Silvestre, są omówione i zreprodukowane w katalogu wystawy: Louis de Silvestre..., op. cit., nry 75-92.
Jeden z obrazów (nr 76), przedstawiający Ucieczkę Cloelii z obozu Porsenny jest kopią znanego płótna Rubensa.
47
5. Sandro Botticelli, Rodzina Centaurów,
fragment obrazu Kalumnia , tempera na
desce, 1494 r.,
Galleria degli Uffizi, Florencja,
fot. Instytut Archeologii UW.
Przyszły malarz nadworny obydwu Wettynów na tronie Rzeczpospolitej przyszedł na
świat w Paryżu w 1676 r. w rodzinie artysty-rysownika Israela Silvestre. Najpierw kształ-
cił się pod okiem ojca, a następnie w Królewskiej Akademi u takich uznanych mistrzów
jak Charles Le Brun i Bon Boulogne. W latach 1693-1700 przebywał w Italii, gdzie stykał
się m.in. z Carlo Marattą oraz studiował dzieła mistrzów kwadratury, jak Andrea Pozzo
oraz Giovanni Odazzi22. Po powrocie do Paryża piął się powoli po szczeblach kariery, by
w 1706 r. uzyskać profesurę w Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby. Jego talent
został dostrzeżony w 1714 r. przez podróżującego po Francji syna Augusta II, przyszłego
króla Augusta III. Od 1716 do 1748 r. był pierwszym artystą królów Polski i elektorów
Saksonii oraz dyrektorem Drezdeńskiej Akademii Malarskiej23. Po powrocie do Paryża
pełnił najpierw funkcję rektora, a od 1752 do śmierci w 1760 r. dyrektora Królewskiej
Akademii.
De Silvestre jest przede wszystkim znany jako portrecista obydwu Augustów i promi-
nentnych osobistości jego dworu, w tym oczywiście wielu Polaków24. Tworzył też, głównie
w Dreźnie, malowidła kwadraturowe. Do tego typu malarstwa należy również alegorycz-
ny plafon w Gabinecie Holenderskim w Wilanowie, który na ogół uważany jest za dzieło
jego warsztatu25. Najbardziej interesujące nas obrazy de Silvestre o tematyce mitologicz-
nej, których sporo zachowało się zarówno w Dreźnie jak i Warszawie, uważane są - w
znacznej części słusznie - „za dość typowy, akademicki produkt swego czasu"26. Ukazują
22 MARKS, Die Gemdlde..., op. cit., s. 11 i n.; VOISE, op. cit., s. 15-20.
23 H. MARKS, Barokowe malarstwo portretowe w Dreźnie, [w:] Pod jedną koroną, 300-lecie Unii polsko-saskiej.
Kultura i sztuka w czasach Unii polsko-saskiej [Katalog wystawy, Zamek Królewski w Warszawie 26 czerwca - 12
października 1997], Warszawa 1997, s. 123-125.
24 MARKS, Die Gemdlde..., op. cit., passim; Podjedną koroną, op. cit., nry. I, 2-I, 4; III, 3; V, 14; V, 22-23; V, 37; V,
43. Zob. też I. VOISE, Twórczość portretowa L. de Silvestre 'a jako problem indywidualności artysty w XVIII wieku,
[w:] Sztuka I połowy XVIII wieku. Materiały z Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Rzeszów 1978, Warszawa
1981, s. 221-236.
25 MARKS, Die Gemdlde..., op. cit., il. 1-10; KARPOWICZ, op. cit., s. 67.
26 Cytowana opinia jest autorstwa KARPOWICZA, op. cit., s. 70. Obrazy mitologiczne w Dreźnie (przedstawiające
m.in. Wenus i Wulkana, Porwanie Prozerpiny, Wenus i Adonisa, Wertumnusa i Pomonę, reprodukuje i omawia MARKS,
Die Gemdlde ..., op. cit., 1975, passim; obrazy, będące głównie supraportami, w znacznej części wykonanymi przez
warsztat de Silvestre, są omówione i zreprodukowane w katalogu wystawy: Louis de Silvestre..., op. cit., nry 75-92.
Jeden z obrazów (nr 76), przedstawiający Ucieczkę Cloelii z obozu Porsenny jest kopią znanego płótna Rubensa.