Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (65.2003)

232

Arkadiusz Wagner


3. Krzysztof Perwanger, św. Dominik,
figura z ołtarza różańcowego
w kościele archiprezbiterialnym w Ornecie,
1761

4. Krzysztof Perwanger, św. Katarzyna
Sieneńska, figura z ołtarza różańcowego
w kościele archiprezbiterialnym w Ornecie,
1 761

Spośród pozostałych figur nastawy uwagę zwracająjeszcze figury nieokreślonych per-
sonifikacji, umieszczonych na naczółkach w partii zwieńczenia. Postacie ukazano w po-
zach siedzących, z wyprostowanymi nogami. Ciała okrywają długie szaty, podkreślające
jednak sylwetki tułowi i nóg. Obie figury wykonują nieskomplikowane gesty: rękoma
znajdującymi się po wewnętrznej stronie ołtarza wskazują na glorię z centralnie umiesz-
czonym tetragramem.
Wszystkie z powyższych rzeźb wkomponowane zostały w zwartą i jednolitą strukturę
ołtarza. Statuy zdecydowanie ożywiałyjego spokojne, płaskie ściany oraz pasy podziałów
architektonicznych. Z kolei figury umieszczone na naczółkach potęgowały wrażenie prze-
strzenności partii zwieńczenia. Schemat rozmieszczenia rzeźb w nastawie podporządko-
wano zadaniu nawiązywania dialogu z widzem poprzez komentowanie treści głównego
obrazu i centralnego motywu zwieńczenia. W najpełniejszy sposób, rolę tą spełniały one
przy frontalnym oglądzie ołtarza. Statuy aniołów obliczono również na ogląd z przestrze-
ni naw bocznych.
Stojąc na wprost retabulum widz doświadczał dramatyzmu centralnego obrazu z
Ukrzyżowanym. Ujmujące malowidło anioły dopowiadały i przekładały jego treść na ję-
zyk gestu i emocji. Lewa postać swą pozą i wyrazem twarzy zdawała się ulegać mistycz-
nemu uniesieniu. W ostentacyjnie wyciągniętej ręce trzymała symbol męki - gałąź
męczeńskiej palmy. Anioł umiejscowiony z prawej strony, sugestią gwałtownego ruchu