DOI issue:
Nr. 3-4
DOI article:Engblom, Sören: Mapa szwedzkiej sztuki współczesnej. Impresja
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49349#0430
416
SÓREN ENGELOM
jak to nazwała Ingela Lind - krytyk „Dagens Nyheter" - „ornamentalnej ekstazie"9. Ta
quasi-religijna metaforyka jest tu rzeczywiście na właściwym miejscu. Partos jest pewne-
go rodzaju „specjalistą" od uduchowionych maszyn. Eksponował tam pracę Kristi tdrar
(„Łzy Chrystusa") w której kapiąca woda formowała krzyż Taka wypowiedę artystyczne
jest raczej zaskakujfca w czasach kiedy dominujf media, a granice mićdzy rzeczywisto-
ścią a fikcją zacierają się, czego przykładem mogą być telewizyjne seriale tzw. opery my-
dlane.
Trochę bardziej typowa niż Patros, jeżeli chodzi o wybór tematyki, jest technicznie
doskonała i o ukształtowanym stylu rysowniczka Helen Billgren (1952-). Zimą w styczniu
2002 r. jej twórczość wystawiono w znanej galerii Andrehn-Schiptjenko mieszczącej się
w piwnicy. W jej obrazach można znaleźć motywy dziewczęcych pokojów, przyrody, mło-
dego ciała, czy też tradycyjnych zajęć młodych kobiet. W przedstawianej przez Billgren
codzienności kryje sięjakaś głęboka dramaturgia. Dwa odcięte od nóg czarne palce wiszą
na ścianie, pod gitarą niczym jakaś ozdoba. Ta stale obecna w twórczości artystki groza
i alienacjajest także zauważalna w motywie małych parówkopodobnych, pomalowanych
na kolorowo kawałkach gliny, które ułożono na lustrzanych półkach obok kilku obrazów.
Innym przykładem może być diadem w formie rzędu zębów Snóvit („Śnieżki") ubranej
w białą sukienkę na której ktoś - prawdopodobnie krasnoludki - gra w okręty. Jest to
sztuka intymna, kobieca, a jednocześnie zaangażowana, niezależna i zdystansowana.
Przytulność domowego ogniska jest pełna miłego, ale nie całkiem wiarygodnego femini-
zmu. Tradycyjny rysunek miesza się z rzeczywistymi przedmiotami: chusteczkami do
nosa, kilimami itp. W skład wystawy wchodzi także obraz Przedstawiający legendarnego
w latach 70. Dicka Bengtssona (1936-1989). Do połowy zasłonięto go typową szwedzką
makatą w starym stylu. Cena jak w dziecięcej wyliczance: „kot, mysz i co? tysięcy sto.
(Nie Helen nie chce sprzedać tej pracy.)
Kilka dzielnic dalej w tradycyjnej galerii dużą wystawę ma Lena Cronqvist(1938-). Jej
malarstwo narodziło się lat 70. z protestu przeciwko nudzie i fałszywej idylli, charaktery-
stycznej dla nowoczesnego wizerunku ludowości. Jej prace korzeniami tkwią w zagadnie-
niach psychologicznych i egzystencjalnych związanych z relacjami między matką a córką.
Na wystawie dominują postacie małych i jednocześnie starych dziewczynek, często w
towarzystwie podstarzałej kobiety, przypominają one lalki. Czasami ich zabawa staje się
„krwawa", kiedy indziej tylko ich miny i spojrzenia wyrażają osobisty stosunek artystki,
mieszankę zainteresowania, zaangażowania i przerażenia. Twórczość Leny Cronqvist,
mimo braku zabiegów o to z jej strony, zdobyła międzynarodowe uznanie szczególnie w
USA. Okazało się, że surowy ekspresjonizm charakteryzujący to malarstwo ma wymiar
uniwersalny, a kontekst socjalny zawarty w jej obrazach z czasem powoli znika. Na wy-
stawie o której mowa, świat pokazywany przez Cronqvist, jest równie nieoczekiwany, co
świat Ingemara Bergmana.
W galerii Szwedzkiego Towarzystwa Sztuk Pięknych mieszczącej się w budynku Aka-
demii pracują dwie rzeźbiarki. Jedną z nich jest Agnes Monus, urodzona na Węgrzech,
wychowana w Szwecji, tworzy prace w wyraźnie postimpresjonistycznym stylu. Jej twór-
czość cechuje powściągliwość wyrazu i specyficzne wyczucie materiału. Łóżko ze stali z
wijącymi się cienkimi ołowianymi prętami. Na podłodze niskie kwadratowe klocki żela-
zne i parafinowe z cienkim szlaczkiem na wzór elektrokardiogramu. Na ścianie płyty, na
9 I. LIND, Christian Parthos, „Dagens Nyheter" grudzień 2001.
SÓREN ENGELOM
jak to nazwała Ingela Lind - krytyk „Dagens Nyheter" - „ornamentalnej ekstazie"9. Ta
quasi-religijna metaforyka jest tu rzeczywiście na właściwym miejscu. Partos jest pewne-
go rodzaju „specjalistą" od uduchowionych maszyn. Eksponował tam pracę Kristi tdrar
(„Łzy Chrystusa") w której kapiąca woda formowała krzyż Taka wypowiedę artystyczne
jest raczej zaskakujfca w czasach kiedy dominujf media, a granice mićdzy rzeczywisto-
ścią a fikcją zacierają się, czego przykładem mogą być telewizyjne seriale tzw. opery my-
dlane.
Trochę bardziej typowa niż Patros, jeżeli chodzi o wybór tematyki, jest technicznie
doskonała i o ukształtowanym stylu rysowniczka Helen Billgren (1952-). Zimą w styczniu
2002 r. jej twórczość wystawiono w znanej galerii Andrehn-Schiptjenko mieszczącej się
w piwnicy. W jej obrazach można znaleźć motywy dziewczęcych pokojów, przyrody, mło-
dego ciała, czy też tradycyjnych zajęć młodych kobiet. W przedstawianej przez Billgren
codzienności kryje sięjakaś głęboka dramaturgia. Dwa odcięte od nóg czarne palce wiszą
na ścianie, pod gitarą niczym jakaś ozdoba. Ta stale obecna w twórczości artystki groza
i alienacjajest także zauważalna w motywie małych parówkopodobnych, pomalowanych
na kolorowo kawałkach gliny, które ułożono na lustrzanych półkach obok kilku obrazów.
Innym przykładem może być diadem w formie rzędu zębów Snóvit („Śnieżki") ubranej
w białą sukienkę na której ktoś - prawdopodobnie krasnoludki - gra w okręty. Jest to
sztuka intymna, kobieca, a jednocześnie zaangażowana, niezależna i zdystansowana.
Przytulność domowego ogniska jest pełna miłego, ale nie całkiem wiarygodnego femini-
zmu. Tradycyjny rysunek miesza się z rzeczywistymi przedmiotami: chusteczkami do
nosa, kilimami itp. W skład wystawy wchodzi także obraz Przedstawiający legendarnego
w latach 70. Dicka Bengtssona (1936-1989). Do połowy zasłonięto go typową szwedzką
makatą w starym stylu. Cena jak w dziecięcej wyliczance: „kot, mysz i co? tysięcy sto.
(Nie Helen nie chce sprzedać tej pracy.)
Kilka dzielnic dalej w tradycyjnej galerii dużą wystawę ma Lena Cronqvist(1938-). Jej
malarstwo narodziło się lat 70. z protestu przeciwko nudzie i fałszywej idylli, charaktery-
stycznej dla nowoczesnego wizerunku ludowości. Jej prace korzeniami tkwią w zagadnie-
niach psychologicznych i egzystencjalnych związanych z relacjami między matką a córką.
Na wystawie dominują postacie małych i jednocześnie starych dziewczynek, często w
towarzystwie podstarzałej kobiety, przypominają one lalki. Czasami ich zabawa staje się
„krwawa", kiedy indziej tylko ich miny i spojrzenia wyrażają osobisty stosunek artystki,
mieszankę zainteresowania, zaangażowania i przerażenia. Twórczość Leny Cronqvist,
mimo braku zabiegów o to z jej strony, zdobyła międzynarodowe uznanie szczególnie w
USA. Okazało się, że surowy ekspresjonizm charakteryzujący to malarstwo ma wymiar
uniwersalny, a kontekst socjalny zawarty w jej obrazach z czasem powoli znika. Na wy-
stawie o której mowa, świat pokazywany przez Cronqvist, jest równie nieoczekiwany, co
świat Ingemara Bergmana.
W galerii Szwedzkiego Towarzystwa Sztuk Pięknych mieszczącej się w budynku Aka-
demii pracują dwie rzeźbiarki. Jedną z nich jest Agnes Monus, urodzona na Węgrzech,
wychowana w Szwecji, tworzy prace w wyraźnie postimpresjonistycznym stylu. Jej twór-
czość cechuje powściągliwość wyrazu i specyficzne wyczucie materiału. Łóżko ze stali z
wijącymi się cienkimi ołowianymi prętami. Na podłodze niskie kwadratowe klocki żela-
zne i parafinowe z cienkim szlaczkiem na wzór elektrokardiogramu. Na ścianie płyty, na
9 I. LIND, Christian Parthos, „Dagens Nyheter" grudzień 2001.