Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (65.2003)

555

JERZY LILEYKO
Katolicki Uniwersytet Lubelski

Sąsiedztwo polsko-szwedzkie nad Bałtykiem

Orzeł i Trzy Korony. Sąsiedztwo polsko-
szwedzkie nad Bałtykiem w epoce nowożyt-
nej (XVI-XVIII w.) - tak sformułowano nad
i podtytuł wielkiej Wystawy uroczyście otwartej
w dniu 8 kwietnia 2002 r. na Zamku Królewskim w
Warszawie pod honorowym protektoratem Króla
Szwecji i Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej1.
Podtytuł rzeczowo objaśniał tematykę Wystawy,
lecz literacko wystylizowany nadtytuł - mimo że
przywołuje heraldyczne godła Polski i Szwecji -
nastręcza jednak pewne niejasności. Orzeł jest go-
dłem wielu krajów, a trzy korony, zresztą w iden-
tycznym jak szwedzki układzie tworzą herb kapituły
krakowskiej2. Rozwinięcie tytułu i określenie kolo-
rystyczne przywołanych godeł, w rodzaju „Orzeł
Biały i Trzy Złote Korony" konkretyzowałoby he-
raldyczną symbolikę i wyraźniej lokalizowało „są-
siedztwo polsko-szwedzkie", bo przecież polski
Orzeł jest Biały, a szwedzkie Trzy Korony - Złote.
Niezależnie od powyższych uwag Wystawę, któ-
rej kuratorium przyjęła i scenariusz opracowała Ka-
tarzyna Połujan, można śmiało zaliczyć do
najbardziej znaczących wydarzeń kulturalnych, ja-
kie miały miejsce w Warszawie w ostatnich latach.
Wielkiego wysiłku i kompetencji wymagało zgro-
madzenie ponad 400 eksponatów - dzieł sztuki, pa-
miątek historycznych, dokumentów, militariów itp.,
rozproszonych po muzeach, bibliotekach i archi-
wach polskich i szwedzkich, zwykle trudno dostęp-
nych, w tym także rozmaitych drogocenności


1. Kunz Lochner, zbroja Zygmunta Augusta
na rycerza i konia pochodząca ze Zbrojowni
Jagiellońskiej, Norymberga, poł. XVI w.
Sztokholm, Livrustkammaren*

1 Wystawa czynna od 8.04. do 7.07. 2002 r. Katalog wy-
stawy Orzeł i Trzy Korony. Sąsiedztwo polsko-szwedzkie
nad Bałtykiem w epoce nowożytnej (XVI-XVIII w.), War-
szawa 2002, s. 15-436. Wystawę poprzedziła sesja zorga-
nizowana w 1999 r. na Zamku Królewskim w Warszawie,
zob.: Stosunki polsko-szwedzkie w epoce nowożytnej, Po-
lish-swedish relations from 16th to 18th centuries. Mate-
riały sesji, red. K. Połujan, Warszawa 2001.

2 R. KIERSNOWSKI, Symbol ptaka, [w:] Imagines
potestatis, Rytuał, symbole i konteksty fabularne władzy

zwierzchniej. Polska X-XV w., red. J. Banaszkiewicz, War-
szawa 1994, s. 105-116; T. PANFIL, Lingua Symbolica.
O pochodzeniu i znaczeniach najstarszych symboli heral-
dycznych w Polsce, Lublin 2002, s. 163, 184-200; M. GU-
MOWSKI, Handbuch der polnischen Siegelkunde, Graz
1966, s. 159, poz. 377, tabl. 37; M. ROŻEK, Skarbiec
katedry na Wawelu, Kraków 1980, il. 70.
* Ilustracje 1-3, 5-13, 19, repr. z katalogu Orzeł i Trzy
Korony...