Listy do Redakcji

211

ale Antoniego Becka, budowniczego obwodu olkuskiego, na co wskazaliśmy w Uwagach krytycz-
nych złożonych na PAT 13 maja 2002. Jest to więc kolejny przykład niechlujnego i nierozumnego
wykorzystania w nowej wersji książki naszych uwag.
Stwierdzenie, że kościół jangrocki został wzniesiony w stylu klasycystycznym (s. 259), nie
wyczerpuje możliwości interpretacji jego form. W budowli tej spotykamy się bowiem z charakte-
rystycznym pomieszaniem reminiscencji późnobarokowych (kompozycja fasady z wysokim
szczytem ujętym spływani, wyoblenie narożników przy ścianie tęczowej) z regularną artykulacją
porządkową, poddaną uproszczonej stylizacji lub też ramowymi podziałami bezporządkowymi.
Owe formy stylistyczne zdają się nawiązywać do linearnej odmiany klasycyzmu, rozpowszech-
nionej w monarchii habsburskiej głównie przez Franza Antona Hillebrandta35. Taką genezę archi-
tektury jangrockiego kościoła uwiarygodnia w znacznnym stopniu fakt, że jego budowniczy uczył
się w Opawie.
Podsumowując powyższe uwagi trzeba z przykrością stwierdzić, że niepełny dobór źródeł
i literatury oraz bezkrytyczne podejście do dokumentów, a także miejscami wadliwa metoda wnio-
skowania w dalszym ciągu budzą poważne zastrzeżenia.
Książka napisana jest niestety złą polszczyzną. Autor nadużywa obcojęzycznych wtrąceń
i pseudonaukowej terminologii. Tekst roi się od błędów stylistycznych, składniowych, grama-
tycznych i nawet logicznych, które powodują, że czasem trudno odgadnąć myśl czy intencję Au-
tora. Nadal ewidentny jest brak opieki redakcyjnej i korekty, również autorskiej. Zapisy
bibliograficzne wymagają ujednolicenia i uzupełnień. Autor pilnie skorzystał z sugestii recenzen-
tów i poprawił układ bibliografii, do tego stopnia, że powtórzył ich pomyłkę i zaliczył publikację
źródłową W. Kalinki do opracowań. Utwory Woronicza zamieszczono w spisie w dwóch miej-
scach (niektóre dwukrotnie): pod nazwiskiem autora i nazwiskiem wydawcy (J. Czecha). Podpisy
pod ilustracjami są nadal zbyt oszczędne, poza kilkoma wyjątkami nie zawierają bowiem infor-
macji o technice reprodukowanych dzieł, o ich rozmiarach ani o miejscu ich przechowywania.
Tych informacji czytelnik nie znajdzie również w zamieszczonym na końcu książki spisie ilustra-
cji, będącym jedynie zbiorczym zestawieniem podpisów. Prawdziwą osobliwością jest numeracja
ilustracji, która nie odpowiada kolejności ich rozmieszczenia w książce. Np. po il. nr 14 znajduje
się ilustracja nr 16, ilustracji nr 15 trzeba natomiast szukać niemal 50 stron dalej. Ten niecodzien-
ny system stosowany jest konsekwentnie w całej książce.
Na zakończenie garść uwag szczegółowych w miarę pojawiania się kolejnych kwestii w książce:
S. 11: Woronicz nie urodził się w Brdowie, lecz w Brodowie. S. 15: korzystając z recenzji
Autor poprawił datę mianowania kanonikiem kijowskim, jednak - pozbawiony tutaj pomocy re-
cenzentów - podparł tę informację autorytetem A. Jougana, który podaje inne dane. S. 17: utworu
Głos umarłych nie napisał Woronicz, lecz Adam Naruszewicz36. Pisząc, że „Dnia 5 maja 1803
roku powstała rozprawa o pieśniach narodowych Hymn do Boga", Autor miał chyba na myśli dwa
różne utwory, publikowane już po wyjeździe z Kazimierza, w 1803 i 1805: Rozprawę o pieśniach
narodowych ... czytaną na posiedzeniu publicznym dnia 5 maja 1803 i Hymn do Boga. O dobro-
dziejstwach dla naszego narodu, dziejami wyświadczonych. Wygł. 15 maja 180537. S. 23: pogląd,
że „idea budowy kopca Kościuszki prawdopodobnie pochodziła od biskupa Jana Pawła Woroni-
cza", powtórzony za L. Dębickim (1888), nie przyjął się w literaturze. Autor pomysłu budowy
kopca nie jest znany38. Argument Dębickiego, iż „pomysł [budowy kopca] tak był wzniosły, że
mógł powstać tylko z natchnienia poety", nie jest wystarczający. Niestety zapewnienie Autora

35 Zob. np. T. PETRASOYA, Architektura „statniho" klasicismu, palladianskeho neoklasicismu a pocatku roman-
tickeho historismu, [W:] Dejiny ćeskeho vytvarneho umeni, t. 3: 1780-1890, Praha 2001, s. 30-37.

36 Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut" (dalej cyt.: Nowy Korbut), t. 6, cz. 1, Warszawa 1970, s. 455, nr 55.

37 Nowy Korbut, loc. cit., nr 28, 30 i 31.

38 Zob. J. GORDZIAŁKOWSKI, Dzieje Komitetu Kopca Kościuszki (1820-1994), [w:] Kościuszce w hołdzie, pod red.
M. Rokosza, Kraków 1994, s. 89-91, 163-164; M. ROKOSZ, Wywód historyczno-prawny Kopca Kościuszki w Krako-
wie i dzieje ustrojowe jego Komitetu w latach 1820-2000, [w:] 180 lat Kopca Kościuszki, Kraków 2001, s. 106.