Kronika

387

czy Zamek w Berlinie, jak i rozebranych już po woj-
nie, jak np. gotycki kościół uniwersytecki w Lipsku.
Z drugiej strony masowo wyburzane są całe ciągi
XIX-wiecznych kamienic mieszczańskich np. w Lip-
sku, które popadły w ruinę opuszczone przez miesz-
kańców, masowo odpływających do zachodnich
landów.
Rafał Eysymont Kierunki działalności konser-
watorskiej w miastach śląskich - teoria i praktyka
po 1989 na przykładzie Niemczy i Ostrowa Tumskie-
go we Wrocławiu zaprezentował przykłady działań
konserwatorskich podejmowanych w ostatnich latach
na Śląsku. Referat Łukasza Krzywki Perspektywa hi-
storyczna i współczesne planowanie przestrzenne na
terenach zrujnowanych, na przykładzie Kępy Miesz-
czańskiej i Odrzańskiego Dzieła Koronowego po-
święcony został prezentacji rozwoju historycznego
obu wymienionych w tytule obszarów Wrocławia
i projektów ich przyszłego wykorzystania.
Lorenz Frank w referacie Retrowersja starówek
miast w Polsce po 1985 roku zestawił i zanalizował
przykłady planowej zabudowy pustych terenów
w centrach miast historycznych, przy zachowaniu
pewnych ujednolicających założeń wspólnych.
Wzorem dla tych rozwiązań była do dziś niedokoń-
czona zabudowa starówki Elbląga, a możliwe wa-
rianty retrowersji ukazane zostały także na
przykładzie Szczecina i Głogowa.
Ojars Sparitis z Łotwy w referacie Rekonstrukcja
zespołu Placu Ratuszowego wraz z Domem Czarno-
głowych w Rydze przedstawił ostatnie osiągnięcie ar-
chitektów i konserwatorów niemieckich - nowo
odbudowany z okazji 800-lecia Rygi, zrujnowany
w czasie wojny i rozebrany ostatecznie w 1953 r.
gotycko-manierystyczny Dom Czarnogłowych. Od-
budową objęto także cały zespół budynków otaczają-
cych gmach, a we wnętrzach odtworzono wszystkie
elementy wyposażenia.
Referat Gabrielo Klause Próba nowego spojrzenia
na problem odbudowy Starego Rynku w Poznaniu był
krytyką powojennej odbudowy rynku poznańskiego,
podkreślającą brak wierności historycznej i „pury-
styczny" charakter odbudowy, w efekcie której
powstał zespół atrapowych fasad w miejscu utraco-
nych, często bardzo wartościowych obiektów z koń-
ca XIX i początku XX w.
Stefan Laube w referacie Ochrona zabytków na
przykładzie Domu Lutra w Wittenberdze ukazał histo-
rię kolejnych remontów i konserwacji jednego
z najważniejszych dla kultury niemieckiej obiektu
związanego z Lutrem i Reformacją. Zmieniające się
założenia konserwatorskie tych działań stanowią zna-
komitą ilustrację zmian politycznego i ideologicznego
zapotrzebowania, jakiemu zabytek ten musiał sprostać.
Axel Klausmeier poświęcił swój referat Dom
Wolfa - pierwsza nowoczesna rezydencja wiejska

Mięsa van der Rohe w Gubinie i związany z nią pro-
jekt, czyli archeologia nowoczesności jako uzdro-
wienie dla podzielonego miasta? zapomnianej
budowli projektu słynnego architekta, która została
zniszczona w czasie ostatniej wojny. Jej fundamenty
odkryto podczas wstępnych badań archeologicznych
przeprowadzonych w 2001 r. i obecnie rozważana
jest kwestia ewentualnej odbudowy, bądź znalezie-
nia sposobu na upamiętnienie tego ważnego dla hi-
storii architektury obiektu.
Trzecia sekcja poświęcona była przemieszcze-
niom dóbr kultury i w większości referenci skupili się
na tematyce rabunku dzieł sztuki w czasie ostatniej
wojny. Regine Dehnel w referacie Nazistowskie gra-
bieże dzieł sztuki w Polsce w latach 1939-1945i po-
wojenna restytucja przez aliantów w latach
1945-1949 streściła historię niemieckich rabunków
dzieł sztuki przeprowadzanych na terenie Polski i dal-
szych losów najwybitniejszych dzieł przekazywanych
władzom polskim przez aliantów. Nawojka Cieśliń-
ska-Lobkowicz w referacie Obopólna głuchota. Pro-
blematyka przemieszczonych w wyniku wojny dóbr
kultury w stosunkach polsko-niemieckich ostatniego
dziesięciolecia przedstawiła krytykę podejmowanych
w ostatnich latach dyskusji i działań w kwestii ewen-
tualnego zwrotu dóbr kultury pomiędzy Polską
a Niemcami. Uwe Hartmann przedstawiając referat
Dary bratniego narodu? Kilka uwag o wymianie
wywiezionych w czasie wojny dóbr kultury pomię-
dzy NRD a PRL przypomniał o wielu formalnych
i nieformalnych zwrotach dóbr kultury przeprowa-
dzonych pomiędzy Polską a NRD. Temat rabunku
i niemieckich prób ideowego zawłaszczenia jednego
z ważniejszych polskich zabytków miniatorstwa, ko-
deksu Baltazara Behema podjęła Sabine Arend w re-
feracie Krakowski kodeks Behema. Nauka na
błędnych drogach, natomiast Ksenia Stanicka-Brze-
zicka w referacie Katalog „ Ostdeutsche Kunstwerke
in westdeutschen Museen" w Instytucie Herdera
w Marburgu przypomniała stworzoną po wojnie kar-
totekę dzieł pochodzących z dawnych niemieckich
ziem wschodnich w zbiorach muzeów zachodnionie-
mieckich. Ostatni referat sekcji Problem reintegracji
kościoła klasztornego w Lubiążu Małgorzaty Wyrzy-
kowskiej przypomniał losy wywiezionych do Warsza-
wy elementów wyposażenia kościoła lubiąskiego.
Do tradycji konferencji polsko-niemieckich nale-
ży poświęcenie ostatniej części obrad na tzw. giełdę
informacyjną. Jest to okazja do prezentacji aktualnie
toczących się projektów badawczych i dokumentacyj-
nych, zadań konserwatorskich i wystaw. W krótkich
kilkuminutowych sprawozdaniach przedstawione zo-
stały założenia powstających właśnie prac doktor-
skich dotyczących nowożytnej ikonografii maryjnej
na Śląsku (Katarzyna Kluzowicz), legnickiej rzeź-
by kamiennej lat 1560-1650 (Aleksandra Bek),