„Rodzina Centaurów" Louis de Silvestre'a w Pałacach Prezydenckim i w Wilanowie

45


3. Wersja obrazu Louis
de Silvestre, Walka Centaurów
z lampartami, olej na płótnie,
2 ćwierć XVIII w,
Muzeum Narodowe
w Warszawie, fot. Muzeum
Narodowe w Warszawie.
Eksponowany w Pałacu
Prezydenckim

i włoskiej13. Opera omnia Lukiana w wersji greckiej ukazała się w 1496 r.; w tym sa-
mym czasie wiele dialogów przełożono na łacinę, dokonywano także przekładów na
język włoski, a z czasem także na inne języki narodowe. Już od XV w. kilka z nich stało
się lekturami szkolnymi, niektóre w postaci parafraz znalazły się w XVI i XVII w.
w repertuarach teatralnych. Lukian stał się niewątpliwie jednym z ulubionych pisarzy
antycznych nowożytnej Europy. Jeszcze przed 1500 r. jego dzieła trafiały do polskich
bibliotek i były czytane z prawdziwą admiracją. W liście z 11 kwietnia 1534 r. do Jana
Dantyszka biskup krakowski Piotr Tomicki napisał, iż przeczytał właśnie Declamatio-
nes Lukiana i bardzo mu się podobały14. Na początku lat 30-tych XVIII w., kiedy de
Silvestre tworzył swoje malowidła w Wilanowie, tak w Polsce, Saksonii jak i całej Euro-
pie Lukian cieszył się ciągle wielkim powodzeniem. Warto tu nadmienić, iż liczne zapo-
życzenia zjego dzieł odnaleźć można w pismach nadwornego poety Augusta II Mocnego.
Mowa tu o Antonim Ponińskim, wojewodzie poznańskim i jego Sarmatides seu satirae
cuiusdam equitis Poloni wydanych w 1741 r15. Dopiero jednak w latach 60-tych XX stu-
lecia ukazał się kompletny polski przekład dzieł greckiego sofisty16.

13 MASSING, op. cit., s. 31.

14 Acta Tomiciana, Wrocław, Kraków, Poznań 1960, , t. XVI, nr 242, s. 451-456. Zob. też A. WYCZAŃSKI, Między
kulturą a polityką. Sekretarze królewscy Zygmunta Starego (1506-1548), Warszawa 1990, s. 115. Wśród dzieł przypisy-
wanych Lukianowi drukowanych w Polsce w XVI w. wymienić wypadnie Astrologię w opracowaniu Józefa Strusia,
wydaną w Krakowie w 1531 r. Na temat recepcji tego pisarza w Polsce zob. Z. LEŚNIODORSKI, Lucjan w Polsce,
Kraków 1933, któremu nie sąjednak znane ani zachwyty Tomickiego nad Declamationes ani dzieła polskiej kultury
artystycznej (z wyjątkiem ryciny Ziarnki - zob. przyp. 50 poniżej) inspirowane Lukianem.

15 T. SINKO, Polski głosiciel „stanu natury", [w:] „Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Filologiczny" 1909, nr
45, s. 289-358. LEŚNIODORSKI, op. cit., s. 25.

16 LUKIAN, Dialogi, t. 1-3, op. cit.