572

ANDRZEJ JAKUBOWSKI
Warszawa

„Bachus w Capodimonte".
Dwie wystawy Caravaggia w Neapolu *

Caravaggio jest od kilku dziesięcioleci jed-
nym z najchętniej badanych i najżywiej dys-
kutowanych artystów epoki nowożytnej.
Jego twórczość stanowi temat licznych prac nauko-
wych, filmów i programów telewizyjnych. W Inter-
necie można odwiedzić m.in. galerie z jego
obrazami, czy zapoznać się z mniej znanymi szcze-
gółami biografii artysty. W ostatnich latach zorgani-
zowano również wiele ekspozycji dzieł Caravaggia,
a do najważniejszych należały: La natura morta al
tempo di Caravaggio, (Rzym, 1995 r.), Caravaggio,
la luce nella pittura lombarda, (Mediolan, Rzym,
2000 r.), L 'idea del Bello, Viaggio per Roma nel Se-
icento eon Giovan Pietro Bellori, (Rzym 2000 r.),
Caravaggio in Pruessen, die Sammlung Giustiniani
und die Berliner Gemdldegalerie, (Berlin, Rzym,
2001 r.), II genio di Roma (1592-1623), (Londyn,
Mediolan, 2001 r.), Natura morta italiana tra Ci-
nqecento e Settecento, (Monachium, 2002 r., Floren-
cja, 2003 r.). Wystawy te koncentrowały się głównie
wokół zagadnień związanych z miejscem i rolą ma-
larstwa Caravaggia na tle życia artystycznego i na-
ukowego Europy przełomu XVI i XVII w.
Inny charakter miały dwie wystawy twórczości
Caravaggia zaprezentowane w Neapolu wiosną
2003 r. Kuratorzy starali się, przede wszystkim
skonfrontować ze sobą różne sposoby ekspozycji
sztuki dawnej. Wystawa Bacco di Caravaggio
a Capodimonte, pokazywana w Muzeum Capodi-
monte, zgromadziła trzy wczesne obrazy artysty po-
chodzące z Rzymu i Florencji oraz jedno dzieło

z kolekcji prywatnej. W Castel SanfElmo na Vome-
ro pokazano zaś drugą, Tutta 1'opera del Caravag-
gio, una mostra impossibile. Składały się na nią,
w przeważającej większości, cyfrowe reprodukcje
wszystkich znanych obrazów Caravaggia. Obie wy-
stawy zorganizowano niemal w tym samym termi-
nie, w dwóch blisko siebie położonych muzeach
i objęto wspólnym biletem kumulatywnym, ułatwia-
jąc tym samym ich porównanie i ocenę.
Bacco di Caravaggio a Capodimonte zainaugu-
rował nową obszerną część Muzeum, przeznaczoną
na ekspozycje okresowe oraz stanowił zapowiedź
kolejnej wystawy, tym razem późnej twórczości ar-
tysty z okresu jego pobytu na Malcie, Sycylii i w
Neapolu1. Wystawa została rozmieszczona w trzech
salach nowej części Capodimonte. Ekspozycja w
pierwszej z nich miała charakter dydaktyczny. Skła-
dała się z czterech dużych planszy tematycznych.
Ten sam podział zachowany jest również w Katalo-
gu: „11 Giovane Caravaggio della bottega di Peterza-
no al soggiorno presso il cardinal del Monte", „I
precedenti del Caravaggio: la natura morta lombar-
da fra Cinquecento e Seicento", "Caravaggio e la
natura morta", "La natura morta nel solco del Cara-
vaggio". W tym samym pomieszczeniu znalazł się
również obraz Lutnista, dawniej w kolekcji Badmin-
ton House2. W kolejnej sali umieszczono Chorego
Bachusa (ok.1592 - 1593) z Galerii Borghese oraz
Chłopca ugryzionego przez jaszczurkę (ok. 1594) z
kolekcji Fondazione Longhi, zaś w trzecim najwięk-
szym pomieszczeniu znalazł się Bachus z Uffizi.

* Bacco di Caravaggio a Capodimonte, Museo di Capo-
dimonte, Neapol 20.03 - 18.05.2003, komisarze: P. Giu-
sti, N. Spinosa i M. Utili; kat. wyst: Bacco di Caravaggio
a Capodimonte, Napoli, Museo di Capodimonte, 20 mar-
żo - 18 maggio 2003, pod red. N. Spinosy, Napoli 2003.

Tutta 1'opera del Caravaggio, una mostra impossibile,
Castel Sant'Elmo, Neapol 05.04. - 01.06.2003, komisa-
rze: R. Parascandolo, M. Nutile, F. Bologna.
1 Ibid. s. 7.
2 Nie zamieszczony w Katalogu.