DOI issue:
Nr. 3
DOI article:Artykuły i Komunikaty
DOI article:Sobczyńska-Szczepańska, Mirosława: Problem autorstwa kościoła dworskiego w Cieszkowie oraz świątyni trynitarzy w Krotoszynie w świetle źródeł
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.70769#0420
418
Mirosława Sobczyńska-Szczepańska
15. Kościółpw. NMP Wniebowziętej w Zbąszyniu, widok wnętrza. Fot. M. Szczepański 2010
prezydentury o. Felicjana od Serca Jezusa, trwającej od 19 X1 1753 do 1 V 17 5 733,
w drewnianej świątyni trynitarzy stanął Altare S. Cajetani de novo extructum, depictum et
deauratum. Fundowanie ołtarza do starego kościoła w czasie, gdy Potocka nosiła się z za-
miarem wzniesienia nowej świątyni, byłoby przejawem niegospodarności. Ostatecznie
„fabrykę” rozpoczęto dopiero w 1767 r.: trzylecie 1763-1766 upłynęło na gromadzeniu
materiałów budowlanych, narzędzi i zwierząt pociągowych w oczekiwaniu na przyjazd
do Krotoszyna Ludwiki Potockiej34. O przyczynach jej nieobecności dowiadujemy się
z kroniki polsko-litewskiej prowincji trynitarzy pióra o. Andrzeja od Ducha Św. Kromber-
ga, który pod rokiem 1767 odnotował: Proponerat haec munificentissima Fundatrix ali-
quot ab annis novae Ecclesiae initium dare, sed ob bellum Prussicum in vicina Silesia
exardescens, excitatisque in Patria tumultus sub tempus interregni ab obitu Serenissimi
Augusti III [zm. 5 X 1763 -przyp. M.S.], Crotosinumporvenire hautpotuit. Dilata igitur
res hoc anno ad effectu perducta est35. Przytoczone słowa odnoszą się z pewnością do
sytuacji z lat 1763-1766, trudno bowiem przypuszczać, że Potocka nie była w swych
wielkopolskich dobrach od czasu, kiedy miałaby zamówić plany świątyni u Frantza
33 APP, syg. 53/3220/0/-/2: Protocollum huius nostri conventus Krotoszyniensis ordiniae Sanctae Trinitatis de redemp-
tione captivorum in quo continentur omnia in eo facta et ad eundem pertinentia ab anno 1731, s.91-92.
34 APP, syg. 53/3220/0/-/1, s. 8. Por. DALBOR, „Związki Wielkopolski...”, s. 34.
35 „Postanowiła najwspanialsza Fundatorka przed kilkoma laty dać początek nowemu kościołowi, ale z powodu wojny
pruskiej toczącej się na pobliskim Śląsku i zamieszek wybuchłych w ojczyźnie w okresie bezkrólewia po śmierci najjaś-
niejszego Augusta III, nie mogła przybyć do Krotoszyna. Odłożone zatem przedsięwzięcie zostało zrealizowane w tym
roku”. Biblioteka Naukowa Ukraińskiej Akademii Nauk im. W. Wemadskiego w Kijowie, sygn. 4143, Andreas a Spiritu
Sancto Kromberg, Rerum memorabilium In Provincia Sancti Joachimi Ordinis Discalceatorum Sanctissimae Trinitatis
Redemptionis Captivorum. Historia Brevis Annorum Decem et Septem. Ab Anno 1752 ubi desiit Chronicon Ejusdem
Provinciae HIPOMNEMA inscriptum usque ad Annum 1769. [s.a., s.l.], k. 124 v.
Mirosława Sobczyńska-Szczepańska
15. Kościółpw. NMP Wniebowziętej w Zbąszyniu, widok wnętrza. Fot. M. Szczepański 2010
prezydentury o. Felicjana od Serca Jezusa, trwającej od 19 X1 1753 do 1 V 17 5 733,
w drewnianej świątyni trynitarzy stanął Altare S. Cajetani de novo extructum, depictum et
deauratum. Fundowanie ołtarza do starego kościoła w czasie, gdy Potocka nosiła się z za-
miarem wzniesienia nowej świątyni, byłoby przejawem niegospodarności. Ostatecznie
„fabrykę” rozpoczęto dopiero w 1767 r.: trzylecie 1763-1766 upłynęło na gromadzeniu
materiałów budowlanych, narzędzi i zwierząt pociągowych w oczekiwaniu na przyjazd
do Krotoszyna Ludwiki Potockiej34. O przyczynach jej nieobecności dowiadujemy się
z kroniki polsko-litewskiej prowincji trynitarzy pióra o. Andrzeja od Ducha Św. Kromber-
ga, który pod rokiem 1767 odnotował: Proponerat haec munificentissima Fundatrix ali-
quot ab annis novae Ecclesiae initium dare, sed ob bellum Prussicum in vicina Silesia
exardescens, excitatisque in Patria tumultus sub tempus interregni ab obitu Serenissimi
Augusti III [zm. 5 X 1763 -przyp. M.S.], Crotosinumporvenire hautpotuit. Dilata igitur
res hoc anno ad effectu perducta est35. Przytoczone słowa odnoszą się z pewnością do
sytuacji z lat 1763-1766, trudno bowiem przypuszczać, że Potocka nie była w swych
wielkopolskich dobrach od czasu, kiedy miałaby zamówić plany świątyni u Frantza
33 APP, syg. 53/3220/0/-/2: Protocollum huius nostri conventus Krotoszyniensis ordiniae Sanctae Trinitatis de redemp-
tione captivorum in quo continentur omnia in eo facta et ad eundem pertinentia ab anno 1731, s.91-92.
34 APP, syg. 53/3220/0/-/1, s. 8. Por. DALBOR, „Związki Wielkopolski...”, s. 34.
35 „Postanowiła najwspanialsza Fundatorka przed kilkoma laty dać początek nowemu kościołowi, ale z powodu wojny
pruskiej toczącej się na pobliskim Śląsku i zamieszek wybuchłych w ojczyźnie w okresie bezkrólewia po śmierci najjaś-
niejszego Augusta III, nie mogła przybyć do Krotoszyna. Odłożone zatem przedsięwzięcie zostało zrealizowane w tym
roku”. Biblioteka Naukowa Ukraińskiej Akademii Nauk im. W. Wemadskiego w Kijowie, sygn. 4143, Andreas a Spiritu
Sancto Kromberg, Rerum memorabilium In Provincia Sancti Joachimi Ordinis Discalceatorum Sanctissimae Trinitatis
Redemptionis Captivorum. Historia Brevis Annorum Decem et Septem. Ab Anno 1752 ubi desiit Chronicon Ejusdem
Provinciae HIPOMNEMA inscriptum usque ad Annum 1769. [s.a., s.l.], k. 124 v.