Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (75.2013)

341

JACEK KRIEGSEISEN
Gdańsk, Instytut Historii Sztuki UG

Złoty wiek Pomorza. Sztuka na dworze książąt
pomorskich w XVI i XVII wieku
- wystawa stała w Muzeum Narodowym w Szczecinie

Wiek XVI i początek następnego stulecia,
aż do śmierci w 1637 r. ostatniego Gryfi-
ty - Bogusława XIV (ur. 1580), pocho-
dzącego z lokalnej pomorskiej dynastii książęcej,
panującej na Pomorzu od XII w., dla badań nad sztu-
ką Pomorza Zachodniego, jest okresem bez wątpie-
nia najbardziej interesującym i dzisiaj zapewne też
najlepiej zbadanym. Od wydania w 1840 r. syntezy
Franza Kuglera1, potem na poły dyletanckich, ale
ważnych, opracowań starożytniczych drugiej poło-
wy XIX w., aż po często przepojone polityką prace
pierwszej połowy XX w. i nie mniej nią skażone
przyczynki z pierwszych lat powojennych, badania
nad nowożytną sztuką Pomorza, mimo ich intensyfi-
kacji w ostatniej ćwierci XX w., pozostawały niepeł-
ne i rozproszone. Do zmiany takiego stanu rzeczy
walnie przyczynia się nowa wystawa stała otwarta
18 listopada 2011 r. w murach Muzeum Narodowe-
go w Szczecinie2, poświęcona temu właśnie okreso-
wi, oraz towarzyszący jej katalog3.
Wystawa w gmachu Muzeum Narodowego przy
ulicy Staromłyńskiej została oparta na zbiorach wła-
snych muzeum (z jednym wyjątkiem) i jest podzie-
lona na trzy części, ukazując wielowątkowość i spe-
cyfikę książęcych fundacji artystycznych. Pierwsza
z nich pokazuje dynastię Gryfitów i rządzone przez
nich księstwo. Głównym jej akcentem jest malarska
kopia tzw. Gobelinu Croya, dzieła prezentującego

1 Franz KUGLER, Pommersche Kunstgeschichte. Nach
den erhaltenen Monumenten dargestellt, (Baltische Stu-
dien, Jg. 8, H. 1), Stettin 1840.
2 Kurator Monika Frankowska-Makała, współpraca mery-
toryczna Rafał Makała, Kinga Krasnodębska i Justyna
Bądkowska, aranżacja ekspozycji i projekt graficzny ka-
talogu Waldemar Wojciechowski. Wystawa otrzymała na-
grodę dla najlepszej wystawy historycznej, przyznawaną


rozbudowane treści dynastyczno-religijne, wykona-
nego w 1554 r. przez Petera Heymansa i skopiowa-
nego w 1894 r. przez Augusta Grimmera, a także

przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Sy-
billa 2011.
3 Złoty wiek Pomorza. Sztuka na dworze książąt pomor-
skich w XVI i XVII wieku / Das goldene Zeitalter Pom-
merns. Kunst am Hofe der pommerschen Herzóge im 16.
und 17. Jahrhundert, red. / Hg. Rafał Makała, Muzeum
Narodowe w Szczecinie, Szczecin 2013, s. 400, il. 324,
tabl. genealogiczna.