DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Artykuły
DOI article:Krupska, Katarzyna; Łyczak, Bartłomiej [Contr.]: Kontrakty między ks. Janem Ewertowskim a toruńskim z³otnikiem Jacobem Weintraubem na wykonanie sreber do ko¬ścioła ¬św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieś¬cie Lubawskim z lat 1711-1728
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71009#0140
138
Katarzyna Krupska, Bartłomiej Łyczak
5. Ampułki, kościół św. Tomasza Apostoła, Nowe Miasto Lubawskie, XVII w.
Fot. K. Krupska, B. Łyczak
Weintrauba pracowników warsztatowych, wyjątkowo ciekawy jest zapis zawarty w zesta-
wieniu wydatków o 2 zł przekazanych dla „kontentacji czeladzi"31. Całkowity koszt wy-
konania monstrancji wyniósł 1243 zł 16 gr, przy czym suma ta nie zawierała ceny kamieni,
które ofiarowali reformaci, zapewne rezydujący w pobliskich Łąkach Bratiańskich. Try-
bularz i łódka pochłonęły łącznie 191 zł 24 gr32.
Powyższy kontrakt zawiera ponadto wzmiankę o dwóch ampułkach przekazanych
Weintraubowi do naprawy33. Do jednej z nich rzemieślnik dorobić miał wieczko, drugą
zaś wyzłocić. Na ten cel otrzymał 50 zł zaliczki.
Wraz z rozliczeniem pierwszego zamówienia, podpisano w Toruniu kolejną umowę,
dotyczącą wykonania drugiej, mniejszej monstrancji oraz aplikacji na obraz św. Józefa,
który znajdował się w jemu dedykowanym ołtarzu; ponownie z 12-łutowego materiału34.
Oba dzieła do dziś przechowywane są w nowomiejskiej farze. Ostensorium ma formę
promienistą, na dwóch wolutowych ramionach znajdują się figurki śś. Piotra i Pawła, na-
tomiast w górnej części trzonu - Matka Boża stojąca na sierpie księżyca (il. 3)35. Gloria
zwieńczona jest medalionem z monogramem Chrystusa podtrzymywanym przez parę
na 18 zł, cena ta ustalana była jednak według przelicznika opartego na niewybijanych wówczas groszach miedzianych.
Prusy Królewskie, począwszy od 1658 r., nie przyjmowały jednak kolejnych ordynacji menniczych i pozostawały przy
dawnym systemie pieniężnym, opartym na groszach reprezentujących realną wartość srebra, zawartą w środkach płatni-
czych. Stąd też w kontraktach i rachunkach między Ewertowskim a Weintraubem wyraźnie akcentowano, że rozliczenia
prowadzone były w złotych „pruskiej", a więc „dobrej" monety - por. FURTAK, op. cit., s. 45, 76-77; Zbigniew ŻA-
BIŃSKI, Systemy pieniężne na ziemiach polskich, Wrocław 1981 (Prace Komisji Archeologicznej, 20),
s. 125, 132/164-165.
31 AADDT, JKK, sygn. D4, s. 43.
32 Informacje te Jan Ewertowski powtórzył w dopiskach do inwentarza świątyni z 1697 r.: ibid., s. 29.
33 Ibid., s. 47-48.
34 Ibid., s. 45 - Aneks 4.
35 WOŹNIAK, Sztuka złotników..., s. 101; GRADOWSKI, PIELAS, op. cit., s. 482, nr 365/2.
Katarzyna Krupska, Bartłomiej Łyczak
5. Ampułki, kościół św. Tomasza Apostoła, Nowe Miasto Lubawskie, XVII w.
Fot. K. Krupska, B. Łyczak
Weintrauba pracowników warsztatowych, wyjątkowo ciekawy jest zapis zawarty w zesta-
wieniu wydatków o 2 zł przekazanych dla „kontentacji czeladzi"31. Całkowity koszt wy-
konania monstrancji wyniósł 1243 zł 16 gr, przy czym suma ta nie zawierała ceny kamieni,
które ofiarowali reformaci, zapewne rezydujący w pobliskich Łąkach Bratiańskich. Try-
bularz i łódka pochłonęły łącznie 191 zł 24 gr32.
Powyższy kontrakt zawiera ponadto wzmiankę o dwóch ampułkach przekazanych
Weintraubowi do naprawy33. Do jednej z nich rzemieślnik dorobić miał wieczko, drugą
zaś wyzłocić. Na ten cel otrzymał 50 zł zaliczki.
Wraz z rozliczeniem pierwszego zamówienia, podpisano w Toruniu kolejną umowę,
dotyczącą wykonania drugiej, mniejszej monstrancji oraz aplikacji na obraz św. Józefa,
który znajdował się w jemu dedykowanym ołtarzu; ponownie z 12-łutowego materiału34.
Oba dzieła do dziś przechowywane są w nowomiejskiej farze. Ostensorium ma formę
promienistą, na dwóch wolutowych ramionach znajdują się figurki śś. Piotra i Pawła, na-
tomiast w górnej części trzonu - Matka Boża stojąca na sierpie księżyca (il. 3)35. Gloria
zwieńczona jest medalionem z monogramem Chrystusa podtrzymywanym przez parę
na 18 zł, cena ta ustalana była jednak według przelicznika opartego na niewybijanych wówczas groszach miedzianych.
Prusy Królewskie, począwszy od 1658 r., nie przyjmowały jednak kolejnych ordynacji menniczych i pozostawały przy
dawnym systemie pieniężnym, opartym na groszach reprezentujących realną wartość srebra, zawartą w środkach płatni-
czych. Stąd też w kontraktach i rachunkach między Ewertowskim a Weintraubem wyraźnie akcentowano, że rozliczenia
prowadzone były w złotych „pruskiej", a więc „dobrej" monety - por. FURTAK, op. cit., s. 45, 76-77; Zbigniew ŻA-
BIŃSKI, Systemy pieniężne na ziemiach polskich, Wrocław 1981 (Prace Komisji Archeologicznej, 20),
s. 125, 132/164-165.
31 AADDT, JKK, sygn. D4, s. 43.
32 Informacje te Jan Ewertowski powtórzył w dopiskach do inwentarza świątyni z 1697 r.: ibid., s. 29.
33 Ibid., s. 47-48.
34 Ibid., s. 45 - Aneks 4.
35 WOŹNIAK, Sztuka złotników..., s. 101; GRADOWSKI, PIELAS, op. cit., s. 482, nr 365/2.