DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Artykuły
DOI Artikel:Żukowski, Jacek: Infantka Anna Katarzyna Konstancja i kultura artystyczno-kolekcjonerska dworu wazowskiego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.71009#0251
Infantka Anna Katarzyna Konstancja i kultura dworu wazowskiego
243
by na scenie" podczas gry w gospodę niemiecką ( Wirtschaft). Infantka rozpoczynała zresz-
tą wraz z królem każdy bal z udziałem dworu, do czasu przybycia bratowej w 1637 r.
„Obecne dni przebiegły dla J.M. Królewny na próbach różnych baletów, które przygo-
towuje ze swymi dworkami na przyszłe królewskie zaślubiny" - relacjonował 1 sierpnia
1637 r. nuncjusz Filonardi50. Półtora miesiąca później zaprezentowano balet Najjaśniej-
szej Królewny pt. La Prigion d'Amore". „Niewolnicom Miłości" wyłaniającym się
z ogrodu Wenery przewodziła sama Wenus, w której rolę wcieliła się właśnie Anna Kata-
rzyna Konstancja. Na końcu przedstawienia zaprosiła brata, szwagierkę i obecną na uro-
czystościach arcyksiężną Klaudię do wspólnego tańca, balio generale. W lutym 1638 r.
wystąpiła w balecie królowej pt. L 'Africa Supplicante, wykonując m.in. galiardy, taniec
florencki i taniec bawarski. 6 marca kolejnego roku „nocą odbywały się w zamku tańce,
na których pojawiła się królowa i królewna z kobiecym dworem w okazałych maskach"52.
Od Nowego Roku 1641 r. wraz z bratem Kazimierzem i szwagierką ćwiczyła układy cho-
reograficzne pod opieką królewskiego tancmistrza, doglądając także szycia kostiumów
swych dworek (zielono-srebrne kostiumy di conserto) na potrzeby wystawnego baletu
zaprezentowanego 12 lutego. Ostatni wtorek zapustny w Polsce spędziła na „tańcach w
maskach i bez masek na zamku"53. W listach z 21 marca i początków kwietnia 1642 r.
nuncjusz apostolski raportował, iż członkowie rodziny królewskiej wraz ze swoimi dwo-
rzanami „wprawiali się w tańce", przygotowując pieczołowicie nowe układy baletowe54.
Okazją nie był jedynie tzw. zielony karnawał, ale przede wszystkim szykowane wesele
królewny.
Zaślubiny Wisły z Renem (1642)
Ludwik XIII za pośrednictwem księcia brandenburskiego usiłował wynegocjować mał-
żeństwo swego brata Gastona z polską królewną. Władysław Zygmunt Waza miał prze-
słać do Paryża portret swej siostry; Zygmunt III odmówił jednak, wskazując na
50 O przygotowywaniu banchetti, balii et altre feste na uroczystości zaślubin króla wspomina nuncjusz Filonardi już
w liście z 5 czerwca, później raportując: Gli altri giorni sono dalia Ser.ma Principessa passati in provar diversi balletti,
che prepara con le sue Dame per le future nozze regie. Per l'istesso fine e quasi finito un theatro di legno,fatto in cortile
del palazzo..., M. Filonardi do kardynała F. Barberini, Warszawa, 5 VI 1637, BAV, Barb. Lat., 6596, k. 105r oraz tenże
do F. Barberiniego, Warszawa, 1 VIII 1637, BAV, Barb. Lat. 6598, k. 31r, Acta Nuntiaturae Polonae, vol. XXV, Mario
Filonardi..., s. 196 oraz 246. Zob. Oreste RUGGIERI, „Scenografia e cronaca teatrale in alcuni dispacci di Filonardi",
[w:] Miscellanea Settempedana. Virgilio Puccitelli e il suo teatro per musica nella Polonia di Ladislao IV, red. Oreste
RUGGIERI, San Severino 1979, s. 139-155, tu: 146.
51 Anna SZWEYKOWSKA, „Imprezy baletowe na dworze Władysława IV", Muzyka, 1967, z. 2, s. 11-23; Jacek ŻU-
KOWSKI, „Maszkary Bakcha, czyli król Władysław tańczy", Barok: Historia-Literatura-Sztuka, 20, 2013, nr 1(39),
s. 33-83.
52 RADZIWIŁŁ, op. cit., t. 2, s. 119.
53 „Wieczorem na zamku w maskach pojawiła się królowa, królewna z fraucymerem; w barwnych i pięknych strojach
wiedziono rozmaite pląsy", depesza nuncjusza Filonardiego z 8 III 1642, BAV, Barb. Lat. 6598, k. 254 r-v, za: Julian
LEWAŃSKI, „Świadkowie i świadectwa opery władysławowskiej", [w:] Opera w dawnej Polsce. Na dworze Władysła-
wa IV i królów saskich. Studia i materiały, red. Julian LEWAŃSKI, Wrocław-Warszawa-Kraków 1973, s. 25-60, tu: 40
i n. Por. RADZIWIŁŁ, op. cit., t. 2, s. 298 (Studia Staropolskie, XXXV).
54 Depesza nuncjusza Filonardiego z 8 III 1642, BAV, Barb. Lat. 6598, k. 254 r-v, LEWAŃSKI, op. cit., s. 40 i n.; Mario
Filonardi do kardynała Francesco Barberiniego, Warszawa, 21 III 1642, BAV, Barb. Lat. 6598, f. 257v oraz id., 3 IV
1642, BAV, Barb. Lat. 6598, k. 252, Hanna OSIECKA-SAMSONOWICZ, Agostino Locci (1601-po 1660). Scenograf
i architekt na dworze królewskim w Polsce, Warszawa 2003, s. 119, przyp. 104. Kwietniowe i majowe „ćwiczenia
w różnych tańcach" przypomina także w swym pamiętniku A.S. RADZIWIŁŁ, op. cit., t. 2, s. 298-301.
243
by na scenie" podczas gry w gospodę niemiecką ( Wirtschaft). Infantka rozpoczynała zresz-
tą wraz z królem każdy bal z udziałem dworu, do czasu przybycia bratowej w 1637 r.
„Obecne dni przebiegły dla J.M. Królewny na próbach różnych baletów, które przygo-
towuje ze swymi dworkami na przyszłe królewskie zaślubiny" - relacjonował 1 sierpnia
1637 r. nuncjusz Filonardi50. Półtora miesiąca później zaprezentowano balet Najjaśniej-
szej Królewny pt. La Prigion d'Amore". „Niewolnicom Miłości" wyłaniającym się
z ogrodu Wenery przewodziła sama Wenus, w której rolę wcieliła się właśnie Anna Kata-
rzyna Konstancja. Na końcu przedstawienia zaprosiła brata, szwagierkę i obecną na uro-
czystościach arcyksiężną Klaudię do wspólnego tańca, balio generale. W lutym 1638 r.
wystąpiła w balecie królowej pt. L 'Africa Supplicante, wykonując m.in. galiardy, taniec
florencki i taniec bawarski. 6 marca kolejnego roku „nocą odbywały się w zamku tańce,
na których pojawiła się królowa i królewna z kobiecym dworem w okazałych maskach"52.
Od Nowego Roku 1641 r. wraz z bratem Kazimierzem i szwagierką ćwiczyła układy cho-
reograficzne pod opieką królewskiego tancmistrza, doglądając także szycia kostiumów
swych dworek (zielono-srebrne kostiumy di conserto) na potrzeby wystawnego baletu
zaprezentowanego 12 lutego. Ostatni wtorek zapustny w Polsce spędziła na „tańcach w
maskach i bez masek na zamku"53. W listach z 21 marca i początków kwietnia 1642 r.
nuncjusz apostolski raportował, iż członkowie rodziny królewskiej wraz ze swoimi dwo-
rzanami „wprawiali się w tańce", przygotowując pieczołowicie nowe układy baletowe54.
Okazją nie był jedynie tzw. zielony karnawał, ale przede wszystkim szykowane wesele
królewny.
Zaślubiny Wisły z Renem (1642)
Ludwik XIII za pośrednictwem księcia brandenburskiego usiłował wynegocjować mał-
żeństwo swego brata Gastona z polską królewną. Władysław Zygmunt Waza miał prze-
słać do Paryża portret swej siostry; Zygmunt III odmówił jednak, wskazując na
50 O przygotowywaniu banchetti, balii et altre feste na uroczystości zaślubin króla wspomina nuncjusz Filonardi już
w liście z 5 czerwca, później raportując: Gli altri giorni sono dalia Ser.ma Principessa passati in provar diversi balletti,
che prepara con le sue Dame per le future nozze regie. Per l'istesso fine e quasi finito un theatro di legno,fatto in cortile
del palazzo..., M. Filonardi do kardynała F. Barberini, Warszawa, 5 VI 1637, BAV, Barb. Lat., 6596, k. 105r oraz tenże
do F. Barberiniego, Warszawa, 1 VIII 1637, BAV, Barb. Lat. 6598, k. 31r, Acta Nuntiaturae Polonae, vol. XXV, Mario
Filonardi..., s. 196 oraz 246. Zob. Oreste RUGGIERI, „Scenografia e cronaca teatrale in alcuni dispacci di Filonardi",
[w:] Miscellanea Settempedana. Virgilio Puccitelli e il suo teatro per musica nella Polonia di Ladislao IV, red. Oreste
RUGGIERI, San Severino 1979, s. 139-155, tu: 146.
51 Anna SZWEYKOWSKA, „Imprezy baletowe na dworze Władysława IV", Muzyka, 1967, z. 2, s. 11-23; Jacek ŻU-
KOWSKI, „Maszkary Bakcha, czyli król Władysław tańczy", Barok: Historia-Literatura-Sztuka, 20, 2013, nr 1(39),
s. 33-83.
52 RADZIWIŁŁ, op. cit., t. 2, s. 119.
53 „Wieczorem na zamku w maskach pojawiła się królowa, królewna z fraucymerem; w barwnych i pięknych strojach
wiedziono rozmaite pląsy", depesza nuncjusza Filonardiego z 8 III 1642, BAV, Barb. Lat. 6598, k. 254 r-v, za: Julian
LEWAŃSKI, „Świadkowie i świadectwa opery władysławowskiej", [w:] Opera w dawnej Polsce. Na dworze Władysła-
wa IV i królów saskich. Studia i materiały, red. Julian LEWAŃSKI, Wrocław-Warszawa-Kraków 1973, s. 25-60, tu: 40
i n. Por. RADZIWIŁŁ, op. cit., t. 2, s. 298 (Studia Staropolskie, XXXV).
54 Depesza nuncjusza Filonardiego z 8 III 1642, BAV, Barb. Lat. 6598, k. 254 r-v, LEWAŃSKI, op. cit., s. 40 i n.; Mario
Filonardi do kardynała Francesco Barberiniego, Warszawa, 21 III 1642, BAV, Barb. Lat. 6598, f. 257v oraz id., 3 IV
1642, BAV, Barb. Lat. 6598, k. 252, Hanna OSIECKA-SAMSONOWICZ, Agostino Locci (1601-po 1660). Scenograf
i architekt na dworze królewskim w Polsce, Warszawa 2003, s. 119, przyp. 104. Kwietniowe i majowe „ćwiczenia
w różnych tańcach" przypomina także w swym pamiętniku A.S. RADZIWIŁŁ, op. cit., t. 2, s. 298-301.