Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Ephēmeris archaiologikē (1887)

33

ΑΓΑΛΜΑΤΙΟΝ ΑΘΗΝΑΣ ΕΞ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ

34

ράν καθίστα τήν ύπεροχήν τοΟ είόους τούτου της
τέχνης. Εκάστη των όψεων του ημετέρου αγαλ-
ματίου αποδίδει εν θαυμαστή ακρίβεια και λεπτό-
τητι τήν μορφήν της θεάς εν κινήσει, δια της προ-
βολής του δεξιοΟ ποδός, εικονισμένης. Τό βαρύ και
άχάριστον των αρχαϊκών μορφών λείπει πάντη σχε-
δόν εν τη κομψή της θεοΟ παραστάσει. Μόλις δε ό
τόπος της ευρέσεως και τά έπί του προσώπου ελα-
φρά ήδη τοΟ αρχαϊσμού ίχνη πείθουσιν ημάς, ό'τι
τό πολύτιμον εύρημα νά καταταχθή δέον εις τά
τεχνουργήματα της αρχαϊκής τέχνης. Ή πρό τίνος
έν Άκροπόλει ανευρεθείσα χαλκη κεφαλή (ί'δε πί-
νακα 3 τοΟ παρόντος τεύχους) και τό τελευταϊον
τούτο εύρημα μαρτυρουσιν άνάπτυξιν έν τη τέχνη,
οίαν ούδέ νά φαντασθή τις καν θά έτόλμα πρότε-
ρον. Ή έν χαλκώ τέχνη είχε προαχθή κατά τούς
χρόνους εκείνους, ους δυστυχώς ή ιστορία διά πυ-
κνοί) έκάλυψε σκότους, εις αληθή τέχνην, ύπερ-
βάλλουσαν τήν σύγχρονον έπι τοΟ λίθου έξασκου-
μένην ώς δήλον και εξ άπλής παραθέσεως του δη-
μοσιευομένου αγαλματίου προς τό άνάγλυφον της
Ακροπόλεως τό δημοσιευθέν έν Άρχ. Έφημερίδι
(1886, σ. 179 π. 9) τό είκονίζον εν παρεμφερει
παραστάσει τήν Άθηνάν.

Έν τω πίνακι 4 δίδομεν της Αθηνάς ημών δι-
πλήν εικόνα" έκατέρας δηλονότι των όψεων αύτής
κατά τά 2/3 τοΟ πραγματικοί) μεγέθους, άπεικονί-
σαμεν δε και οψιν αύτής έν κατατομή, ίνα δείκνυ-
ται τό πάχος των δύο συγκεκολλημένων πλακών.

Έπι της πρώτης τών όψεων, της και κυρίας ού'-
σης, άτε είκονιζούσης τό δεξιόν άμα και πρόσθιον
τοΟ σώματος (δεδηλωμένοι είσίν έπι της όψεως
ταύτης αμφότεροι οί μαστοί τοΟ στήθους) ή θεά,
χιτώνα φέρουσα, ίμάτιον και αιγίδα φολιδωτήν,
δι δφεων κεκοσμημένην, προβαίνει ήρέμα τον δε-
ξιόν βραχίονα κεκαμμένον κατά τον αγκώνα ύπό τό
στήθος έχουσα. Ή χείρ, έλαφρώς ήνεωγμένη, έ'χει
τήν θέσιν χειρός κρατούσης φιάλην. Έπι τής δευ-
τέρας τών όψεων, τής τό άριστερόν και τό όπισθεν
τοΰ σώματος ε'ικονιζούσης, ή αίγις καταπίπτει
μακρά, τό άνω του σώματος και τον άριστερόν
βραχίονα μέχρι τής χειρός καλύπτουσα. Ή άκρα

χείρ, έξέχουσα αρχικώς του σώματος, άπώλετο
δυστυχώς. Έκράτει δέ αύτη άντικείμενόν τι, οί
τίνος ίχνος, ώσεί αιχμή, όρατόν έ'τι τυγχάνει. Πι-
θανώτατα ήτο τοΰτο τό κράνος, ο δ τίνος τό όρα-
τόν λείψανον ήτο δ λόφος. Έπι τής δψεως ταύτης,
ήτις είνε ή τήν μείζονα φθοράν ύποστάσα, σώζον-
ται έ'τι έπικεκολλημένα κατά τό στήθος και επί
τής αιγίδος τεμάχια ξένων αντικειμένων, άτινα γει-
τνιάζοντα κατά τήν πυράν τω είδωλίω (διότι υπέ-
στη τοΰτο προφανέστατα τήν έκ του πυρός επή-
ρε ιαν) και συγκαέντα έπεκόλλησαν μετά τήν πηξιν
στερεώτατα έπ' αύτοΟ. Κατά τούς πόδας φαίνεται
όγκος, ώσεί ήλος, εξ αργύρου ό'στις όμοίαν εχει
υπάρξεως άφορμήν. Έπι τής ετέρας τών όψεων,
ούδέν τοιοΟτον φαίνεται ξένον τεμάχιον, καθόσον
ή δψις αύτη εκείτο έπι τοΰ εδάφους προφυλαττο-
μένη. Οί ένιαχοΟ φαινόμενοι σταγονοειδεϊς δγκοι,
προήλθον έκ τής έπιχ^ρυσώσεως, ήτις ύπό τής καύ-
σεως συνεπυκνοΰτο ή στάγδην άπέρρεεν.

Τήν κόμην εχει ή θεά έρριμμένην όπισθεν και
διά ταινίας (κατά τήν μίαν μόνην όψιν τά νυν όρα-
τής) δεδεμένην' έφερε δέ και διάδημα έπι τής κε-
φαλής. Ή κόμωσις είνε και έπι τών δύο όψεων,
ώς εικός, ή αυτή. Ή φαινομένη δέ τά νυν επί τής
δευτέρας όψεως διαφορά, προέκυψεν έκ τής κατά
τήν καυσιν απώλειας τεμαχίου τινός τής κεφαλής,
δπερ Ό τεχνίτης κατά τήν ποίησιν του ειδωλίου
συνεκόλλησε, συμπληρώσας ελλειψίν τινα τής
πλακός. "Ισως δέ και ή έπι τής κορυφής τής κε-
φαλής οπή ήτο προωρισμένη δι' ήλον, ό'στις συνε-
κράτει τό έπιπρόσθετον τεμάχιον. Όμοίως παρά
τούς πόδας τρεις μικροί ήλοι δηλουσιν οτι τό έλ-
λεϊπον εκεί τεμάχιον τοΟ χιτώνος διά τούτων συνε-
κρατεΐτο.

Τό άγαλμάτιον εχει ΰψος 0.37, έστηρίζετο δέ
δι' ήλων, ων αί όπαί διακρίνονται έπι τών ποδών,
έπί σκεύους τινός. Ήτο έπίχρυσον όλοκλήρως*
σώζεται δέ τά νυν έ'τι πολλαχοΰ ή χρύσωσις, άλλ'
ιδία έπί τοΰ προσώπου και τής αιγίδος.

Έν Αθήναις τη 25 Απριλίου 1887.

Β. ΣΤΑΗΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΕ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ 1887.

3