DOI Artikel:
Sophulēs, Themistoklēs P.: Mnēmeia archaïkou tropou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14588#0031
41
ΜΝΗΜΕΙΑ ΑΡΧΑΪΚΟΥ ΤΡΟΠΟΥ
42
-διότι ούδέν άλλο του ίππέως σώζεται ή μόνον τά
•σκέλη αύτοΟ προσκεκολλημένα τω ίππω.
Και έξ άπλής παραθεωρήσεως αύτών των εικό-
νων γίνεται φανερόν δτι τό εκ της Ακροπόλεως
άγαλμα τοΟ ίππέως1 είνε ομοιότατα είργασμένον
τω εν τω πίνακι κορμω.
"Οχι μόνον τό καθόλου περίγραμμα έ'χουσι κοι-
νόν, αλλά και την κατασκευήν του σώματος και
τον τρόπον της συναρμογής και συνδέσεως των με-
ρών αύτοΟ προς άλληλα. Είνε όμως ό τοϋ* ίππέως
κορμός νεώτερος πως ίσως του εν τω 1" πίνακι
κορμού άγάλματος δεικνύων μικρόν τι βήμα προόδου
-και επιδόσεως της αύτής τέχνης. Ένεκα τούτου
και άνωμαλίαι τινές και τραχύτητες του εν τω
πίνακι κορμού δεν ύπάρχουσιν εν τούτω τω εργω.
Οί περιττοί όγκοι της σαρκός έξηφανίσθησαν και
ούτω κατέστη μετριωτέρα ή κατασκευή του στή-
Όους του ίππέως' αί δε άναλογίαι του σώματος αύ-
τοΟ είνε κανονικώτεραι και άρμονικωτέρα ή προς
άλληλα σύνθεσις των μερών αύτοΟ. Τό περίγραμμα
δέ του θώρακος δεν συνάπτεται εις γωνίαν άλλ'εινε
κυκλοτερές πως ενταύθα, μάλλον κατά φύσιν άπει-
κασμένον, μείζονα δέ διάπλασιν δεικνύει και ή κοι-
λία, και τά άλλα του σώματος μέρη , μάλιστα δέ
τά σκέλη,ή εργασία τών οποίων δεικνύει και σπου-
δήν μεγάλην προς μερικωτέραν (Όβίαίΐ) διάπλασιν
της σαρκός. ΤοΟτο δέ 7ίαρα.τΐ]ροΰιχζν και εν τη ερ-
γασία της εν τω αύτώ πίνακι άπεικονιζομένης κε-
φαλής ίππου, Αί διαφοραί ό'μως αύται ούδέν άλλο
είνε ή διάφοροι βαθμοί προόδου της αυτής ό'μως
τεχνοτροπίας. "Εκαστος δέ αισθάνεται δτι οί τεχνί-
* Άπεικονίσθη μονός ό κορμός του ίππέως άνευ του ίππου και εν
τοις « Μουσείοις Αθηνών» 'Ρωμαίδου , πίν. 12. Έν τω κειμένω δέ
τών « Μουσείων » τω αναφερομένω εις τόδε τό άγαλμα γίνεται μνεία
καί του ετέρου άγάλματος του άπεικονίζομένου ενταύθα έν τώ Ιν πί-
νακι, εκεϊ 3έ παραπέμπω καί εις τήνοε τήν πραγματείας■ ή παραπομπή
ομως φέρεται εσφαλμένως εν τή γερμανική μεταφράσει «Άρχ. Έφημ.
1884, 4 » αντί 1887. Κατά άστεΐον δέ καί παράδοξον δλως τρο'πον ή
φρασις δι1 ής τοΰ έ'ργου τούτου έκεϊ μνημονεύω « άγαλμα γυμνής νεα-
νικής μορφής» μετηνε'χθη εις « ]ϋη^ίϊίίΙίΠοΙίβ δίαΐΐΐθ » έν τή γερμα-
νική μεταφράσει. "Ας μοι έπιτραπή δέ νά οηλώσιυ ένταΰ'θα, επειδή δέν
δύναμαι νά πράςω τοΰ'το άλλαχοΰ, οτι αί εις τά; ξένας γλώσσας μετα-
φράσεις τοϋ ελληνικού κειμένου έξετυπώθησαν ΰπό τοΰ έκδο'του, πριν ή
εγω λάβω γνώσιν αυτών. Είνε δέ ουχί μο'νον περί τήν λέςΊν πλημμε-
λείς, άλλά καί τό νο'ημα τοΰ πριυτοτύπου πολλαχώς διαφθείρουσιν.
Έάν λοιπο'ν τίνες τών ξένων δέν άπαξ-.ιοσωσι νά ρίψωσιν έν βλέμμα
■και εις τα υπ' εμοΰ γραφέντα, παρακαλώ αυτούς νά άποβλέψωσιν εις
το έλληνικόν κείμενον, παραβλέποντες τά τυπογραφικά σφάλματα καί
τούτου, τα εις τάς παραπομπάς, ά'τινα παρεισέφρησαν, διο'τι δέν ήδυ-
νήθην νά ί'δω πάσας τάς διορθώσεις.
ται άμφοτέρων τών έργων έκ τής αύτής αργής της
τέχνης όρμώνται καί έ'χουσι κοινά σχολικά, ούτως
ειπείν, γνωρίσματα τήν αύτήν δηλ. αίσθησιν τής
κατασκευής τοΟ σώματος καί τον αύτόν τρόπον τής
άπεικασίας αύτου.
Εις εκαστον δέ θεώμενον τά έ'ργα ταύτα ή καί
τάς εικόνας αύτών προσπίπτει καί άζήτητος ή ό-
μοιότης αύτών προς ετερόν τι περίφημον καί γνω-
στόν έξ άρχαιοτέρων χρόνων έργον έκ τής Ακροπό-
λεως προς τον Μοσχοφόρον. Αί ομοιότητες δέ αύ-
ται είνε τόσον καταφανείς, ώστε το πράγμα δέν
έ'χει ανάγκην τής έμής άποδείξεως. Καί ύπό τήν
περιβολήν αύτήν τήν σκληρώς έπί του σώματος
προσκεκολλημένην διακρίνομεν τά αυτά στοιχεία
τής τέχνης, άτινα άττοτελουσι καί τά γνωρίσματα
τών δύο άλλων προμνημονευθέντων έργων. Τά τοΟ
Μοσχοφόρου δμως μέρη ■ τής εργασίας είνε έ'τι έν-
τελέστερα , δεικνύοντα νέον σημεΓον προόδου τής
αύτής τέχνης κατά τάς αύτάς πάντοτε άρχάς έπι-
οιοουσης.
Ανάγκη δέ νά εί'πω καί ολίγα τινά περί του κα-
θαρώς τεχνικοΟ μέρους του τρόπου δηλ. καί του
χαρακτήρος τής εργασίας (δΐίΐ) του έν τώ 1 ν πί-
νακι άγάλματος.
Όρθώς υπό πολλών ήδη παρετηρήθη δτι πολλά
τών άγαλμάτων τούτων του τύπου του" κοινώς Α-
πόλλωνος τύπου όνομαζομένου, καί μάλιστα τό έξ
ΌρχομενοΟ καί τό έκ Τενέας δεικνύουσι σημεία
τινα τής εργασίας αύτών ξένα μεν τής φύσεως τοΰ
μαρμάρου, οικεία δέ εις τήν κατεργασίαν τοΟ ξύλου
(Ηοίζίβοηηίκ). Ό τρόπος δμως τής εργασίας τοΟ
αττικού" άγάλματος αντίκειται προς τήν συνήθειαν
τήν έκ τής ασκήσεως ταύτης τής ύλης. Όχι μό-
νον δέν εχει τι τό γωνιώδες καί σκληρόν τό έργον
τούτο , άλλά καί τούναντίον παρατηροΟμεν ύπερ-
βολικήν δηλ. άπαλότητα.
Ή τέχνη αύτοΟ, ώς έδηλώθη ήδη έν τοις άνω-
τέρω . έ'χει χαρακτήρα εις ύπερβολήν τυπικόν και
σχολικόν (8θ(ιυ1ϊΤΐα&δϊ§), νομίζω δέ δτι Ό χαρακτήρ
ούτος δέν έμορφώθη έξ άρχής έν τή κατεργασία
του μαρμάρου, διότι παρ' δλην τήν έπιμεμελημέ-
νην έπιτήδευσιν τής εργασίας τών γραμμών είνε
δμως άγροικότεραι ή όσον έπιτρέπει ή λεπτή του
μαρμάρου σύστασις.
Τήν τεχνοτροπίαν δέ τοΰ έ'ργου τούτου κατα-
ΜΝΗΜΕΙΑ ΑΡΧΑΪΚΟΥ ΤΡΟΠΟΥ
42
-διότι ούδέν άλλο του ίππέως σώζεται ή μόνον τά
•σκέλη αύτοΟ προσκεκολλημένα τω ίππω.
Και έξ άπλής παραθεωρήσεως αύτών των εικό-
νων γίνεται φανερόν δτι τό εκ της Ακροπόλεως
άγαλμα τοΟ ίππέως1 είνε ομοιότατα είργασμένον
τω εν τω πίνακι κορμω.
"Οχι μόνον τό καθόλου περίγραμμα έ'χουσι κοι-
νόν, αλλά και την κατασκευήν του σώματος και
τον τρόπον της συναρμογής και συνδέσεως των με-
ρών αύτοΟ προς άλληλα. Είνε όμως ό τοϋ* ίππέως
κορμός νεώτερος πως ίσως του εν τω 1" πίνακι
κορμού άγάλματος δεικνύων μικρόν τι βήμα προόδου
-και επιδόσεως της αύτής τέχνης. Ένεκα τούτου
και άνωμαλίαι τινές και τραχύτητες του εν τω
πίνακι κορμού δεν ύπάρχουσιν εν τούτω τω εργω.
Οί περιττοί όγκοι της σαρκός έξηφανίσθησαν και
ούτω κατέστη μετριωτέρα ή κατασκευή του στή-
Όους του ίππέως' αί δε άναλογίαι του σώματος αύ-
τοΟ είνε κανονικώτεραι και άρμονικωτέρα ή προς
άλληλα σύνθεσις των μερών αύτοΟ. Τό περίγραμμα
δέ του θώρακος δεν συνάπτεται εις γωνίαν άλλ'εινε
κυκλοτερές πως ενταύθα, μάλλον κατά φύσιν άπει-
κασμένον, μείζονα δέ διάπλασιν δεικνύει και ή κοι-
λία, και τά άλλα του σώματος μέρη , μάλιστα δέ
τά σκέλη,ή εργασία τών οποίων δεικνύει και σπου-
δήν μεγάλην προς μερικωτέραν (Όβίαίΐ) διάπλασιν
της σαρκός. ΤοΟτο δέ 7ίαρα.τΐ]ροΰιχζν και εν τη ερ-
γασία της εν τω αύτώ πίνακι άπεικονιζομένης κε-
φαλής ίππου, Αί διαφοραί ό'μως αύται ούδέν άλλο
είνε ή διάφοροι βαθμοί προόδου της αυτής ό'μως
τεχνοτροπίας. "Εκαστος δέ αισθάνεται δτι οί τεχνί-
* Άπεικονίσθη μονός ό κορμός του ίππέως άνευ του ίππου και εν
τοις « Μουσείοις Αθηνών» 'Ρωμαίδου , πίν. 12. Έν τω κειμένω δέ
τών « Μουσείων » τω αναφερομένω εις τόδε τό άγαλμα γίνεται μνεία
καί του ετέρου άγάλματος του άπεικονίζομένου ενταύθα έν τώ Ιν πί-
νακι, εκεϊ 3έ παραπέμπω καί εις τήνοε τήν πραγματείας■ ή παραπομπή
ομως φέρεται εσφαλμένως εν τή γερμανική μεταφράσει «Άρχ. Έφημ.
1884, 4 » αντί 1887. Κατά άστεΐον δέ καί παράδοξον δλως τρο'πον ή
φρασις δι1 ής τοΰ έ'ργου τούτου έκεϊ μνημονεύω « άγαλμα γυμνής νεα-
νικής μορφής» μετηνε'χθη εις « ]ϋη^ίϊίίΙίΠοΙίβ δίαΐΐΐθ » έν τή γερμα-
νική μεταφράσει. "Ας μοι έπιτραπή δέ νά οηλώσιυ ένταΰ'θα, επειδή δέν
δύναμαι νά πράςω τοΰ'το άλλαχοΰ, οτι αί εις τά; ξένας γλώσσας μετα-
φράσεις τοϋ ελληνικού κειμένου έξετυπώθησαν ΰπό τοΰ έκδο'του, πριν ή
εγω λάβω γνώσιν αυτών. Είνε δέ ουχί μο'νον περί τήν λέςΊν πλημμε-
λείς, άλλά καί τό νο'ημα τοΰ πριυτοτύπου πολλαχώς διαφθείρουσιν.
Έάν λοιπο'ν τίνες τών ξένων δέν άπαξ-.ιοσωσι νά ρίψωσιν έν βλέμμα
■και εις τα υπ' εμοΰ γραφέντα, παρακαλώ αυτούς νά άποβλέψωσιν εις
το έλληνικόν κείμενον, παραβλέποντες τά τυπογραφικά σφάλματα καί
τούτου, τα εις τάς παραπομπάς, ά'τινα παρεισέφρησαν, διο'τι δέν ήδυ-
νήθην νά ί'δω πάσας τάς διορθώσεις.
ται άμφοτέρων τών έργων έκ τής αύτής αργής της
τέχνης όρμώνται καί έ'χουσι κοινά σχολικά, ούτως
ειπείν, γνωρίσματα τήν αύτήν δηλ. αίσθησιν τής
κατασκευής τοΟ σώματος καί τον αύτόν τρόπον τής
άπεικασίας αύτου.
Εις εκαστον δέ θεώμενον τά έ'ργα ταύτα ή καί
τάς εικόνας αύτών προσπίπτει καί άζήτητος ή ό-
μοιότης αύτών προς ετερόν τι περίφημον καί γνω-
στόν έξ άρχαιοτέρων χρόνων έργον έκ τής Ακροπό-
λεως προς τον Μοσχοφόρον. Αί ομοιότητες δέ αύ-
ται είνε τόσον καταφανείς, ώστε το πράγμα δέν
έ'χει ανάγκην τής έμής άποδείξεως. Καί ύπό τήν
περιβολήν αύτήν τήν σκληρώς έπί του σώματος
προσκεκολλημένην διακρίνομεν τά αυτά στοιχεία
τής τέχνης, άτινα άττοτελουσι καί τά γνωρίσματα
τών δύο άλλων προμνημονευθέντων έργων. Τά τοΟ
Μοσχοφόρου δμως μέρη ■ τής εργασίας είνε έ'τι έν-
τελέστερα , δεικνύοντα νέον σημεΓον προόδου τής
αύτής τέχνης κατά τάς αύτάς πάντοτε άρχάς έπι-
οιοουσης.
Ανάγκη δέ νά εί'πω καί ολίγα τινά περί του κα-
θαρώς τεχνικοΟ μέρους του τρόπου δηλ. καί του
χαρακτήρος τής εργασίας (δΐίΐ) του έν τώ 1 ν πί-
νακι άγάλματος.
Όρθώς υπό πολλών ήδη παρετηρήθη δτι πολλά
τών άγαλμάτων τούτων του τύπου του" κοινώς Α-
πόλλωνος τύπου όνομαζομένου, καί μάλιστα τό έξ
ΌρχομενοΟ καί τό έκ Τενέας δεικνύουσι σημεία
τινα τής εργασίας αύτών ξένα μεν τής φύσεως τοΰ
μαρμάρου, οικεία δέ εις τήν κατεργασίαν τοΟ ξύλου
(Ηοίζίβοηηίκ). Ό τρόπος δμως τής εργασίας τοΟ
αττικού" άγάλματος αντίκειται προς τήν συνήθειαν
τήν έκ τής ασκήσεως ταύτης τής ύλης. Όχι μό-
νον δέν εχει τι τό γωνιώδες καί σκληρόν τό έργον
τούτο , άλλά καί τούναντίον παρατηροΟμεν ύπερ-
βολικήν δηλ. άπαλότητα.
Ή τέχνη αύτοΟ, ώς έδηλώθη ήδη έν τοις άνω-
τέρω . έ'χει χαρακτήρα εις ύπερβολήν τυπικόν και
σχολικόν (8θ(ιυ1ϊΤΐα&δϊ§), νομίζω δέ δτι Ό χαρακτήρ
ούτος δέν έμορφώθη έξ άρχής έν τή κατεργασία
του μαρμάρου, διότι παρ' δλην τήν έπιμεμελημέ-
νην έπιτήδευσιν τής εργασίας τών γραμμών είνε
δμως άγροικότεραι ή όσον έπιτρέπει ή λεπτή του
μαρμάρου σύστασις.
Τήν τεχνοτροπίαν δέ τοΰ έ'ργου τούτου κατα-