DOI Artikel:
Dutkiewicz, Józef Edward: Romańskie malowidło ścienne odkryte w Tropiu
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19944#0028
18. Korona królewska św. Stefana Węgierskiego (według
E. Schramma)
postaci; obecna bowiem, znana pod mianem korony
św. Stefana (ryc. 18), składa się z diademu bizantyń-
skiego z drugiej połowy w. XI oraz kałbąków
będących pozostałością diademu lub korony, odno-
55 Tzw. Korona św. Stefana składa się z dwóch części:
obręcz-diadem, zwana „koroną Michała“, jest uważana za
nieznacznie tylko zniekształconą koronę, ofiarowaną przez
cesarza Bizancjum Michała VII Dukasa (1071—1078) i jego
współcesarza Konstantyna Porfirogenetę (1071—1074) kró-
lowi węgierskiemu Gejzie I (1074—1077?), co znajduje pot-
wierdzenie w przedstawieniu tych władców na emaliowanych
plakietkach diademu (M. Uhlir z, Die Krone des heiligen Stephan,
Graz-Wien-Miinchen 1951, s. 11—12). — A. Boeckler,
Die Stephanskrone in Rahmen der ungarischen Staatssymbolik,
w: P. E. Schramm, Herrschaftszeichen und Staatssymbolik.
Schriften der Monumenta Germaniae Historica, (Stuttgart 1956,
s. 743—746, il. 107, 108 a i b). Kabłąki natomiast są pozosta-
łością innej korony, która jest określona już to jako starsza
część całości ottońskiej, tzw. „corona latina“ sprzed r. 1000
(Uhlirz, /. c.), już to — co jest prawdopodobniejsze — jako
część późniejszego diademu z w. XII, nie mającego nic
wspólnego z koroną św. Stefana (Boeckler, o. c., s. 738—
—742. — posłowie Schramma do artykułu Boeckiera, o. c.,
19. Korona świętego cesarstwa rzymskiego. Wiedeń. Skarbiec
(według H. Fillitza)
szonych dopiero do w. XII55. Do wcześniejszej
bizantyńskiej części tego zabytku jest niewątpliwie
podobna w ustawieniu otoka i plakiet korona
w wizerunku świętego króla w Tropiu. Przedsta-
wienie jej tutaj w takiej formie można tłumaczyć
ogólną znajomością oznak władzy, używanych na
Węgrzech w w. XI—XII.
s. 748—749 w powołaniu się na opinie Kondakowa, Moli-
niera, Daltona i Diehla). Obie części zostały zespolone w ko-
ronę z nimbem w dziesiejszej postaci przypuszczalnie przez
króla Belę III (1172—1196) (Uhlirz, l. c. — Schramm,
o. c., s. 749). Korona króla z Tropią przypomina diadem
bizantyński z w. XI z tejże korony, co potwierdzają podane
wcześniej analogie. Należy przy tym pamiętać, że korona
króla Gejzy I była wyrazem orientacji bizantyńskiej w poli-
tyce ówczesnych Węgier i stąd zapewne mogła być uważana
w czasie powstania malowidła w Tropiu i po kanonizacji
św. Stefana z końcem w. XI i początkiem XII za oznakę
władzy królów węgierskich, a zatem i króla Stefana. Podob-
ny układ z plakiet prostokątnych zakończonych półokrągło
z wyższą plakietą czołową posiada korona świętego cesarstwa
rzymskiego. Jej powstanie łączone jest z osobą Ottona I, ale
schemat jej formy uważa się za wspólny z bizantyńskim, —
H. Fillitz, o. c. s. 15—18, — co również przemawia za wcze-
snym typem wyobrażenia korony króla z Tropią. Bizantyński
schemat korony utrzymał się na Węgrzech w ciągu w. XIII,
20
E. Schramma)
postaci; obecna bowiem, znana pod mianem korony
św. Stefana (ryc. 18), składa się z diademu bizantyń-
skiego z drugiej połowy w. XI oraz kałbąków
będących pozostałością diademu lub korony, odno-
55 Tzw. Korona św. Stefana składa się z dwóch części:
obręcz-diadem, zwana „koroną Michała“, jest uważana za
nieznacznie tylko zniekształconą koronę, ofiarowaną przez
cesarza Bizancjum Michała VII Dukasa (1071—1078) i jego
współcesarza Konstantyna Porfirogenetę (1071—1074) kró-
lowi węgierskiemu Gejzie I (1074—1077?), co znajduje pot-
wierdzenie w przedstawieniu tych władców na emaliowanych
plakietkach diademu (M. Uhlir z, Die Krone des heiligen Stephan,
Graz-Wien-Miinchen 1951, s. 11—12). — A. Boeckler,
Die Stephanskrone in Rahmen der ungarischen Staatssymbolik,
w: P. E. Schramm, Herrschaftszeichen und Staatssymbolik.
Schriften der Monumenta Germaniae Historica, (Stuttgart 1956,
s. 743—746, il. 107, 108 a i b). Kabłąki natomiast są pozosta-
łością innej korony, która jest określona już to jako starsza
część całości ottońskiej, tzw. „corona latina“ sprzed r. 1000
(Uhlirz, /. c.), już to — co jest prawdopodobniejsze — jako
część późniejszego diademu z w. XII, nie mającego nic
wspólnego z koroną św. Stefana (Boeckler, o. c., s. 738—
—742. — posłowie Schramma do artykułu Boeckiera, o. c.,
19. Korona świętego cesarstwa rzymskiego. Wiedeń. Skarbiec
(według H. Fillitza)
szonych dopiero do w. XII55. Do wcześniejszej
bizantyńskiej części tego zabytku jest niewątpliwie
podobna w ustawieniu otoka i plakiet korona
w wizerunku świętego króla w Tropiu. Przedsta-
wienie jej tutaj w takiej formie można tłumaczyć
ogólną znajomością oznak władzy, używanych na
Węgrzech w w. XI—XII.
s. 748—749 w powołaniu się na opinie Kondakowa, Moli-
niera, Daltona i Diehla). Obie części zostały zespolone w ko-
ronę z nimbem w dziesiejszej postaci przypuszczalnie przez
króla Belę III (1172—1196) (Uhlirz, l. c. — Schramm,
o. c., s. 749). Korona króla z Tropią przypomina diadem
bizantyński z w. XI z tejże korony, co potwierdzają podane
wcześniej analogie. Należy przy tym pamiętać, że korona
króla Gejzy I była wyrazem orientacji bizantyńskiej w poli-
tyce ówczesnych Węgier i stąd zapewne mogła być uważana
w czasie powstania malowidła w Tropiu i po kanonizacji
św. Stefana z końcem w. XI i początkiem XII za oznakę
władzy królów węgierskich, a zatem i króla Stefana. Podob-
ny układ z plakiet prostokątnych zakończonych półokrągło
z wyższą plakietą czołową posiada korona świętego cesarstwa
rzymskiego. Jej powstanie łączone jest z osobą Ottona I, ale
schemat jej formy uważa się za wspólny z bizantyńskim, —
H. Fillitz, o. c. s. 15—18, — co również przemawia za wcze-
snym typem wyobrażenia korony króla z Tropią. Bizantyński
schemat korony utrzymał się na Węgrzech w ciągu w. XIII,
20