DOI Artikel:
Rzepińska, Maria: Wilhelm Wyrwiński - Przerwana droga twórczości
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19944#0105
MARIA RZEPIŃSKA
WILHELM WYRWIŃSKI
PRZERWANA DROGA TWÓRCZOŚCI
Podając materiały i informacje, jakie udało mi się
zebrać o Wilhelmie Wyrwińskim zmarłym w 1918
roku, pragnę przypomnieć postać malarza wybitnie
utalentowanego, do niedawna całkowicie zapomnia-
nego nawet w środowisku krakowskim, gdzie żył
i działał. Życie Wyrwińskiego było krótkie, obrazów
pozostawił niewiele. Przeważająca większość jego
twórczości — to szkice, rysunki, akwarele; prac
olejnych jest około trzydziestu. Spora część jego
dorobku uległa zniszczeniu lub rozproszeniu. Po
ostatniej wojnie można było oglądać prace Wyrwiń-
skiego tylko jeden raz podczas wystawy retrospek-
tywnej malarzy krakowskich, urządzonej w Pałacu
Sztuki w Krakowie1. Przedstawione na niej obrazy
i rysunki okazały się tak interesujące, że postanowi-
łam wówczas zapoznać się bliżej z resztą spuścizny
artysty. Udostępnienie przeważającej większości
materiałów związanych z osobą Wyrwińskiego za-
wdzięczam uprzejmości spowinowaconego z artystą
Kazimierza Witkiewicza, dyrektora Biblioteki Aka-
demii Sztuk Pięknych w Krakowie, który poinfor-
mował mnie również, gdzie jeszcze, poza Muzeum
Narodowym w Krakowie2, można znaleźć inne prace
1 Katalog Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Kra-
kowie. Wystawa malarstwa polskiego na przełomie XIX i XX w.
Dzieła artystów nieżyjących. Seria II. Wrzesień 1948, Kraków
1948. Na wystawie pokazano następujące prace malarskie
Wyrwińskiego: nr 190, Portret K. Witkiewicza, akwarela
53x43,5, własność Muzeum Narodowego w Krakowie; nr
191, Portret St. Popławskiego, ol. na tekturze 48x35, własność
prywatna; nr 192, Kura w koszyku, ol. na płótnie, 60 x54,
Wyrwińskiego. Większość dzieł artysty znajduje
się obecnie w posiadaniu jego rodziny, lecz ich
dokumentacja fotograficzna nie jest kompletna.
Kilka prac jest w rękach prywatnych w Olsztynie,
Łodzi, Tarnobrzegu, Trzebini, a także w Krakowie.
Znaczna zaś ilość obrazów, będących własnością
brata artysty, spłonęła podczas powstania warszaw-
skiego.
Nakreślenie sylwetki artystycznej Wyrwińskiego
jest zadaniem niewdzięcznym. Śmierć zabrała go
w momencie, gdy dopracowywał się dopiero własnego
wyrazu artystycznego. Nie możemy mówić o całko-
wicie skrystalizowanej osobowości malarza, gdyż
droga jego została przerwana. Wyrwiński pozostał
dla nas zapowiedzią świetną, interesującą, ale
tylko zapowiedzią. Jeśli artysta umiera śmiercią
naturalną, jak Wojtkiewicz czy M. Gottlieb, można
snuć przypuszczenia, że czas jego się dopełnił, że
wyznaczone mu przez naturę ramy „czasu biolo-
gicznego “ same twórczość tę zamknęły. Przypadek
Wyrwińskiego jest inny. Zginął pod koniec wojny,
w pełni sił, życia, energii. Dlatego jest to śmierć
szczególnie tragiczna.
własność prywatna; nr 193, Krajobraz, pastel, 21x21, włas-
ność prywatna. Obok nich wystawiono również kilkanaście
rysunków tuszem i ołówkiem, przedstawiających głównie
zwierzęta i ptaki, nie uwzględnionych w katalogu.
2 W Muzeum Narodowym w Krakowie znajdują się
rysunki artysty w liczbie 41, obrazy olejne Portret K. Wit-
kiewicza i Głowa pastucha oraz akwarela Głowa legionisty.
95
WILHELM WYRWIŃSKI
PRZERWANA DROGA TWÓRCZOŚCI
Podając materiały i informacje, jakie udało mi się
zebrać o Wilhelmie Wyrwińskim zmarłym w 1918
roku, pragnę przypomnieć postać malarza wybitnie
utalentowanego, do niedawna całkowicie zapomnia-
nego nawet w środowisku krakowskim, gdzie żył
i działał. Życie Wyrwińskiego było krótkie, obrazów
pozostawił niewiele. Przeważająca większość jego
twórczości — to szkice, rysunki, akwarele; prac
olejnych jest około trzydziestu. Spora część jego
dorobku uległa zniszczeniu lub rozproszeniu. Po
ostatniej wojnie można było oglądać prace Wyrwiń-
skiego tylko jeden raz podczas wystawy retrospek-
tywnej malarzy krakowskich, urządzonej w Pałacu
Sztuki w Krakowie1. Przedstawione na niej obrazy
i rysunki okazały się tak interesujące, że postanowi-
łam wówczas zapoznać się bliżej z resztą spuścizny
artysty. Udostępnienie przeważającej większości
materiałów związanych z osobą Wyrwińskiego za-
wdzięczam uprzejmości spowinowaconego z artystą
Kazimierza Witkiewicza, dyrektora Biblioteki Aka-
demii Sztuk Pięknych w Krakowie, który poinfor-
mował mnie również, gdzie jeszcze, poza Muzeum
Narodowym w Krakowie2, można znaleźć inne prace
1 Katalog Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Kra-
kowie. Wystawa malarstwa polskiego na przełomie XIX i XX w.
Dzieła artystów nieżyjących. Seria II. Wrzesień 1948, Kraków
1948. Na wystawie pokazano następujące prace malarskie
Wyrwińskiego: nr 190, Portret K. Witkiewicza, akwarela
53x43,5, własność Muzeum Narodowego w Krakowie; nr
191, Portret St. Popławskiego, ol. na tekturze 48x35, własność
prywatna; nr 192, Kura w koszyku, ol. na płótnie, 60 x54,
Wyrwińskiego. Większość dzieł artysty znajduje
się obecnie w posiadaniu jego rodziny, lecz ich
dokumentacja fotograficzna nie jest kompletna.
Kilka prac jest w rękach prywatnych w Olsztynie,
Łodzi, Tarnobrzegu, Trzebini, a także w Krakowie.
Znaczna zaś ilość obrazów, będących własnością
brata artysty, spłonęła podczas powstania warszaw-
skiego.
Nakreślenie sylwetki artystycznej Wyrwińskiego
jest zadaniem niewdzięcznym. Śmierć zabrała go
w momencie, gdy dopracowywał się dopiero własnego
wyrazu artystycznego. Nie możemy mówić o całko-
wicie skrystalizowanej osobowości malarza, gdyż
droga jego została przerwana. Wyrwiński pozostał
dla nas zapowiedzią świetną, interesującą, ale
tylko zapowiedzią. Jeśli artysta umiera śmiercią
naturalną, jak Wojtkiewicz czy M. Gottlieb, można
snuć przypuszczenia, że czas jego się dopełnił, że
wyznaczone mu przez naturę ramy „czasu biolo-
gicznego “ same twórczość tę zamknęły. Przypadek
Wyrwińskiego jest inny. Zginął pod koniec wojny,
w pełni sił, życia, energii. Dlatego jest to śmierć
szczególnie tragiczna.
własność prywatna; nr 193, Krajobraz, pastel, 21x21, włas-
ność prywatna. Obok nich wystawiono również kilkanaście
rysunków tuszem i ołówkiem, przedstawiających głównie
zwierzęta i ptaki, nie uwzględnionych w katalogu.
2 W Muzeum Narodowym w Krakowie znajdują się
rysunki artysty w liczbie 41, obrazy olejne Portret K. Wit-
kiewicza i Głowa pastucha oraz akwarela Głowa legionisty.
95