DOI Artikel:
Żebracka-Krupińska, Jadwiga: Nieznane obrazy Eugeniusza Delacroix w zbiorach krakowskich
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19944#0083
lunghi z r. 1828 (Muzeum w Bordeaux)12 nie ma
jeszcze kompozycji jednostronnie otwartej. Poja-
wiać się ona zaczęła dopiero w kilkanaście lat
później — o ile tylko treść przedstawienia pozwa-
lała na tego rodzaju ukształtowanie. Można tutaj
wymienić Hamleta i Horacjusza na cmentarzu
z r. 1839 (Luwr)13, Narzeczoną z Abydos z r. 1843
(Luwr)14, Pożegnanie Romea z Julią (ryc. 4) z r. 1845
(w nieznanej kolekcji)15, Męczeństwo św. Szczepana
z r. 1853 (Muzeum w Arras)16 i z ostatnich lat
życia Delacroix Orfeusza i Eurydykę z r. 1862
(Muzeum w Montpellier)17. Najczęściej jednak dzieła
o kompozycji pokrewnej naszemu obrazowi po-
wstawały w latach czterdziestych stulecia.
Przechodząc do rozważań nad poszczególnymi
motywami w obrazie ze zbiorów Pusłowskich, zwró-
cić należy uwagę zwłaszcza na mury obronne i ba-
szty, szczególnie charakterystyczne dla twórczości
Delacroix. Stosował je już w młodzieńczych szki-
cach18 i pierwszych kompozycjach olejnych, np.
w Barce Dantego z r. 182219, gdzie z lewej strony
majaczą oświetlone pożogą mury piekieł. W tym
okresie motyw ten przybierał zwykle kształt wa-
rowni o dwóch lub trzech basztach, przypomina-
jącej sylwetę średniowiecznych zamków. Niewąt-
pliwie oddziałała tu rodząca się wówczas w świado-
mości artysty orientacja romantyczna, która w pełni
rozwinęła się w następnym okresie jego życia,
zapewne nie bez związku z podróżą do Londynu
w r. 182520, gdzie, w dobie rozkwitu romantyzmu
angielskiego, zetknął się ze szczególnym kultem
architektury gotyckiej. Bezpośredniego impulsu do-
starczyły mu poznane kilka lat później, w czasie
wyprawy do Afryki w r. 1832, rozgległe fortyfi-
kacje Tangeru21, które, utrwalone w szkicach ry-
sunkowych i akwarelowych22, powracały odtąd nie-
jednokrotnie w kompozycjach z lat późniejszych.
Upodobanie Delacroix de tego motywu wiąże się
także z krzewiącym się wtedy we Francji ruchem
12 L. Vegvari, Delacroix, Budapest 1959, tabl. 5.
13 C. Mauclair, Eugene Delacroix, Paris, s. a., s. 25.
14 Mauclair, o. c., s. 47.
15 F. Fosca, Delacroix, Bern 1947, tabl. 35.
16 J. Cassou, Delacroix, Paris 1947, il. 30.
17 Cassou, o. c., il. 42.
18 Ch. Baudelaire und FI. Graber, Eugene Delacroix,
Zeichnungen, Aąuarelle und Pastelle, Basel 1929, s. 48 il. 2.
19 Vegvari, o. c., il. 3.
20 Escholier, o. c. I, s. 138—162.
21 Escholier, o. c. II, s. 1—92. —■ Journal d’Eugene
Ryc. 3. Eugene Delacroix, Hamlet i duch jego ojca, r. 1842,
rysunek ołówkowy. Instytut Sztuki w Detroit (według Johnsona)
restauracji zabytków architektury gotyckiej, znisz-
czonych w czasie Wielkiej Rewolucji. Założona
w r. 1837 Komisja dla Zabytków Historycznych23
z przyjacielem Delacroix Prosperem Merimeem
i Viollet-le-Ducem na czele rozwijała tę działalność,
podsyconą w prasie przez artykuły Wiktora Hugo
i Montalamberta. Delacroix zaznajomiony był na
pewno z pracami nad restauracją fortyfikacji Carca-
sonne24, których kształty pojawiły się już w jednej
wersji Hamleta z Horacjuszem na cmentarzu z r. 1843
(kolekcja H. Rouart w Paryżu)25. Silniej zaakcen-
towane występowały następnie np. w Sułtanie maro-
kańskim ze świtą z r. 1845 (Muzeum w Tuluzie)26,
Delacroix I, Paris 1893, s. 145—197.
22 Escholier, o. c. II, s. 9 (akwarela z albumu maro-
kańskiego). — D. Pataky, Von Delacroix bis Picasso, Budapest
1958, il. 9.
23 P. Lavedan, Historia sztuki, Wrocław 1954, s. 304. —
M. Walicki, Sprawa inwentaryzacji zabytków w dobie Kró-
lestwa Polskiego (1827—1862), Warszawa 1931, s. 17—31.
24 A History of Architecture on the Comparative Method,
London 1950, s. 302, 493, 495.
25 Escholier, o. c. II, s. 203.
26 Escholier, o. c. II, s. 291.
73
jeszcze kompozycji jednostronnie otwartej. Poja-
wiać się ona zaczęła dopiero w kilkanaście lat
później — o ile tylko treść przedstawienia pozwa-
lała na tego rodzaju ukształtowanie. Można tutaj
wymienić Hamleta i Horacjusza na cmentarzu
z r. 1839 (Luwr)13, Narzeczoną z Abydos z r. 1843
(Luwr)14, Pożegnanie Romea z Julią (ryc. 4) z r. 1845
(w nieznanej kolekcji)15, Męczeństwo św. Szczepana
z r. 1853 (Muzeum w Arras)16 i z ostatnich lat
życia Delacroix Orfeusza i Eurydykę z r. 1862
(Muzeum w Montpellier)17. Najczęściej jednak dzieła
o kompozycji pokrewnej naszemu obrazowi po-
wstawały w latach czterdziestych stulecia.
Przechodząc do rozważań nad poszczególnymi
motywami w obrazie ze zbiorów Pusłowskich, zwró-
cić należy uwagę zwłaszcza na mury obronne i ba-
szty, szczególnie charakterystyczne dla twórczości
Delacroix. Stosował je już w młodzieńczych szki-
cach18 i pierwszych kompozycjach olejnych, np.
w Barce Dantego z r. 182219, gdzie z lewej strony
majaczą oświetlone pożogą mury piekieł. W tym
okresie motyw ten przybierał zwykle kształt wa-
rowni o dwóch lub trzech basztach, przypomina-
jącej sylwetę średniowiecznych zamków. Niewąt-
pliwie oddziałała tu rodząca się wówczas w świado-
mości artysty orientacja romantyczna, która w pełni
rozwinęła się w następnym okresie jego życia,
zapewne nie bez związku z podróżą do Londynu
w r. 182520, gdzie, w dobie rozkwitu romantyzmu
angielskiego, zetknął się ze szczególnym kultem
architektury gotyckiej. Bezpośredniego impulsu do-
starczyły mu poznane kilka lat później, w czasie
wyprawy do Afryki w r. 1832, rozgległe fortyfi-
kacje Tangeru21, które, utrwalone w szkicach ry-
sunkowych i akwarelowych22, powracały odtąd nie-
jednokrotnie w kompozycjach z lat późniejszych.
Upodobanie Delacroix de tego motywu wiąże się
także z krzewiącym się wtedy we Francji ruchem
12 L. Vegvari, Delacroix, Budapest 1959, tabl. 5.
13 C. Mauclair, Eugene Delacroix, Paris, s. a., s. 25.
14 Mauclair, o. c., s. 47.
15 F. Fosca, Delacroix, Bern 1947, tabl. 35.
16 J. Cassou, Delacroix, Paris 1947, il. 30.
17 Cassou, o. c., il. 42.
18 Ch. Baudelaire und FI. Graber, Eugene Delacroix,
Zeichnungen, Aąuarelle und Pastelle, Basel 1929, s. 48 il. 2.
19 Vegvari, o. c., il. 3.
20 Escholier, o. c. I, s. 138—162.
21 Escholier, o. c. II, s. 1—92. —■ Journal d’Eugene
Ryc. 3. Eugene Delacroix, Hamlet i duch jego ojca, r. 1842,
rysunek ołówkowy. Instytut Sztuki w Detroit (według Johnsona)
restauracji zabytków architektury gotyckiej, znisz-
czonych w czasie Wielkiej Rewolucji. Założona
w r. 1837 Komisja dla Zabytków Historycznych23
z przyjacielem Delacroix Prosperem Merimeem
i Viollet-le-Ducem na czele rozwijała tę działalność,
podsyconą w prasie przez artykuły Wiktora Hugo
i Montalamberta. Delacroix zaznajomiony był na
pewno z pracami nad restauracją fortyfikacji Carca-
sonne24, których kształty pojawiły się już w jednej
wersji Hamleta z Horacjuszem na cmentarzu z r. 1843
(kolekcja H. Rouart w Paryżu)25. Silniej zaakcen-
towane występowały następnie np. w Sułtanie maro-
kańskim ze świtą z r. 1845 (Muzeum w Tuluzie)26,
Delacroix I, Paris 1893, s. 145—197.
22 Escholier, o. c. II, s. 9 (akwarela z albumu maro-
kańskiego). — D. Pataky, Von Delacroix bis Picasso, Budapest
1958, il. 9.
23 P. Lavedan, Historia sztuki, Wrocław 1954, s. 304. —
M. Walicki, Sprawa inwentaryzacji zabytków w dobie Kró-
lestwa Polskiego (1827—1862), Warszawa 1931, s. 17—31.
24 A History of Architecture on the Comparative Method,
London 1950, s. 302, 493, 495.
25 Escholier, o. c. II, s. 203.
26 Escholier, o. c. II, s. 291.
73