DOI Artikel:
Jamróz, Józef Stanisław: Kościół parafialny w Goźlicach: Ze studiów nad architekturą romańską w Polsce
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20408#0014
1. Kościół parafialny w Goźlicach, stan w r. 1945 (fot. autor)
II. HISTORIA BUDOWY
Długosz, nazywając miejscowość Goszlicze,
mówi o kościele w Goźlicach, co następuje; ,,Villa
habens ecclesiam parochialem muratam lapide in
se, et dicatam Assumptioni Beatae Mariae Virgi-
nis, cuius rector Stanislaus presbyter, cuius
haeres Andreas Clymyuntkowszky (Klimontowski,
od autora) nobilis de domo Bippennium” 7. W la-
tach 1325—1327 plebanem Goźlic był ksiądz Ber-
nard 8. Opierając się na herbach zworników goty-
ckiego prezbiterium, przedstawiających topory,
a także na relacji ks. proboszcza Wlaźlackiego z r.
1871 o znalezieniu kamienia ciosowego, na którym
są pracowicie „wyrobione arabeski”, a w środku
nich herb Topór 9, ks. Wiśniewski wnioskował, że
fundację swą zawdzięcza kościół Toporczykom,
którzy od wieków zamieszkiwali te strony i zwali
gia Małopolski wczesnośredniowiecznej (Polska Akade-
mia Nauk Oddział w Krakowie, Prace Komisji Archeo-
logicznej, nr 13, Wrocław 1974, s. 137, 452, 537).
7 J. Długosz, Liber beneficiorum dioecesis Craco-
viensis, II, Cracoviae 1864, (Opera omnia, VIII), s. 332.
Monumenta Poloniae Vaticana wymieniają nazwy: Go-
slicz, Goslicze, Gozlicz.
8 Monumenta Poloniae Yaticana, I, Cracoviae 1913,
s. 163.
się Ossolińskimi od Ossolina lub Klimontowskimi
od Klimontowa 10. Kronika parafialna opierająca
się na tradycji i na podstawie pewnych cech
architektonicznych mówi bez podania źródła,
że kościół parafialny zbudowany został w całości
z ciosowego kamienia około r. 1134 przez Piotra
Dunina, syna Własta n. W latach 1241 i 1259
miał być uszkodzony i sprofanowany przez Tata-
rów. O pierwszej budowie z kamienia brak poza
relacją Długosza innych historycznych wzmia-
nek. Nic też nie wiadomo o konsekracji kościoła.
O jego zaś rozbudowie przez dostawienie goty-
ckiego prezbiterium również nie zachowały się
żadne wiadomości. Kościół uzyskał wygląd dzi-
siejszy w r. 1610 za sprawą ks. Mateusza Glan-
cerinusa, który celem przedłużenia budynku miał
rozebrać wysoką murowaną basztę stojącą rzeko-
mo od frontu 12. Tenże ksiądz wzniósł dwie bocz-
9 Kamieniem tym mógł być zapewne zwornik skle-
pienia prezbiterium; nie natrafiłem na jego ślad ani
w kościele, ani też w Muzeum Diecezjalnym w Sando-
mierzu, gdzie znajdują się inne fragmenty z Goźlic.
10 J. Wiśniewski, Monografia dekanatu sando-
mierskiego, Radom 1915, s. 17.
11 Spis duchowieństwa i parafii diecezji sandomier-
skiej podaje rok 1134 jako datę budowy kościoła.
12 W i ś n i e w s k i, o. c. podaje tę wiadomość bez cy-
towania źródła.
6
II. HISTORIA BUDOWY
Długosz, nazywając miejscowość Goszlicze,
mówi o kościele w Goźlicach, co następuje; ,,Villa
habens ecclesiam parochialem muratam lapide in
se, et dicatam Assumptioni Beatae Mariae Virgi-
nis, cuius rector Stanislaus presbyter, cuius
haeres Andreas Clymyuntkowszky (Klimontowski,
od autora) nobilis de domo Bippennium” 7. W la-
tach 1325—1327 plebanem Goźlic był ksiądz Ber-
nard 8. Opierając się na herbach zworników goty-
ckiego prezbiterium, przedstawiających topory,
a także na relacji ks. proboszcza Wlaźlackiego z r.
1871 o znalezieniu kamienia ciosowego, na którym
są pracowicie „wyrobione arabeski”, a w środku
nich herb Topór 9, ks. Wiśniewski wnioskował, że
fundację swą zawdzięcza kościół Toporczykom,
którzy od wieków zamieszkiwali te strony i zwali
gia Małopolski wczesnośredniowiecznej (Polska Akade-
mia Nauk Oddział w Krakowie, Prace Komisji Archeo-
logicznej, nr 13, Wrocław 1974, s. 137, 452, 537).
7 J. Długosz, Liber beneficiorum dioecesis Craco-
viensis, II, Cracoviae 1864, (Opera omnia, VIII), s. 332.
Monumenta Poloniae Vaticana wymieniają nazwy: Go-
slicz, Goslicze, Gozlicz.
8 Monumenta Poloniae Yaticana, I, Cracoviae 1913,
s. 163.
się Ossolińskimi od Ossolina lub Klimontowskimi
od Klimontowa 10. Kronika parafialna opierająca
się na tradycji i na podstawie pewnych cech
architektonicznych mówi bez podania źródła,
że kościół parafialny zbudowany został w całości
z ciosowego kamienia około r. 1134 przez Piotra
Dunina, syna Własta n. W latach 1241 i 1259
miał być uszkodzony i sprofanowany przez Tata-
rów. O pierwszej budowie z kamienia brak poza
relacją Długosza innych historycznych wzmia-
nek. Nic też nie wiadomo o konsekracji kościoła.
O jego zaś rozbudowie przez dostawienie goty-
ckiego prezbiterium również nie zachowały się
żadne wiadomości. Kościół uzyskał wygląd dzi-
siejszy w r. 1610 za sprawą ks. Mateusza Glan-
cerinusa, który celem przedłużenia budynku miał
rozebrać wysoką murowaną basztę stojącą rzeko-
mo od frontu 12. Tenże ksiądz wzniósł dwie bocz-
9 Kamieniem tym mógł być zapewne zwornik skle-
pienia prezbiterium; nie natrafiłem na jego ślad ani
w kościele, ani też w Muzeum Diecezjalnym w Sando-
mierzu, gdzie znajdują się inne fragmenty z Goźlic.
10 J. Wiśniewski, Monografia dekanatu sando-
mierskiego, Radom 1915, s. 17.
11 Spis duchowieństwa i parafii diecezji sandomier-
skiej podaje rok 1134 jako datę budowy kościoła.
12 W i ś n i e w s k i, o. c. podaje tę wiadomość bez cy-
towania źródła.
6