DOI Artikel:
Różycka-Bryzek, Anna: Wyobrażenia aniołow w bizantyńsko-ruskich malowidłach kaplicy Św. Trójcy na zamku w Lublinie (1418)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20408#0057
35. Anioł ze świecznikiem, fragment Zaśnięcia Matki Bo-
skiej, ikona moskiewska, połowa w. XV. Muzeum klasz-
toru Kiriło-Biełozierskiego (według G. W. Popowa)
XVI programie malowideł kopuły głównej ilu-
strującym chwałę Trójcy, już zwykle w ujęciu
trynitarnym, tłumnie otoczonej przez wszystkie
zastępy niebiańskie 102, z których pierwsza triada
ma sens najściślej z nią związany.
*
* *
Brak w lubelskiej kaplicy centralnego pola na
sklepieniu halowej nawy z filarem pośrodku,
które mogłoby stanowić odpowiednik kopuły,
sprawił, że ideowy punkt ciężkości dekoracji ma-
larskiej został przeniesiony na dominujące nad
całością wnętrza sklepienie prezbiterium 103. Stąd
się rozchodzą kolejno, zataczając kręgi wokół
101 Ł a z a r i e w, Iskusstwo Nowgoroda, Moskwa-Le-
ningrad 1947, s. 70, 79, 82, 86, 90 i 123.
102 R e t k o w s k a j a, o. c.
103 Ze względu na halową strukturę kaplicy nie da
XIII98; w malowidłach Mistry z w. XIV: serafi-
ny i cherubin-tetramorf w głównej kopule Peri-
blepty; serafiny i trony powyżej aniołów antropo-
morficznych w kopule Ewangelistrii; najliczniej
wreszcie zgromadzone serafiny, cherubiny (wśród
nich tetramorf) i trony razem z zastępem aniołów
w ludzkich postaciach — w kaplicy kościoła Sw.
Zofii w malowidłach macedońskich i serbskich
34. Anioł-diakon. Kaplica zamkowa w Lublinie, malowi-
dło na sklepieniu wschodniego przęsła prezbiterium (fot.
J. Urbanowicz)
końca w. XIV: serafiny i trony w kopule kościoła
Andreasza nad Treską; serafiny i cherubiny w
północno-zachodniej kopule kościoła w Rawani-
cy 10°; na Rusi w malowidłach 2 połowy w. XIV:
w kopułach nowogrodzkich cerkwi Przemienienia,
Wołotowskiej, Teodora Stratilatesa, Kowalewskiej,
,,na Kładbiszcze” oraz już z w. XV w cerkwi Ser-
gijewskiej 101. Omawiany kierunek rozwoju swoje
apogeum osiągnął w późnym, powszechnym od w.
98 Łazariew, Istorija wizantijskoj żywopisi, I,
s. 171.
99 Dufrenne, Les programmes iconographiąues
des eglises byzantines de Mistra, s. 14, 17 i 22.
190 Zob. M. Lubinkowić, Rawanica, Beograd
1966, il. 34—35.
4 — Folia Historiae...
49
skiej, ikona moskiewska, połowa w. XV. Muzeum klasz-
toru Kiriło-Biełozierskiego (według G. W. Popowa)
XVI programie malowideł kopuły głównej ilu-
strującym chwałę Trójcy, już zwykle w ujęciu
trynitarnym, tłumnie otoczonej przez wszystkie
zastępy niebiańskie 102, z których pierwsza triada
ma sens najściślej z nią związany.
*
* *
Brak w lubelskiej kaplicy centralnego pola na
sklepieniu halowej nawy z filarem pośrodku,
które mogłoby stanowić odpowiednik kopuły,
sprawił, że ideowy punkt ciężkości dekoracji ma-
larskiej został przeniesiony na dominujące nad
całością wnętrza sklepienie prezbiterium 103. Stąd
się rozchodzą kolejno, zataczając kręgi wokół
101 Ł a z a r i e w, Iskusstwo Nowgoroda, Moskwa-Le-
ningrad 1947, s. 70, 79, 82, 86, 90 i 123.
102 R e t k o w s k a j a, o. c.
103 Ze względu na halową strukturę kaplicy nie da
XIII98; w malowidłach Mistry z w. XIV: serafi-
ny i cherubin-tetramorf w głównej kopule Peri-
blepty; serafiny i trony powyżej aniołów antropo-
morficznych w kopule Ewangelistrii; najliczniej
wreszcie zgromadzone serafiny, cherubiny (wśród
nich tetramorf) i trony razem z zastępem aniołów
w ludzkich postaciach — w kaplicy kościoła Sw.
Zofii w malowidłach macedońskich i serbskich
34. Anioł-diakon. Kaplica zamkowa w Lublinie, malowi-
dło na sklepieniu wschodniego przęsła prezbiterium (fot.
J. Urbanowicz)
końca w. XIV: serafiny i trony w kopule kościoła
Andreasza nad Treską; serafiny i cherubiny w
północno-zachodniej kopule kościoła w Rawani-
cy 10°; na Rusi w malowidłach 2 połowy w. XIV:
w kopułach nowogrodzkich cerkwi Przemienienia,
Wołotowskiej, Teodora Stratilatesa, Kowalewskiej,
,,na Kładbiszcze” oraz już z w. XV w cerkwi Ser-
gijewskiej 101. Omawiany kierunek rozwoju swoje
apogeum osiągnął w późnym, powszechnym od w.
98 Łazariew, Istorija wizantijskoj żywopisi, I,
s. 171.
99 Dufrenne, Les programmes iconographiąues
des eglises byzantines de Mistra, s. 14, 17 i 22.
190 Zob. M. Lubinkowić, Rawanica, Beograd
1966, il. 34—35.
4 — Folia Historiae...
49