DOI Artikel:
Lepiarczyk, Józef: Kilka uwag w sprawie pierwotnego wyglądu późnobarokowego kościoła pojezuickiego w Kobyłce k. Warszawy
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20404#0136
11. Kobyłka, kościół pojezuicki, przekrój poprzeczny
przez część nawową, stan obecny (wg P. Bohdziewicza:
Studia z dziejów sztulci polskiej 10 dobie baroku i ro-
koka, rys. P. Bohdziewicz)
12. Kobyłka, kościół pojezuicki, przekrój przez część
nawową, odtworzenie stanu z połowy w. XVIII (rys. T.
Węcławowicz wg wskazówek autora)
giem okien „wykrojowych"49. Górna kondygna-
cja mogła mieć odpowiadające dolnym podziały
pionowe, pomiędzy którymi znajdowały się rów-
nież okna „wykrojowe" oświetlające cele. Gzyms
wieńczący przebiegał na jednym poziomie z
gzymsem nad pierwszą kondygnacją wież i ele-
wacji południowej. Dach typu tarasowego nad
częścią piętra zakładałby istnienie niskiej attyki
osłaniającej (ryc. 10 i 14).
10. Do elementów architektonicznych, które
uległy zniszczeniu lub przekształceniu, należą ró-
wnież wieże. Jak już wspomniano, dwuwieżowa
fasada nigdy nie była wykończona. Z przekazów
źródłowych zarówno pisanych, jak i ikonografi-
cznych wynika, że górne kondygnacje wieży by-
ły drewniane i obite blachą, stanowiąc całość ja-
ko hełm o zróżnicowanej kompozycja i zwieńcze-
niu o bogatym, falistym wykroju. Zwraca uwa-
gę, że kondygnacja trzecia i czwarta, czyli hełm,
jest znacznie cofnięta w stosunku do kondygna-
cji dolnych. Mogłoby to sugerować jakąś fazę
w budowie, jednakże zdaje się, że jest to wyni-
kiem wprowadzenia dekoracji figuralnej na at-
tyce drugiej kondygnacji, na skutek czego po-
13. Kobyłka, kościół pojezuicki, widok od pd. zach.,
stan obecny (wg Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce,
X: Województwo warszaioskie, 27, fot. K. Król)
trzebny był uskok, za którym wzniesiono wyższe
kondygnacje (ryc. 6).
Pierwotny wygląd wieży zachodniej 50 zacho-
wał się mniej więcej do 2 połowy w. XIX (ryc.
2), kiedy to kondygnacja hełmowa została na
nowo wzniesiona z pełnego muru oraz nakryta
zwieńczeniem o zmienionym nieco zarysie. Autor
tej przebudowy zastosował ściany wklęsłe stara-
jąc się w ten sposób dostosować do stylu w.
49 Okien dolnych nie przywrócono w czasie ostat-
niej restauracji ze względu na odkrycie polichromii.
50 Wieża wschodnia uszkodzona w r. 1794 i zacho-
wana tylko w dolnej części miała wygląd analogiczny
do zachodniej.
30
przez część nawową, stan obecny (wg P. Bohdziewicza:
Studia z dziejów sztulci polskiej 10 dobie baroku i ro-
koka, rys. P. Bohdziewicz)
12. Kobyłka, kościół pojezuicki, przekrój przez część
nawową, odtworzenie stanu z połowy w. XVIII (rys. T.
Węcławowicz wg wskazówek autora)
giem okien „wykrojowych"49. Górna kondygna-
cja mogła mieć odpowiadające dolnym podziały
pionowe, pomiędzy którymi znajdowały się rów-
nież okna „wykrojowe" oświetlające cele. Gzyms
wieńczący przebiegał na jednym poziomie z
gzymsem nad pierwszą kondygnacją wież i ele-
wacji południowej. Dach typu tarasowego nad
częścią piętra zakładałby istnienie niskiej attyki
osłaniającej (ryc. 10 i 14).
10. Do elementów architektonicznych, które
uległy zniszczeniu lub przekształceniu, należą ró-
wnież wieże. Jak już wspomniano, dwuwieżowa
fasada nigdy nie była wykończona. Z przekazów
źródłowych zarówno pisanych, jak i ikonografi-
cznych wynika, że górne kondygnacje wieży by-
ły drewniane i obite blachą, stanowiąc całość ja-
ko hełm o zróżnicowanej kompozycja i zwieńcze-
niu o bogatym, falistym wykroju. Zwraca uwa-
gę, że kondygnacja trzecia i czwarta, czyli hełm,
jest znacznie cofnięta w stosunku do kondygna-
cji dolnych. Mogłoby to sugerować jakąś fazę
w budowie, jednakże zdaje się, że jest to wyni-
kiem wprowadzenia dekoracji figuralnej na at-
tyce drugiej kondygnacji, na skutek czego po-
13. Kobyłka, kościół pojezuicki, widok od pd. zach.,
stan obecny (wg Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce,
X: Województwo warszaioskie, 27, fot. K. Król)
trzebny był uskok, za którym wzniesiono wyższe
kondygnacje (ryc. 6).
Pierwotny wygląd wieży zachodniej 50 zacho-
wał się mniej więcej do 2 połowy w. XIX (ryc.
2), kiedy to kondygnacja hełmowa została na
nowo wzniesiona z pełnego muru oraz nakryta
zwieńczeniem o zmienionym nieco zarysie. Autor
tej przebudowy zastosował ściany wklęsłe stara-
jąc się w ten sposób dostosować do stylu w.
49 Okien dolnych nie przywrócono w czasie ostat-
niej restauracji ze względu na odkrycie polichromii.
50 Wieża wschodnia uszkodzona w r. 1794 i zacho-
wana tylko w dolnej części miała wygląd analogiczny
do zachodniej.
30