DOI Artikel:
Szablowski, Jerzy: Replika warsztatowa obrazu Quentina Metsysa w zbiorach wawelskich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20404#0021
Folia Historiae Artium, T. XVII (1981)
PL ISSN 0071-6723
JERZY SZABŁOWSKI
REPLIKA WARSZTATOWA OBRAZU OUENTINA METSYSA W ZBIORACH WAWELSKICH *
Wśród dzieł malarstwa obcego dekorujących nowiiący poprzednio - co najmniej od stu paęc-
wnętrza Zamku Królewskiego na Wawelu w dziesięciu lat - własność zasłużonej dla kolek-
Krakowie szkoła niderlandzka jest reprezento- cjonerstwa polskiego rodźmy Czartoryskich. W
wana stosunkowo nielicznymi obrazami, odzna- inwentarzu Państwowych Zbiorów Sztuki na Wa-
hającymi się jednak, po większej części, poważ- welu figuruje to dzieło - zgodnie z mym wstę-
ną wartością artystyczną. Cenniejsze z nich, pnym oznaczeniem - jako wykonane w warszta-
wprowadzone do polskich ii zagranicznych wyda- die wymienionego artysty*. Niniejsze studium
wifictw o sztuce zyskały już niejaki rozgłos i próbuje określić bliżej stosunek „Madonny wa-
nabrały szerszego znaczenia. Ani jeden z tych o- welskiej" do twórczości wybitnego mistrza an-
brazów nie pochodzi z dawnych zbiorów zam- twerpskiego.
kowych, bo te w czasie tragicznych losów Pań- Obraz wawelski (ryc. 1) o wymiarach 51,1 X
stwa Polskiego uległy rozproszeniu lub zniszczę- X36,2 cm, malowany na desce dębowej farba-
Że we wnętrzach wawelskich znajdowały mi olejnymi na podkładzie kredowym, przed-
mę w epoce renesansu również dzieła malarzy stawia Marię jako pełną troskliwości i czułości
niderlandzkich, wskazuje zanotowany w raehun- matkę, trzymającą w ramionach swe umiłowa-
kach królewskich pod r 1537 wydatek 35 florę- ne dziecko, które stara się odpłacić jej równie
nów „pro septem imaginibus Flandrensibus pic- serdecznym uczuciem. Madonna, pokazana pra-
tis", przeznaczonych do dekoracji mieszkania wie do kolan, w pozie siedzącej, zwrócona w
króla Zygmunta Augusta Jagiellona*. Obecny trzech czwartych w prawo, jest skomponowana
niewielki zespół obrazów niderlandzkich dostał z dużą swobodą, przy zastosowaniu po większej
się na Wawel głównie w r. 1931 w ramach Fun- części form płynnych i miękkich. Nagie Dzie-
dacji Wawelskiej hr Leona Pinińskiego, w mniej- ciątko jedną rączką obejmuje szyję Matki, dru-
szej mierze w trzydziestopięcioleciu powojennym gą odchyla lekko kraj jej sukni jakby cłopomi-
drogą zakupów od starych rodzin polskich, z da- nająć się nakarmienia. Twarz Marii, pełna sło-
wna je posiadających W ten ostatni sposób zna- dyczy i wdzięku, niezwykle delikatnie malowa-
lazł się tutaj, omówiony poniżej, obraz Mat/ci Bo- na d modelowana (ryc. 12) wyraża nie tyle ra-
niej z Dzieciątkiem, wiążący się z twórczością dosna szczęśliwość, ile melancholijne zamyślenie
Quentina Metsysa, jednego z największych arty- nad przyszłymi losami jedynaka. Wąskie dłonie
stów niderlandzkich okresu przełomowego, sta- o długich, cienkich palcach harmonizują w peł-
* Praca niniejsza była referowana na posiedzeniu
Komisji Teorii i Historii Sztuki Polskiej Akademii
Nauk — Oddział w Krakowie, dnia 12 grudnia 1974 r.
cf- Sprawozdania z posiedzeń Komisji Naukowych PAN
— Oddział w Krakowie, XVIII/2, lipiec—grudzień 1974
r-> Kraków 1975, s. 485—487. W skróconej formie, gdy
1(3zie o tekst, a przede wszystkim o dokumentację fo-
tograficzną, równocześnie zostaje ogłoszona w języku
francuskim w Księdze pamiątkowej Profesora Jana
Białostockiego.
1 A. Chmiel, Wawel, II (Teka Grona Konserwato-
rów Galicji Zachodniej, V, Kraków 1913, s. 228). Cf.
T. Mańkowski, Dzieje wnętrz wawelskich, Warsza-
wa 1957, s. 26.
2 Nr inw. Państwowych Zbiorów Sztuki ma Wawelu
5881.
15
PL ISSN 0071-6723
JERZY SZABŁOWSKI
REPLIKA WARSZTATOWA OBRAZU OUENTINA METSYSA W ZBIORACH WAWELSKICH *
Wśród dzieł malarstwa obcego dekorujących nowiiący poprzednio - co najmniej od stu paęc-
wnętrza Zamku Królewskiego na Wawelu w dziesięciu lat - własność zasłużonej dla kolek-
Krakowie szkoła niderlandzka jest reprezento- cjonerstwa polskiego rodźmy Czartoryskich. W
wana stosunkowo nielicznymi obrazami, odzna- inwentarzu Państwowych Zbiorów Sztuki na Wa-
hającymi się jednak, po większej części, poważ- welu figuruje to dzieło - zgodnie z mym wstę-
ną wartością artystyczną. Cenniejsze z nich, pnym oznaczeniem - jako wykonane w warszta-
wprowadzone do polskich ii zagranicznych wyda- die wymienionego artysty*. Niniejsze studium
wifictw o sztuce zyskały już niejaki rozgłos i próbuje określić bliżej stosunek „Madonny wa-
nabrały szerszego znaczenia. Ani jeden z tych o- welskiej" do twórczości wybitnego mistrza an-
brazów nie pochodzi z dawnych zbiorów zam- twerpskiego.
kowych, bo te w czasie tragicznych losów Pań- Obraz wawelski (ryc. 1) o wymiarach 51,1 X
stwa Polskiego uległy rozproszeniu lub zniszczę- X36,2 cm, malowany na desce dębowej farba-
Że we wnętrzach wawelskich znajdowały mi olejnymi na podkładzie kredowym, przed-
mę w epoce renesansu również dzieła malarzy stawia Marię jako pełną troskliwości i czułości
niderlandzkich, wskazuje zanotowany w raehun- matkę, trzymającą w ramionach swe umiłowa-
kach królewskich pod r 1537 wydatek 35 florę- ne dziecko, które stara się odpłacić jej równie
nów „pro septem imaginibus Flandrensibus pic- serdecznym uczuciem. Madonna, pokazana pra-
tis", przeznaczonych do dekoracji mieszkania wie do kolan, w pozie siedzącej, zwrócona w
króla Zygmunta Augusta Jagiellona*. Obecny trzech czwartych w prawo, jest skomponowana
niewielki zespół obrazów niderlandzkich dostał z dużą swobodą, przy zastosowaniu po większej
się na Wawel głównie w r. 1931 w ramach Fun- części form płynnych i miękkich. Nagie Dzie-
dacji Wawelskiej hr Leona Pinińskiego, w mniej- ciątko jedną rączką obejmuje szyję Matki, dru-
szej mierze w trzydziestopięcioleciu powojennym gą odchyla lekko kraj jej sukni jakby cłopomi-
drogą zakupów od starych rodzin polskich, z da- nająć się nakarmienia. Twarz Marii, pełna sło-
wna je posiadających W ten ostatni sposób zna- dyczy i wdzięku, niezwykle delikatnie malowa-
lazł się tutaj, omówiony poniżej, obraz Mat/ci Bo- na d modelowana (ryc. 12) wyraża nie tyle ra-
niej z Dzieciątkiem, wiążący się z twórczością dosna szczęśliwość, ile melancholijne zamyślenie
Quentina Metsysa, jednego z największych arty- nad przyszłymi losami jedynaka. Wąskie dłonie
stów niderlandzkich okresu przełomowego, sta- o długich, cienkich palcach harmonizują w peł-
* Praca niniejsza była referowana na posiedzeniu
Komisji Teorii i Historii Sztuki Polskiej Akademii
Nauk — Oddział w Krakowie, dnia 12 grudnia 1974 r.
cf- Sprawozdania z posiedzeń Komisji Naukowych PAN
— Oddział w Krakowie, XVIII/2, lipiec—grudzień 1974
r-> Kraków 1975, s. 485—487. W skróconej formie, gdy
1(3zie o tekst, a przede wszystkim o dokumentację fo-
tograficzną, równocześnie zostaje ogłoszona w języku
francuskim w Księdze pamiątkowej Profesora Jana
Białostockiego.
1 A. Chmiel, Wawel, II (Teka Grona Konserwato-
rów Galicji Zachodniej, V, Kraków 1913, s. 228). Cf.
T. Mańkowski, Dzieje wnętrz wawelskich, Warsza-
wa 1957, s. 26.
2 Nr inw. Państwowych Zbiorów Sztuki ma Wawelu
5881.
15