DOI Artikel:
Chrzanowski, Tadeusz; Kornecki, Marian: Brodnica, nieznany ośrodek złotniczy
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20404#0140
. Jan Krzysztof Krell (Krellfrang), monstrancja z
638, Włocławek, pałac biskupi (fot. T. Chrzanowski)
zgromadzone tam archiwa cechowe do archiwum
w Toruniu. Niestety, kwerenda w tymże archi-
wum dała wynik negatywny: wśród zachowa-
nych zespołów akt kilku cechów brak właśnie
dokumentów tego, który stanowi przedmiot na-
szych zainteresowań. Pozostają więc wiadomości
opublikowane dotychczas przez Plehna i Chudziń-
skiego.
Powołanie cechu nastąpiło w wyniku działań
zainicjowanych przez Jana Krzysztofa Krella
(podpisywał się również Krellfrang), który oso-
biście udał się do Warszawy, by tam na dworze
Władysława IV wyjednać przywilej zezwalający
na jego utworzenie. We wzmiankowanym zagi-
nionym zespole akt cechowych znajdowała się
również kronika, zwana potocznie „Rolką" (Eine
Rolle), którą na polecenie starszyzny zaczął spi-
sywać tenże Jan Krzysztof Krell, jak się okaże
czołowy złotnik brodnicki8.
Z wiadomości zawartych w „Rolce" dowia-
dujemy się, że Krell podróż do Warszawy odbył
na własny koszt, że 24 czerwca 1631 r. miało
miejsce pierwsze zebranie cechu, a 28 paździer-
nika bankiet, który kosztował 50 florenów, a więc
niewiele mniej od sumy 53 florenów i 13 gro-
szy, którą zapłacono za przywilej królewski9.
W czasie gdy powoływano cech, jego star-
szym został Marcin Hubrich, a członkami byli:
Abraham Benes, szklarz i Hans Federle, stolarz.
Nasuwa się tu pewna uwaga — niewykluczone,
że powstanie tego cechu, łączącego rzemieślni-
ków i artystów różnych specjalności, zawdzięczać
należy mecenatowi artystycznemu królewny
Anny Wazówny, która, jak wiadomo, przez wie-
le lat rezydowała w Brodnicy l0; w każdym ra-
zie Hans Federle przez długi okres pracował dla
niej 11.
Z późniejszego okresu posiadamy już tylko
bardzo wyrywkowe informacje. M. in. w r. 1653
przyjęty został do cechu zamieszkały i pracują-
cy w Golubiu złotnik Andrzej Damosin12. Poza
tym —■ oprócz stolarzy — występowali inni je-
szcze rzemieślnicy. W r. 1644 przyjęto Marcina
8 P1 e h n, o.c, s. 196; w przypisie podany w pełni
długi tytuł owej „Rolki", którego początek brzmi: „Handt-
buch eines Ehrbaren Wercks der Goldtschmiede, Tisch-
ler und Glaser dieser Koniglichen Stadt Strassburgk
in Preussen". Po tytule następowała notatka: „Dieses
hat uff Anordnung der Elterleute hierin geschrieben
Johan Christoff Krell, Goldarbeiter und Bruder dieser
Zunft m. p. p.".
9 Tamże.
10 S. T y n c, Królewna Anna Wazówna, starościna
brodnicka (Słowo Pomorskie, nr 33—35, 1925).
11 P 1 e h n, o.c, s. 197.
12 Tamże, s. 198.
134
638, Włocławek, pałac biskupi (fot. T. Chrzanowski)
zgromadzone tam archiwa cechowe do archiwum
w Toruniu. Niestety, kwerenda w tymże archi-
wum dała wynik negatywny: wśród zachowa-
nych zespołów akt kilku cechów brak właśnie
dokumentów tego, który stanowi przedmiot na-
szych zainteresowań. Pozostają więc wiadomości
opublikowane dotychczas przez Plehna i Chudziń-
skiego.
Powołanie cechu nastąpiło w wyniku działań
zainicjowanych przez Jana Krzysztofa Krella
(podpisywał się również Krellfrang), który oso-
biście udał się do Warszawy, by tam na dworze
Władysława IV wyjednać przywilej zezwalający
na jego utworzenie. We wzmiankowanym zagi-
nionym zespole akt cechowych znajdowała się
również kronika, zwana potocznie „Rolką" (Eine
Rolle), którą na polecenie starszyzny zaczął spi-
sywać tenże Jan Krzysztof Krell, jak się okaże
czołowy złotnik brodnicki8.
Z wiadomości zawartych w „Rolce" dowia-
dujemy się, że Krell podróż do Warszawy odbył
na własny koszt, że 24 czerwca 1631 r. miało
miejsce pierwsze zebranie cechu, a 28 paździer-
nika bankiet, który kosztował 50 florenów, a więc
niewiele mniej od sumy 53 florenów i 13 gro-
szy, którą zapłacono za przywilej królewski9.
W czasie gdy powoływano cech, jego star-
szym został Marcin Hubrich, a członkami byli:
Abraham Benes, szklarz i Hans Federle, stolarz.
Nasuwa się tu pewna uwaga — niewykluczone,
że powstanie tego cechu, łączącego rzemieślni-
ków i artystów różnych specjalności, zawdzięczać
należy mecenatowi artystycznemu królewny
Anny Wazówny, która, jak wiadomo, przez wie-
le lat rezydowała w Brodnicy l0; w każdym ra-
zie Hans Federle przez długi okres pracował dla
niej 11.
Z późniejszego okresu posiadamy już tylko
bardzo wyrywkowe informacje. M. in. w r. 1653
przyjęty został do cechu zamieszkały i pracują-
cy w Golubiu złotnik Andrzej Damosin12. Poza
tym —■ oprócz stolarzy — występowali inni je-
szcze rzemieślnicy. W r. 1644 przyjęto Marcina
8 P1 e h n, o.c, s. 196; w przypisie podany w pełni
długi tytuł owej „Rolki", którego początek brzmi: „Handt-
buch eines Ehrbaren Wercks der Goldtschmiede, Tisch-
ler und Glaser dieser Koniglichen Stadt Strassburgk
in Preussen". Po tytule następowała notatka: „Dieses
hat uff Anordnung der Elterleute hierin geschrieben
Johan Christoff Krell, Goldarbeiter und Bruder dieser
Zunft m. p. p.".
9 Tamże.
10 S. T y n c, Królewna Anna Wazówna, starościna
brodnicka (Słowo Pomorskie, nr 33—35, 1925).
11 P 1 e h n, o.c, s. 197.
12 Tamże, s. 198.
134