DOI Artikel:
Krakowski, Piotr: Motyw "przejażdżki łodzią" w malarstwie wieku XVIII i XIX
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20404#0164
11. Claude Monet, La Grenouillere, r. 1869
nianym w baroku, a więc wątkowi burzy mor-
skiej, tonących statków, śmierci i grozy. Świad-
czą o tym zarówno utwory poetyckie, jak i dzie-
ła malarskie. Twórcy są jakby znudzeni ową
arkadyjską ciszą i spokojem. Wystarczy przypo-
mnieć Elegiac Stanzas (Strofy elegijne) Words-
wortha. W utworze poety angielskiego, napisa-
nym „pod wrażeniem obrazu przedstawiającego
zamek Peele podczas burzy pędzla sir Georga
Beaumonta" czytamy naprzód o morzu, które „naj-
łagodniejszym ze wszystkich jest tworem", o mo-
rzu „uśmiechniętym pogodą cudowną"29. Poeta
kreśli obraz spoczynku, spokoju, elizejskiej ci-
szy. Ale tak było dawniej, taki był wcześniej
jego obraz świata. Obecnie inaczej: „ogrom nie-
szczęścia duszę moją uczłowieczył. Na morze
uśmiechnięte już nie mógłbym patrzeć". Dlate-
go też akceptuje obraz ukazujący wzburzone mo-
rze, kadłub statku miotany falą.
Nie należy jednak zapominać, że Wordsworth
jest również autorem poematu The Prelude (Pre-
ludium) z lat 1799—1805, w którym opisuje swo-
ją samotną, nocną przejażdżkę po jeziorze Ulls-
14 Angielscy „poeci jezior". W. Wordsworth, S. T.
Coleridge, R. Southey, Warszawa 1963, s. 119—121.
water. Mówi tam o spokojnej i „milczącej wo-
dzie" 30. Także w sonecie Nad morzem, napisa-
nym w sierpniu 1802, kreśli obraz cichego spo-
kojnego morza:
Jest piękno, spokój, wolność w tym wieczorze;
Pogoda — cicha, jak mniszka wielbiąca,
Bez tchu wśród modłów; szeroka twarz słońca
Już się zapada w spokojności łoże;
Łagodność niebios szybuje nad morze ...31
Inny przykład z poezji angielskiej to twór-
czość Johna Byrona. Znane są jego opisy mor-
skich nawałnic, tonących statków, ludzi zmagają-
cych się z okrutnym, niosącym zatratę żywio-
łem. Z drugiej strony to jego są przecież dzie-
łem strofy sławiące ciche wody Jeziora Lemań-
skiego:
Jasny, cichy Lemanie! Jezioro twe sprzeczne
Z dzikim światem, gdzie mieszkam, na myśl mi przy-
wiodło
Gładką swoją cichością, bym te niebezpieczne
Fale ziemskie zamienił na czyściejsze źródło;
Ten żagiel, jako skrzydło spokojne, odrywa
3° Tamże, s. 142—144.
81 Tamże, s. 106.
158
nianym w baroku, a więc wątkowi burzy mor-
skiej, tonących statków, śmierci i grozy. Świad-
czą o tym zarówno utwory poetyckie, jak i dzie-
ła malarskie. Twórcy są jakby znudzeni ową
arkadyjską ciszą i spokojem. Wystarczy przypo-
mnieć Elegiac Stanzas (Strofy elegijne) Words-
wortha. W utworze poety angielskiego, napisa-
nym „pod wrażeniem obrazu przedstawiającego
zamek Peele podczas burzy pędzla sir Georga
Beaumonta" czytamy naprzód o morzu, które „naj-
łagodniejszym ze wszystkich jest tworem", o mo-
rzu „uśmiechniętym pogodą cudowną"29. Poeta
kreśli obraz spoczynku, spokoju, elizejskiej ci-
szy. Ale tak było dawniej, taki był wcześniej
jego obraz świata. Obecnie inaczej: „ogrom nie-
szczęścia duszę moją uczłowieczył. Na morze
uśmiechnięte już nie mógłbym patrzeć". Dlate-
go też akceptuje obraz ukazujący wzburzone mo-
rze, kadłub statku miotany falą.
Nie należy jednak zapominać, że Wordsworth
jest również autorem poematu The Prelude (Pre-
ludium) z lat 1799—1805, w którym opisuje swo-
ją samotną, nocną przejażdżkę po jeziorze Ulls-
14 Angielscy „poeci jezior". W. Wordsworth, S. T.
Coleridge, R. Southey, Warszawa 1963, s. 119—121.
water. Mówi tam o spokojnej i „milczącej wo-
dzie" 30. Także w sonecie Nad morzem, napisa-
nym w sierpniu 1802, kreśli obraz cichego spo-
kojnego morza:
Jest piękno, spokój, wolność w tym wieczorze;
Pogoda — cicha, jak mniszka wielbiąca,
Bez tchu wśród modłów; szeroka twarz słońca
Już się zapada w spokojności łoże;
Łagodność niebios szybuje nad morze ...31
Inny przykład z poezji angielskiej to twór-
czość Johna Byrona. Znane są jego opisy mor-
skich nawałnic, tonących statków, ludzi zmagają-
cych się z okrutnym, niosącym zatratę żywio-
łem. Z drugiej strony to jego są przecież dzie-
łem strofy sławiące ciche wody Jeziora Lemań-
skiego:
Jasny, cichy Lemanie! Jezioro twe sprzeczne
Z dzikim światem, gdzie mieszkam, na myśl mi przy-
wiodło
Gładką swoją cichością, bym te niebezpieczne
Fale ziemskie zamienił na czyściejsze źródło;
Ten żagiel, jako skrzydło spokojne, odrywa
3° Tamże, s. 142—144.
81 Tamże, s. 106.
158