DOI Artikel:
Žuk, Ihor: Zakopiańszczyzna - secesja - neoklasycyzm: ewolucja stylowa w twórczości Tadeusza Obmińskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38234#0117
116
'i
Вид Курен Руского Товаристна педагогичного у Львове
18. Bursa Ruskiego Towarzystwa Pedagogicznego, widokówka ze szkicem budowli (ze zbioru państwa Kotłobulato-
wych). W dolnym prawym kącie widoczny podpis Obmińskiego
pracy w ekipach architektów i budowniczych Lwowa po-
czątku XX wieku.
W połowie 1904 r. Towarzystwo „Dnister” otrzyma-
ło pozwolenie na rozbiórkę starych budowli na miejscu
przyszłego secesyjnego gmachu przy Ruskiej 20, na dział-
kach pod liczbami konskrypcyjnymi „199т” i „201т,
scheda III”. Jednak w roku następnym dokupiono sąsied-
nie parcele („200т” oraz „201т, schedy I, II”), a budow-
niczy Jan Lewiński odpowiednio zmieniał w ciągu tego
okresu koncepcję planowania. W efekcie Magistrat za-
twierdził w 1905 r. dwa różne warianty planów - rezolu-
cjami z 3 marca i z 23 lipca. W pierwszym przypadku94
przewidywano neorenesansową fasadę, której autora na
razie nie udało się zidentyfikować (Józef Sosnowski?).
Natomiast na planach zatwierdzonych w dniu 23 lipca
1905 r.95 - które zrealizowano - pojawia się już podpis Ta-
deusza Obmińskiego. Artykuł z kalendarza „Proswity” za
1907 r. wyjaśnia konkretniej, w jaki sposób Jan Lewiński,
94 DAŁO, f. 2, op. 2, spr. 3806., ark. 100,101,103,105-108. Jakub Le-
wicki pisze, że projekt ten wykonano „w stylu eklektycznym z ele-
mentami późnego neorenesansu i stylu III Cesarstwa” ( J. Lewicki,
Między tradycją a nowoczesnością, s. 225,505 [jakwprzyp. 7]). Za-
pewne autor miał na myśli styl II Cesarstwa.
95 DAŁO, f. 2, op. 2, spr. 3806., ark. 102,104,109-115. Według Lewi-
ckiego „W obydwu wersjach wszystkie pomieszczenia wielkiego
gmachu zostały rozlokowane wokół dwóch dziedzińców...” (J. Le-
wicki, Między tradycją a nowoczesnością, s. 225 [jakwprzyp. 7]).
Należy zwrócić uwagę, że dwa dziedzińce na planach gmachu
„Dnistra” pojawiły się dopiero w wersii zatwierdzonej 23 lipca
005 (po dokupieniu parceli „200т”, „201т, scheda I”, „201т,
scheda II”, skutkiem czego było rozszerzenie gruntu budowlane-
go). W pierwszej wersji (rezolucja z 3 marca) widać tylko jeden
dziedziniec. Zob. DAŁO, f. 2, spr. 3806, ark. 101 (rzut parteru).
główny menadżer tej budowy, przydzielił zadania zatrud-
nionym przy projekcie wykonawcom: „Profesor Lewiński
oddał wykonanie fasady i wszystkich sztuk architekto-
nicznych [bcìx архитектошчних штук] architektowi Ob-
mińskiemu, a dekorację majolikową Rusinowi architekto-
wi p. Łuszpińskiemu; kierownictwo budową inżynierowi
Rusinowi p. Filemonowi Lewickiemu [,..]”96. Zatem Tade-
uszowi Obmińskiemu została zlecona misja „wykonania
wszystkich sztuk architektonicznych” - form decydują-
cych o stylowym charakterze budynku (Filemon Lewicki
prowadził budowę, Aleksander Łuszpiński zaprojektował
majolikowe panele fasady).
Zestaw planów Ukraińsko-Ruskiego Domu Akademi-
ckiego zatwierdzono rezolucją Magistratu z 21 września
1905 r.97 Wcześniej przeprowadzono konkurs architekto-
niczny, w wyniku którego jedną z trzech równorzędnych
nagród konkursowych otrzymał młody architekt File-
mon Lewicki98, uczestniczący później w realizacji projek-
tu jako budowniczy, kierujący robotami budowlanymi
na miejscu. Jednak rysunek fasady wykonał Obmiński,
co potwierdza zarówno styl grafiki, jak i podpis autorski:
„Тадей Обмшьский”99.
96 „Професор Левиньский ввддав виконане фасади i bcìx архи-
тектошчних штук apxiTeKTi Обмшському, а декорацию майо-
тпкову Русинов! apxiTeKTi п. Лушпинському; управу будовою
шжинерови Русинови п. Филимонови Левицькому... ” (zob.
Hoei pycKi будинки, [w:] Ыюстрований народный календар
товариства „Просьвта” на рЫ звичайний 1907, Львш 1907,
s. 89).
97 DAŁO, f. 2, op. 1., spr. 5494, ark. 1-9.
98 Konkurs na plany „Ukraińsko-ruskiego Domu Akademickiego” we
Lwowie, „Czasopismo Techniczne”, 1905, nr 10, s. 187.
99 DAŁO, f. 2, op. 1., spr. 5494, ark. 3.
'i
Вид Курен Руского Товаристна педагогичного у Львове
18. Bursa Ruskiego Towarzystwa Pedagogicznego, widokówka ze szkicem budowli (ze zbioru państwa Kotłobulato-
wych). W dolnym prawym kącie widoczny podpis Obmińskiego
pracy w ekipach architektów i budowniczych Lwowa po-
czątku XX wieku.
W połowie 1904 r. Towarzystwo „Dnister” otrzyma-
ło pozwolenie na rozbiórkę starych budowli na miejscu
przyszłego secesyjnego gmachu przy Ruskiej 20, na dział-
kach pod liczbami konskrypcyjnymi „199т” i „201т,
scheda III”. Jednak w roku następnym dokupiono sąsied-
nie parcele („200т” oraz „201т, schedy I, II”), a budow-
niczy Jan Lewiński odpowiednio zmieniał w ciągu tego
okresu koncepcję planowania. W efekcie Magistrat za-
twierdził w 1905 r. dwa różne warianty planów - rezolu-
cjami z 3 marca i z 23 lipca. W pierwszym przypadku94
przewidywano neorenesansową fasadę, której autora na
razie nie udało się zidentyfikować (Józef Sosnowski?).
Natomiast na planach zatwierdzonych w dniu 23 lipca
1905 r.95 - które zrealizowano - pojawia się już podpis Ta-
deusza Obmińskiego. Artykuł z kalendarza „Proswity” za
1907 r. wyjaśnia konkretniej, w jaki sposób Jan Lewiński,
94 DAŁO, f. 2, op. 2, spr. 3806., ark. 100,101,103,105-108. Jakub Le-
wicki pisze, że projekt ten wykonano „w stylu eklektycznym z ele-
mentami późnego neorenesansu i stylu III Cesarstwa” ( J. Lewicki,
Między tradycją a nowoczesnością, s. 225,505 [jakwprzyp. 7]). Za-
pewne autor miał na myśli styl II Cesarstwa.
95 DAŁO, f. 2, op. 2, spr. 3806., ark. 102,104,109-115. Według Lewi-
ckiego „W obydwu wersjach wszystkie pomieszczenia wielkiego
gmachu zostały rozlokowane wokół dwóch dziedzińców...” (J. Le-
wicki, Między tradycją a nowoczesnością, s. 225 [jakwprzyp. 7]).
Należy zwrócić uwagę, że dwa dziedzińce na planach gmachu
„Dnistra” pojawiły się dopiero w wersii zatwierdzonej 23 lipca
005 (po dokupieniu parceli „200т”, „201т, scheda I”, „201т,
scheda II”, skutkiem czego było rozszerzenie gruntu budowlane-
go). W pierwszej wersji (rezolucja z 3 marca) widać tylko jeden
dziedziniec. Zob. DAŁO, f. 2, spr. 3806, ark. 101 (rzut parteru).
główny menadżer tej budowy, przydzielił zadania zatrud-
nionym przy projekcie wykonawcom: „Profesor Lewiński
oddał wykonanie fasady i wszystkich sztuk architekto-
nicznych [bcìx архитектошчних штук] architektowi Ob-
mińskiemu, a dekorację majolikową Rusinowi architekto-
wi p. Łuszpińskiemu; kierownictwo budową inżynierowi
Rusinowi p. Filemonowi Lewickiemu [,..]”96. Zatem Tade-
uszowi Obmińskiemu została zlecona misja „wykonania
wszystkich sztuk architektonicznych” - form decydują-
cych o stylowym charakterze budynku (Filemon Lewicki
prowadził budowę, Aleksander Łuszpiński zaprojektował
majolikowe panele fasady).
Zestaw planów Ukraińsko-Ruskiego Domu Akademi-
ckiego zatwierdzono rezolucją Magistratu z 21 września
1905 r.97 Wcześniej przeprowadzono konkurs architekto-
niczny, w wyniku którego jedną z trzech równorzędnych
nagród konkursowych otrzymał młody architekt File-
mon Lewicki98, uczestniczący później w realizacji projek-
tu jako budowniczy, kierujący robotami budowlanymi
na miejscu. Jednak rysunek fasady wykonał Obmiński,
co potwierdza zarówno styl grafiki, jak i podpis autorski:
„Тадей Обмшьский”99.
96 „Професор Левиньский ввддав виконане фасади i bcìx архи-
тектошчних штук apxiTeKTi Обмшському, а декорацию майо-
тпкову Русинов! apxiTeKTi п. Лушпинському; управу будовою
шжинерови Русинови п. Филимонови Левицькому... ” (zob.
Hoei pycKi будинки, [w:] Ыюстрований народный календар
товариства „Просьвта” на рЫ звичайний 1907, Львш 1907,
s. 89).
97 DAŁO, f. 2, op. 1., spr. 5494, ark. 1-9.
98 Konkurs na plany „Ukraińsko-ruskiego Domu Akademickiego” we
Lwowie, „Czasopismo Techniczne”, 1905, nr 10, s. 187.
99 DAŁO, f. 2, op. 1., spr. 5494, ark. 3.