DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.20305#0450
438
Chronik, 155.
5 grauitate modestior, seueritate temperantior, in ^loquio torrentior, in consiliis acutior,
in negociis expeditior, in dispensatione prouidentior, erga superbos erectior, erga
subiectos subiectior, in omni denique uite_ modo et ordine circumspectior fuerit. Qui
primo introitus sui inicio, in his qu^ religionis que, fraterne. utilitatis erant interiora
: z'bl ;a2'0'8* composuit, deinde ut etiam manus hominis sub pennis haberet, | circa exteriora tarn
iu uigilis fuit efficati^, ut edificiis exstruendis, restaurandis, ampliandis, exornandis mul-
tam et impensam impertiretura) et operam. In agricultura uero, frugibus reditibus-
que contrahendis et conseruatidis nullus operosior, nullus exstitit diligentior, ädeo ut
in summa famis inopia que^ totam profligauit Teutoniam, bonis omnibus exuberaret,
omnibusque sed precipue religiosis et pauperibus pleno copie. ministraret cornu. In
i5 re familiari ac domestica frugalis et moderatus, circa sollemnes apparatus, et specta-
bilium personarum celebres introitus et frequentias, lautum se, liberalem ac magnifi-
cum exhibebat. Eoque summos principum miro sibi deuinxit affectu, imperatoris2)
etiam et aulicorum fauorem concilians et gratiam, ips^que palatin^b) canes quibus ab
omnibus defertur, ei plurimum deferebant. Preterea, cum Mediolani rebellionem et
20 Longobardi^ insolentias imperialis gladius protereret, italicQ expeditionis cingulo eccle-
IIzq jan.Sö.1») siam suam multa summa bis absoluit; tercio uiriliter accinctus, sub cremensi obsi-
dione ubi multo labore ac sanguine teutonic^ uirtutis desudatum est, imperialibus
militauit aquilis; nichil tarnen inter tot sumptuosas necessitates uel in ecclesiastico
thesauro, uel in reditibus, monasterio detrimenti importans. Ea quoque tempestate
25 que inter imperialem domum. et fratrem eius palatinum Reni comitem4) Cünradum
intestina mouit odia, fortuna tunc superba uices uertente dextera, ita se caduceatorem
et sequestrum interposuit, ut altero tamquam domino, altero tamquam amico utens,
inter arma togatus ac feriatus, fortuitos spectaret euentus, et cum studia partium non
foueret, studiis partium foueretur. In explicandis uero negociis secularibus tarn
3o perspicax, tarn consiliosus, tantas fuit experientie, ut aut nullos infra ditionem suamc)
emergere motus pateretur, aut emergentes in ipso statim inicio reprimeret, Semper
Luc. n, 32. rogans ea que, pacis sunt. Ceterum ut ad interiora redeamus erga obedientias monasterii,
et preposituras, multad) illi instantia, multad) sollicitudo fuit, ut et religionis quantum
mollicies hominum et malitia6) temporum sinebat, aliquod uestigium seruaretur, et
35 rerum ac possessionum nulla fieret dilapidatio. Vnde quod ei a quibusdam uitio
datur, et hanc solam ei notam inurunt, quod quasdam earum dispensatorie remotis£)
personis per se administrauerit, nouerint si uolunt, non boc eum ambitionis aut turpis
lucri fecisse gratia, sed potius conseruande. religionis intuitu, et ne a se quocumque
modo recollecta, alicuius inprudentia dispergereutur?), quia subtractis necessariis,
4o religionis rigor subtrahitur. Proinde si quis hoc eius exemplo nititur, utatur eius et
industria, quia ibi iusta usurpaturh) dispensatio, ubi bona fith) rec(om)pensatio; et si
a) -ire- auf Rasur. b) palatine, verbessert aus -i. c) suam überschrieben.
d) multa mit kleiner Rasur. e) Zwischen den Worten malitia / temporum eine Rasur.
f) quod — remotis auf Rasur.
g) Verbessert aus dispergeret. Vorher am Rande rubriziert von der Hd. des 15. Jh.: Plus iusto
aliquod sibi [Abt Heinrich] vitio dant et notam inurunt,
h) Überschrieben.
2) Vgl. Totenbuch z. 14. XI.: Beatrix imp., hec dedit nobis preciosum dorsale.
3) Heinrich ist damals Zeuge in einer Verkaufsurk. zwischen St. Stephan in Straßburg und
dem Wormser Domstift, Wentzcke, Reg. d. Bisch, v. Str. nr. 566. Wiegand, Straßb. U.-B. I, nr. 110;
Boos, Wormser U.-B. I, nr. 77.
4) Pfalzgraf nach dem Tode Hermanns v. Stahleck (1156).
Chronik, 155.
5 grauitate modestior, seueritate temperantior, in ^loquio torrentior, in consiliis acutior,
in negociis expeditior, in dispensatione prouidentior, erga superbos erectior, erga
subiectos subiectior, in omni denique uite_ modo et ordine circumspectior fuerit. Qui
primo introitus sui inicio, in his qu^ religionis que, fraterne. utilitatis erant interiora
: z'bl ;a2'0'8* composuit, deinde ut etiam manus hominis sub pennis haberet, | circa exteriora tarn
iu uigilis fuit efficati^, ut edificiis exstruendis, restaurandis, ampliandis, exornandis mul-
tam et impensam impertiretura) et operam. In agricultura uero, frugibus reditibus-
que contrahendis et conseruatidis nullus operosior, nullus exstitit diligentior, ädeo ut
in summa famis inopia que^ totam profligauit Teutoniam, bonis omnibus exuberaret,
omnibusque sed precipue religiosis et pauperibus pleno copie. ministraret cornu. In
i5 re familiari ac domestica frugalis et moderatus, circa sollemnes apparatus, et specta-
bilium personarum celebres introitus et frequentias, lautum se, liberalem ac magnifi-
cum exhibebat. Eoque summos principum miro sibi deuinxit affectu, imperatoris2)
etiam et aulicorum fauorem concilians et gratiam, ips^que palatin^b) canes quibus ab
omnibus defertur, ei plurimum deferebant. Preterea, cum Mediolani rebellionem et
20 Longobardi^ insolentias imperialis gladius protereret, italicQ expeditionis cingulo eccle-
IIzq jan.Sö.1») siam suam multa summa bis absoluit; tercio uiriliter accinctus, sub cremensi obsi-
dione ubi multo labore ac sanguine teutonic^ uirtutis desudatum est, imperialibus
militauit aquilis; nichil tarnen inter tot sumptuosas necessitates uel in ecclesiastico
thesauro, uel in reditibus, monasterio detrimenti importans. Ea quoque tempestate
25 que inter imperialem domum. et fratrem eius palatinum Reni comitem4) Cünradum
intestina mouit odia, fortuna tunc superba uices uertente dextera, ita se caduceatorem
et sequestrum interposuit, ut altero tamquam domino, altero tamquam amico utens,
inter arma togatus ac feriatus, fortuitos spectaret euentus, et cum studia partium non
foueret, studiis partium foueretur. In explicandis uero negociis secularibus tarn
3o perspicax, tarn consiliosus, tantas fuit experientie, ut aut nullos infra ditionem suamc)
emergere motus pateretur, aut emergentes in ipso statim inicio reprimeret, Semper
Luc. n, 32. rogans ea que, pacis sunt. Ceterum ut ad interiora redeamus erga obedientias monasterii,
et preposituras, multad) illi instantia, multad) sollicitudo fuit, ut et religionis quantum
mollicies hominum et malitia6) temporum sinebat, aliquod uestigium seruaretur, et
35 rerum ac possessionum nulla fieret dilapidatio. Vnde quod ei a quibusdam uitio
datur, et hanc solam ei notam inurunt, quod quasdam earum dispensatorie remotis£)
personis per se administrauerit, nouerint si uolunt, non boc eum ambitionis aut turpis
lucri fecisse gratia, sed potius conseruande. religionis intuitu, et ne a se quocumque
modo recollecta, alicuius inprudentia dispergereutur?), quia subtractis necessariis,
4o religionis rigor subtrahitur. Proinde si quis hoc eius exemplo nititur, utatur eius et
industria, quia ibi iusta usurpaturh) dispensatio, ubi bona fith) rec(om)pensatio; et si
a) -ire- auf Rasur. b) palatine, verbessert aus -i. c) suam überschrieben.
d) multa mit kleiner Rasur. e) Zwischen den Worten malitia / temporum eine Rasur.
f) quod — remotis auf Rasur.
g) Verbessert aus dispergeret. Vorher am Rande rubriziert von der Hd. des 15. Jh.: Plus iusto
aliquod sibi [Abt Heinrich] vitio dant et notam inurunt,
h) Überschrieben.
2) Vgl. Totenbuch z. 14. XI.: Beatrix imp., hec dedit nobis preciosum dorsale.
3) Heinrich ist damals Zeuge in einer Verkaufsurk. zwischen St. Stephan in Straßburg und
dem Wormser Domstift, Wentzcke, Reg. d. Bisch, v. Str. nr. 566. Wiegand, Straßb. U.-B. I, nr. 110;
Boos, Wormser U.-B. I, nr. 77.
4) Pfalzgraf nach dem Tode Hermanns v. Stahleck (1156).